Những bữa cơm cay xè vị ớt và gừng của học trò vùng cao
Dân trí: Bữa ăn chỉ độc nồi cơm với bát muối ớt hay đĩa gừng xào. Chẳng cần phải mâm bát gì, cứ mỗi em cầm một cái thìa, ngồi quanh chiếc nồi méo mó xúc cơm chấm bát muối trắng giã với ớt ăn ngon lành.
Vào những dịp cuối tuần, các em học sinh Trường THCS Na Ngoi (Kỳ Sơn, Nghệ An) phải vượt hàng chục cây số đường đèo dốc về nhà lấy gạo.
Ngoài những bữa ăn bán trú theo quy định của Nhà nước, vào ngày chủ nhật các em phải tự nấu ăn với thức ăn chủ lực là rau rừng.
Thầy Nguyễn Thế Hiền - Hiệu trưởng Trường THCS Na Ngoi chia sẻ: “Theo chế độ ăn dành cho học sinh bán trú ở đây thì mỗi ngày các em được cấp 17.000 đồng tiền ăn. Bữa sáng ăn mì tôm cũng mất 3.000 rồi, 14.000 đồng còn lại chia đều cho 2 bữa trưa và tối, bao gồm cả tiền gạo, thức ăn, canh rau, gia vị và chất đốt. Với 7.000 đồng/bữa, nhà trường chỉ có thể lo cho các em ăn no thôi chứ ăn ngon hay ăn đủ chất thì khó lắm. Chế độ ăn bán trú chỉ thực hiện vào những ngày học trong tuần, còn cuối tuần các em phải tự túc. Có gì thì ăn nấy”.
Chủ nhật hàng tuần các em phải tự túc bữa cơm cho mình. Trong ảnh là 6 em học sinh người Khơ - mú ăn bữa cơm trưa.
Bữa ăn của các em cũng không cần mâm bát, cứ hai đứa chung một nồi cơm và một bát thức ăn là ớt xanh giã với muối trắng.
Những bữa cơm cay xè vị ớt của học trò Na Ngoi.
Cậu học trò người Khơ - mú Xeo Năm Nghi là học sinh lớp 6B. Nhà Nghi ở bản Huồi Thum, xa lắm. Lán của Nghi có 6 người ở, cả nam lẫn nữ, đều là người trong bản, anh em họ hàng với nhau, lớn nhất học lớp 9, bé nhất học lớp 6. Tôi tình cờ bước vào lán của Nghi khi cả 6 đang chuẩn bị ăn cơm. Thấy người lạ, tất cả ngừng ăn, nép vào lưng nhau cười khúc khích. 3 nồi cơm để chỏng chơ giữa nền nhà.
Hoặc là ớt chín phơi khô giã nhỏ...
Nhìn cái cách mà Điểu, Nghi và các bạn nhỏ khác ăn cơm, tôi cứ nghĩ có lẽ bữa cơm muối ớt đó là bữa cơm rất ngon. Ngon bởi nó không còn cái vị mặn chát của muối, cũng không còn vị xay xè đến rơi nước mắt của những trái ớt rừng mà chỉ có tấm lòng hiếu học của các em học sinh vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới xa xăm của xứ Nghệ này.
[center]
[center]Ở xã biên giới này, gừng không chỉ là một thứ gia vị mà còn là thức ăn của các em học sinh. (Ảnh: Hoàng Kỳ). Tôi nhớ ánh mắt của thầy Hiền khi nói về bữa cơm giá 7.000 đồng ở đây. Với số tiền ít ỏi ấy, để các em được tiếp tục đi học, nhà trường đã phải “co kéo” thêm các nguồn khác để tổ chức bếp ăn bán trú.
Sau những bữa cơm mới chỉ dừng lại ở “no cái bụng”, các em vẫn bám trụ với trường, với lớp bằng những bữa cơm cay xè vị ớt, vị gừng như cậu bé Xeo Năm Nghi bộc bạch: “Phải đi học thôi, có cái chữ thì về trồng cái rẫy, nuôi con gà, con lợn cũng tốt hơn không học”. Ước mơ của học trò miền núi chẳng có gì cao xa mà thiết thực và gần gũi đến chạnh lòng.
Hoàng Lam