Kỳ Đồng
Đinh Văn Tân
07/09/2018
15 năm trước khi mà Ông Tuấn Anh còn sinh hoạt ở đây, tôi có viết bài nầy lần rồi .
Nay tôi viết lại lần nữa .
Kỳ Đồng tên that là Nguyễn văn Cẫm sinh ngày 8/10/1875 ở làng Ngọc Đình Tỉnh Thai Bình . Thuở nhỏ rất hay chữ và đặc biệt là đối đáp rất hay . Những lời đối đáp đã có trong sách của GS Phan văn Quang .
Ở đây tôi nhắc lại một huyền thoại mà tôi không thấy trong sách vỡ nào ở VN cả kể cả sách của GS Phan văn Quang.
Khi lên 8 tuổi, được cha dẫn lên Tỉnh dự kỳ thi khảo sát để năm sau thi Hương ở Trường Nam Đinh . Biết Cẩm đối đáp hay ho nên Quan đầu tỉnh ra câu đối .
Vì là còn nhỏ mới 8 tuổi nên Ông dung chữ "đồng" . Ông ra câu đối :
同子叫同子同子落同子樂
đọc là Đồng tử khiếu đồng tử đồng tử lạc đồng tử lạc . Đứa con nít chọc trái ngô đồng, trái ngồ đồng rung, đúa con nít hoan hỉ
(chữ lạc thứ nhất nghĩa là rụng, chữ lạc thứ hai nghĩa là vui ).
Cẩm đối lại :
象人鑄象人象人還象人俒
đọc là Tượng nhân chú tượng nhân tượng nhân hoàn tượng nhân hoàn . Người nặng tượng nặng ra bức tượng , tượng hoàn thành thì người nặng tượng hồi hương .
(chữ hoàn thứ nhất là hoàn thành, chữ hoàn thứ hai là về (làng) .
Thấy chuẩn quá quan Tỉnh tâu về Triều được Vua Tự Dức , cấp cho trẻ lạ "kỳ đồng" Hưng Yên Nguyễn văn Cẩm mỗi tháng 3 quan tiền, một phương gạo, áo quần mỗi thứ 2 cái , mỗi năm cho một lần . Từ đó có danh hiệu là "Kỳ đồng" .
Năm 1973 , tôi đi công tác sang Đài Loan được Phó Tổng Thống Đài loan Nghiem Gia Giám mời dự dạ tiệc, tôi có kể chuyện nầy họ khen hay và nói nói đúng là "ky đồng" .
Nay tôi viết lại lần nữa .
Kỳ Đồng tên that là Nguyễn văn Cẫm sinh ngày 8/10/1875 ở làng Ngọc Đình Tỉnh Thai Bình . Thuở nhỏ rất hay chữ và đặc biệt là đối đáp rất hay . Những lời đối đáp đã có trong sách của GS Phan văn Quang .
Ở đây tôi nhắc lại một huyền thoại mà tôi không thấy trong sách vỡ nào ở VN cả kể cả sách của GS Phan văn Quang.
Khi lên 8 tuổi, được cha dẫn lên Tỉnh dự kỳ thi khảo sát để năm sau thi Hương ở Trường Nam Đinh . Biết Cẩm đối đáp hay ho nên Quan đầu tỉnh ra câu đối .
Vì là còn nhỏ mới 8 tuổi nên Ông dung chữ "đồng" . Ông ra câu đối :
同子叫同子同子落同子樂
đọc là Đồng tử khiếu đồng tử đồng tử lạc đồng tử lạc . Đứa con nít chọc trái ngô đồng, trái ngồ đồng rung, đúa con nít hoan hỉ
(chữ lạc thứ nhất nghĩa là rụng, chữ lạc thứ hai nghĩa là vui ).
Cẩm đối lại :
象人鑄象人象人還象人俒
đọc là Tượng nhân chú tượng nhân tượng nhân hoàn tượng nhân hoàn . Người nặng tượng nặng ra bức tượng , tượng hoàn thành thì người nặng tượng hồi hương .
(chữ hoàn thứ nhất là hoàn thành, chữ hoàn thứ hai là về (làng) .
