37 replies to this topic

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỬA LÀNH TÂM

LỬA, KHÔNG KHÍ VÀ ĐẤT ĐỂ CHỮA LÀNH

Mặc dù không nổi bật trong truyền thống chữa bệnh như ánh sáng và nước, những nguyên tố như lửa, không khí, và đất cũng rất hiệu quả tùy theo nhu cầu và cảm nhận riêng của bạn.

Lửa: Những làn sóng lửa chữa bệnh đến với bạn, bao phủ mỗi một tế bào của cơ thể. Ngọn lửa chiếu ra sự ấm áp, mạnh khỏe và hạnh phúc. Nó đốt cháy và thiêu hủy tất cả bệnh tật thân thể liên hệ đến sự lạnh lẽo, không sinh khí hay thiếu năng lực.

Không khí: không khí trong lành thổi tung đi những bệnh tật như suy tuần hoàn và hô hấp, tiêu hóa và tế bào bị nhiễm độc trong cơ thể bạn. Không khí ban phước tịnh hóa và khuếch đại phẩm tính sức khỏe của hơi thở và hệ tuần hoàn đem đến sức khỏe cho mỗi một tế bào của bạn. Bạn có thể quán tưởng cơn gió này giống như âm nhạc đẹp đẽ tuyệt vời trong bạn. Nếu bạn có một máy thu thanh hay máy nghe nhạc bên cạnh giường bệnh, bạn có thể nghe âm thanh thực sự của âm nhạc như thể là những âm thanh bên trong bạn, tạo ra sự thư giãn và sức khỏe.

Đất: Nếu bệnh tật gây ra sự nghi ngờ, sợ hãi hay hoảng loạn, chúng ta có thể tự mình nhắc nhở không những mình có sức mạnh nội tại trong tâm mà còn có khả năng tự phục hồi. Hãy cảm thấy thân thể bạn mạnh khỏe và vững chắc, và để ít thì giờ vui thích với những phẩm tính căn bản giống như đất của nó. Hãy quán tưởng toàn thân bạn giống như đất, không thể lay chuyển được và tự làm mới lại, mặc cho những yếu đuối hay run rẩy của bệnh tật thoáng qua. Hãy mang đến càng nhiều chi tiết nếu bạn thích. Hãy thấy xương, cơ bắp, dây thần kinh, da dẻ và những tố chất của bạn tất cả đều mạnh mẽ. Tưởng tượng đất ở trong bạn, thân thể hay những tế bào vững chắc như quả núi, mạnh khỏe và tái sanh như cây cối, đẹp đẽ như tất cả thiên nhiên.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỬA LÀNH TÂM

CHỮA BỆNH VỚI SỰ GIÚP ĐỠ CỦA NGƯỜI KHÁC

Ở Tây Tạng, những vị thầy tâm linh theo truyền thống phục vụ người khác bằng sự chăm sóc sức khỏe của cả tâm và thân. Như những người ban phát sự chữa bệnh thân thể, những vị thầy đã thành tựu dựa trên giáo lý bí truyền của Phật giáo Mật thừa, bao gồm thiền định, tụng niệm thần chú và những vật liệu như thực vật và cây thuốc đã được ban phước.

Đối với đa số những thực hành cao cấp nhất của Phật giáo mật truyền, bạn cần có kinh nghiệm thiền quán mạnh mẽ, một sự quen thuộc với những nguồn tantra, và được trao truyền trực tiếp từ một vị thầy đủ uy tín. Tuy nhiên, những giáo lý thông thường trong kinh điển đã nói rõ rằng bất cứ ai cũng có thể được lợi ích từ sự chữa lành qua những nghi lễ được cử hành bởi người khác.

Những người phương Tây tự hào về chủ nghĩa duy lý của họ có thể chối bỏ ý niệm chữa lành chỉ nhờ vào một vị thầy chữa bệnh. Họ có thể nói: "Chuyện này thật hoàn toàn vô nghĩa" hay "Tôi không tin vào huyền thuật." Tuy nhiên những người tự cho mình là hoàn toàn hiện đại và duy lý thường đặt niềm tin mạnh mẽ vào các bác sĩ y khoa. "Niềm tin" trần tục này liên hệ đến phương thức điều trị hiện đại, nhưng cũng vượt ra khỏi giới hạn đó, một bác sĩ giỏi có thể giúp tạo ra nơi bệnh nhân một thái độ tích cực. Điều này có tác dụng rất lớn lao, vì nó có thể kích thích những tiềm năng sẵn có trong bệnh nhân và trợ giúp hệ thống miễn nhiễm trong việc tiếp nhận hiệu quả từ cách điều trị cổ truyền.

Chúng ta tự chữa bệnh, nhưng người khác có thể giúp ta chữa bệnh. Đây là quan điểm của đạo Phật, và cũng là lối nghĩ thông thường. Thế nên rất có ý nghĩa trong việc lựa chọn một thầy thuốc cổ truyền "khéo léo và tận tụy", một người phối hợp giúp chúng ta trong việc chữa bệnh với một tinh thần quan hệ thân hữu và cởi mở.

Quan niệm thông thường cũng cho ta biết rằng phải vui mừng vì tình thương chữa lành mà người khác có thể mang đến cho ta. Những người cảm thấy được thương yêu có thể chống chọi tốt hơn với bệnh tật. Tình thương nuôi dưỡng tâm thức chúng ta, như một bông hoa dưới ánh mặt trời. Sự chia sẻ tình cảm từ những nhóm trợ giúp có thể rất có ích. Dù nếu chúng ta đơn độc với bệnh tật, chúng ta có thể tự thương yêu chính mình theo một cách rộng mở và thoải mái. Điều này đúng đắn và đầy sức mạnh.

Cũng có thể tiếp nhận chữa bệnh từ những người khác qua thiền định. Trong lúc nhiều người chúng ta có thể cảm thấy thích hợp nhất là tự mình sử dụng những bài tập chữa bệnh, một số khác có thể được lợi ích từ người khác như là người chữa bệnh.

Phương pháp sau đây, được dựa theo những nguồn Phật giáo Tây Tạng, có thể có hiệu quả rất mạnh mẽ nếu chúng ta cởi mở tiếp nhận nó. Năng lực chữa bệnh vốn sẵn có trong ta, nhưng đôi khi cần có sự giúp đỡ từ bên ngoài để khai mở chúng.

Với bài tập này, bạn và người chữa bệnh cho bạn cần phải sắp xếp với nhau thật tốt, và cùng chia sẻ một sự rộng mở với thiền định. Nằm xuống và nhắm mắt lại. Cả hai, bạn và người chữa bệnh cùng hít thở sâu vài lần, cảm thấy rằng tất cả năng lực tiêu cực của thân và tâm được loại trừ theo hơi thở ra. Bấy giờ, hãy thư giãn trong cảm giác an bình và trống trải trong một lúc, trước khi cùng nhau quán tưởng bài tập một cách yên lặng.

Với những mục tiêu chữa bệnh thông thường, ánh sáng chữa bệnh đến qua đôi tay của người chữa bệnh từ nguồn sức mạnh. Lần lượt, cả hai, bạn và người chữa bệnh có thể quán tưởng người ấy là nguồn sức mạnh.

Người chữa bệnh xòe bàn tay ra, lòng bàn tay úp xuống và đặt nhẹ trên vùng giữa thân thể hay tại điểm đau hay vùng năng lực tiêu cực. Quán tưởng ánh sáng chữa bệnh xua tan mọi bệnh tật, buồn phiền và lo lắng. Chỉ vừa đủ chạm vào thân bạn, bàn tay của người chữa bệnh di chuyển chậm từ vai xuống tay. Bạn và người chữa bệnh tin chắc rằng mọi bệnh tật được xua tan, khi bàn tay của người chữa bệnh làm tư thế đẩy những bệnh tật ra ngoài qua những ngón tay của bạn.

Sau đó người chữa bệnh chậm chậm thực hiện động tác này lần nữa từ điểm đau bệnh, nhưng lần này theo hướng khác, đẩy những bệnh tật ra ngoài qua chân bạn. Lặp lại sự tịnh hóa này nhiều lần theo sự cần thiết và thoải mái của bạn.