Thấy chuẩn quá quan Tỉnh tâu về Triều được Vua Tự Dức , cấp cho trẻ lạ "kỳ đồng" Hưng Yên Nguyễn văn Cẩm mỗi tháng 3 quan tiền, một phương gạo, áo quần mỗi thứ 2 cái , mỗi năm cho một lần . Từ đó có danh hiệu là "Kỳ đồng" .
Năm 1973 , tôi đi công tác sang Đài Loan được Phó Tổng Thống Đài loan Nghiem Gia Giám mời dự dạ tiệc, tôi có kể chuyện nầy họ khen hay và nói nói đúng là "ky đồng" .
Vô Danh Thiên Địa
07/09/2018
Cách đối chữ thì hay nhưng về đối nghĩa thì thấy không liên hệ nhau . Chẳng biết có ý gì ẩn trong 2 câu đó không ?
baphai
07/09/2018
1/Xin phép cụ Tân cho tôi sửa lại chữ "nặng" thành chữ "nặn" trong câu đối trên, vì
-Nặng : tính từ
- Nặn : động từ
2/Tôi cũng nhất trí với ý kiến của Vô Danh Thiên Địa: Cách đối chữ thì hay nhưng về đối nghĩa thì thấy không liên hệ nhau. Chẳng biết có ý gì ẩn trong 2 câu đó không? Trường hơp. này cũng giống như câu đối:
- Vế đối: Vợ cả, vợ hai, hai vợ đều là vợ cả.
- Câu đối : Thầy tu, thầy chùa, chùa thầy cứ việc thầy tu.
Sửa bởi baphai: 07/09/2018 - 12:59
-Nặng : tính từ
- Nặn : động từ
2/Tôi cũng nhất trí với ý kiến của Vô Danh Thiên Địa: Cách đối chữ thì hay nhưng về đối nghĩa thì thấy không liên hệ nhau. Chẳng biết có ý gì ẩn trong 2 câu đó không? Trường hơp. này cũng giống như câu đối:
- Vế đối: Vợ cả, vợ hai, hai vợ đều là vợ cả.
- Câu đối : Thầy tu, thầy chùa, chùa thầy cứ việc thầy tu.
Sửa bởi baphai: 07/09/2018 - 12:59
Heorungthaomai
07/09/2018
sách đại nam có nhắc đến ông này mà , trước con đc cấp thẻ sang viện hán nôm có sách nhắc đến ông này
nhưng cũng chỉ nhắc tên nguyên quán với vài câu đối bài thơ
chứ thành tựu ko có gì nổi trội lắm
còn văn bản nói về kỳ đồng ( bằng tiếng pháp ) có ở vn và thư viện của lycee francais shanghai ( giao lưu hs vn với shanghai chui vào đó đọc nên biết ) thì cũng có nói về ông này và cuộc khởi nghĩa kỳ đồng mạc đĩnh phúc chi tiết hơn là tư liệu ở viện hán nôm , lycee hanoi ko có tư liệu này , nhưng nếu search bằng tiếng việt sẽ không nhiều bằng tiếng pháp , ông tân có thể search từ khóa bằng tiếng pháp
Sửa bởi T.AO: 07/09/2018 - 13:24
nhưng cũng chỉ nhắc tên nguyên quán với vài câu đối bài thơ
chứ thành tựu ko có gì nổi trội lắm
còn văn bản nói về kỳ đồng ( bằng tiếng pháp ) có ở vn và thư viện của lycee francais shanghai ( giao lưu hs vn với shanghai chui vào đó đọc nên biết ) thì cũng có nói về ông này và cuộc khởi nghĩa kỳ đồng mạc đĩnh phúc chi tiết hơn là tư liệu ở viện hán nôm , lycee hanoi ko có tư liệu này , nhưng nếu search bằng tiếng việt sẽ không nhiều bằng tiếng pháp , ông tân có thể search từ khóa bằng tiếng pháp
Sửa bởi T.AO: 07/09/2018 - 13:24
Vô Danh Thiên Địa
07/09/2018
Đồng tử theo âm tiếng Hán còn có nghĩa là con ngươi (tròng mắt).
Đồng tử khiếu đồng tử đồng tử lạc đồng tử lạc = Đoán mò nghĩa là : Con ngươi trông con ngươi, hai con ngươi tụ lại nhau .