Một giải pháp khác là người chữa bệnh dùng lòng bàn tay xoa bóp nhẹ nhàng vùng có bệnh từ từ theo chiều kim đồng hồ. Cả người chữa bệnh và người tiếp nhận đều phải quán tưởng và cảm nhận ánh sáng như một cơn mưa tràn đầy năng lượng chữa bệnh, sức nóng, hoan hỷ và hạnh phúc, được dẫn truyền từ nguồn sức mạnh qua bàn tay của người ấy, giống như tia sáng mặt trời chiếu qua cửa sổ. Hãy tưởng tượng bàn tay như cánh cửa sổ hướng tới nguồn sức mạnh, truyền trực tiếp ánh sáng đem lại sức khỏe, ấm áp, sáng sủa. Nhờ những cảm giác nhiệt thành và rộng lượng của người chữa bệnh đối với bạn, sức mạnh chữa bệnh được khuếch đại giống như kiếng phóng đại hay thấu kính mà ánh sáng đi qua.

Tất cả những hậu quả đau yếu được tẩy sạch, và giống như những bông hoa nở rộ khi tiếp xúc với ánh sáng, những tế bào nở hoa với năng lực chữa bệnh. Khi bạn cảm thấy những tế bào mở ra với năng lực chữa bệnh và thân thể bạn được thấm đẫm năng lực này, người chữa bệnh vẫn phải giữ tay để làm vững chắc năng lực. Cả hai người có thể phơi sưởi trong những năng lực của sức khỏe lành mạnh được phát sinh, cuối cùng an trú trong sự rộng mở.

Những bài tập tương tự cũng có thể dùng những hình ảnh của ánh sáng giống như tia laser đốt cháy bệnh tật thành tro bụi rồi bị quét sạch, hay những dòng cam lồ rửa sạch bệnh tật và làm tràn đầy những chỗ đau yếu trong thân bằng sự khỏe mạnh.

Một số người có thể nhận được lợi ích từ những lời cầu nguyện hồi hướng của những người khác, hay từ sức mạnh của những vật hoặc nơi chốn thiêng liêng. Nếu một thực hành tâm linh hồi hướng cho bạn, hãy cố gắng thiết lập một số nối kết vật chất với nguồn này. Việc bố thí hoặc cúng dường tài vật nếu được thực với sự rộng lượng chân thật có thể giúp bạn cảm thấy rộng mở nhiều hơn. Trong mọi trường hợp, sự tin tưởng vào nguồn chữa lành là cần thiết.

Khi tôi khoảng mười lăm tuổi, nhiều người đã làm việc trong khoảng một tháng để xây lại nhà tôi tại tu viện. Hai phụ nữ giúp việc xây dựng bị bệnh nặng. Thuốc men không hiệu quả. Họ bị chứng peken trethog, một sự rối loạn chất đờm thấp, là một trong những vấn đề sức khỏe lớn nhất trong khu vực của tôi, đặc biệt ở những người lớn tuổi. Căn bệnh ngăn cản người bệnh nuốt hay tiêu hóa thức ăn và làm họ bị đói dần đến chết. Tôi dùng bột nhào bánh tsampa, bột mì nướng và bơ, sau khi cầu nguyện ban phước, rồi đưa cho họ. Họ ăn bánh không có khó khăn nào.

Trước khi chia tay tôi, họ mang theo một số lượng lớn bột nhào tsampa để trộn đã được gia hộ ban phước, và mỗi bữa ăn họ dùng một ít. Sau nhiều tháng, họ hoàn toàn khỏi bệnh.

Bệnh này làm khổ nhiều người, kể cả tu sĩ và người thường, trong số đó có ông tôi đã chết khi tôi lên bốn, và bà tôi được sống sót nhờ vào bánh tsampa được gia hộ mà tôi đã đưa cho bà hay thuốc men mà bà đã dùng suốt đời, kể từ lúc tôi có còn nhớ được. Bà đã không bị chết đói, nhưng cũng không bao giờ khỏi hẳn.