Tượng nhân chú tượng nhân tượng nhân hoàn tượng nhân hoàn = Đoán mo nghĩa là : Tượng người nặn tượng nguời, rốt cuộc vẩn chỉ là cái tượng người nặn tượng người.
Cô T.AO giỏi quá . Hihi
Đồng tử khiếu đồng tử đồng tử lạc đồng tử lạc = Đoán mò nghĩa là : Con ngươi trông con ngươi, hai con ngươi tụ lại nhau .
Tượng nhân chú tượng nhân tượng nhân hoàn tượng nhân hoàn = Đoán mo nghĩa là : Tượng người nặn tượng nguời, rốt cuộc vẩn chỉ là cái tượng người nặn tượng người.
Cô T.AO giỏi quá . Hihi
Vô Danh Thiên Địa
08/09/2018
Tôi đoán ôn gquan ra câu đối "Đồng tử khiếu đồng tử đồng tử lạc đồng tử lạc" ẩn ý chê chỉ là cậu bé còn hôi sửa như các cậu bé khác chỉ biết thọt trái ngô đồng chơi thôi .
Kỳ Đồng đối lại "Tượng nhân chú tượng nhân tượng nhân hoàn tượng nhân hoàn" thì tượng cũng có âm nghĩa là con voi to lớn nhưng óc thì nhỏ để ám chỉ ông quan là người lớn nhưng cũng chỉ như con voi thôi .
Kỳ Đồng đối lại "Tượng nhân chú tượng nhân tượng nhân hoàn tượng nhân hoàn" thì tượng cũng có âm nghĩa là con voi to lớn nhưng óc thì nhỏ để ám chỉ ông quan là người lớn nhưng cũng chỉ như con voi thôi .
Quách Ngọc Bội
09/09/2018
Trò chơi xuất khẩu ứng đối có nhiều khi không cần quá chặt về luật đối ý nghĩa, vì có khi còn áp dụng trò chiết tự / ghép chữ trong cùng 1 câu, sự đồng âm trái nghĩa, và còn luật đối âm Bằng - Trắc,... Thường chỉ có các cao thủ mới đáp ứng đủ tất cả các phép tắc đối ấy ngay khi ứng khẩu.
Trong câu trên, có lẽ nhầm ở chữ "Khiếu" bộ Khẩu (nghĩa của nó là: gọi, hót, kêu), mà phải là chữ "Khiêu" bộ Thủ (挑 nghĩa là: khều, móc, chọc) thì mới đáp ứng quy tắc đối âm Bằng - Trắc với chữ "Chú".
Còn chữ "Đồng" của cây ngô Đồng phải là 桐 có bộ Mộc.
Chữ "Tượng" của người nặn tượng phải là 像 có bộ Nhân.
Và hai chữ Hoàn phải đổi chỗ cho nhau.
Trong câu trên, có lẽ nhầm ở chữ "Khiếu" bộ Khẩu (nghĩa của nó là: gọi, hót, kêu), mà phải là chữ "Khiêu" bộ Thủ (挑 nghĩa là: khều, móc, chọc) thì mới đáp ứng quy tắc đối âm Bằng - Trắc với chữ "Chú".
Còn chữ "Đồng" của cây ngô Đồng phải là 桐 có bộ Mộc.
Chữ "Tượng" của người nặn tượng phải là 像 có bộ Nhân.
Và hai chữ Hoàn phải đổi chỗ cho nhau.
ThienKhanh
09/09/2018
Cho con bổ sung 1 chút, câu đầu có lẽ là: 童子打桐子，桐子落童子乐。Đồng tử đả đồng tử, đồng tử lạc, đồng tử lạc (nhạc).
Câu 2 có lẽ là: 匠人铸像人，像人完匠人还. Tượng nhân chú tượng nhân, tượng nhân hoàn, tượng nhân hoàn.
Sửa bởi ThienKhanh: 09/09/2018 - 11:08
Câu 2 có lẽ là: 匠人铸像人，像人完匠人还. Tượng nhân chú tượng nhân, tượng nhân hoàn, tượng nhân hoàn.
Sửa bởi ThienKhanh: 09/09/2018 - 11:08