Để làm bột nhào bánh tsampa được ban phước, tôi quán tưởng Guru Rinpoche ở trên bầu trời trước mặt tôi khi nhồi bột và bơ. Lặp lại thần chú cầu nguyện, tôi mở rộng chính mình với lòng sùng tín mạnh mẽ từ đáy sâu trái tim và cầu khẩn những ban phước chữa bệnh của Ngài. Tôi quán tưởng từ vị Guru Rinpoche những năng lực chữa lành trong dạng những ánh sáng ấm áp và phúc lạc, hay đôi khi ở dạng những dòng nước cam lồ, chảy xuống và hòa trộn vào bột. Rồi với lòng tin chắc chắn, tôi nghĩ rằng bột nhào đã được truyền vào sức mạnh với những ban phước để chữa lành sự rối loạn đờm thấp.

Bột nhào có thể chữa bệnh nhờ vào ba nguyên lý chữa lành. Những phụ nữ này hoàn toàn tin tưởng vào sức mạnh chữa bệnh của tôi. Họ đã mở rộng về mặt nghiệp để tiếp nhận sự ban phước. Và sự thành tâm của tôi đủ mạnh để tạo thành sức mạnh chữa bệnh.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỬA LÀNH TÂM

TỈNH GIÁC CHỮA LÀNH THÂN THỂ VÀ NHỮNG CHUYỂN ĐỘNG NĂNG LỰC

Hãy nằm ngửa trên một nệm thuận tiện, dùng gối để giúp cho sự thư giãn các cơ của thân thể bạn. Sau đó, bình thản và chầm chậm qua những bài tập sau, từ một đến hai phút cho mỗi giai đoạn:

Thở một hay hai hơi thở sâu, buông bỏ tất cả căng thẳng hay lo nghĩ của bạn, theo hơi thở ra và thư giãn thân, tâm.

Hãy nhận biết và cảm nhận toàn thân bạn. Hãy cảm nhận sự bình lặng thâm nhập toàn thân bạn như là kết quả của việc thư giãn.

Hãy nhận thức lưng bạn đang nghỉ trên tấm nệm, và cảm nhận trọng lực nhẹ nhàng hút bạn như thế nào về đất. Việc này làm ổn định những năng lượng trôi nổi và những tư tưởng dao động.

Với một cảm giác về vô biên, hãy nhận biết việc thở của bạn không chỉ là không khí trong phổi mà còn là sự thở trong mỗi một tế bào của cơ thể từ đỉnh đầu xuống lòng bàn chân. Khi những tế bào thở, chúng chuyển động lên xuống theo một cách tự nhiên bình an, rộng mở và đều đặn.

Hãy cảm nhận sự chuyển động và năng lực trong từng phần của thân bạn: những động mạch, mạch máu, dây thần kinh, cơ bắp, máu, tạng phủ, não bộ, xương sống, các xương và da, nhất là trong bộ phận mà bạn cần chữa bệnh.

Sau đó, với tỉnh giác về năng lực tĩnh lặng này, hãy thưởng thức bài tập sau trong mười hay hai mươi phút:

Rất chậm chạp và tự nhiên chuyển động phần mà bạn muốn chữa bệnh về trước sau, lên, xuống hay sang hai bên. Bạn có thể di động phần này sang mỗi phía trong một hay hai phút rồi một hay hai phút sang phía kia. Trong chuyển động này, điều quan trọng là bình thản, nhất tâm và hoàn toàn ý thức về dòng chuyển động. Hãy nhận biết như thế nào chuyển động dù nhỏ nhất trong một phần này của thân bạn được cảm thấy khắp cả phần còn lại của thân, giống như một chuỗi những làn sóng tiếp nối nhau truyền khắp phần còn lại của cơ thể. Hãy nhận biết sự an tĩnh và hỷ lạc thân thiết đang tuần hoàn trong bạn qua những chuyển động.

Đôi khi bạn cũng không cần phải khởi động bất cứ sự chuyển động thân thể nào. Bạn có thể chỉ tưởng tượng chuyển động, hay tưởng tượng năng lực di chuyển với sự tỉnh giác về những cảm giác.

Sau bài tập này, bạn có thể tập thêm bài sau đây trong vài phút:

Hãy quán tưởng và cảm thấy một cơn mưa ánh sáng ban phước (hay một dòng cam lồ ban phước) từ nguồn sức mạnh rót đầy vào cơ thể bạn, đặc biệt ở phần cần được chữa. Hãy cảm nhận năng lực của sức nóng và hỷ lạc từ ánh sáng hay cam lồ ban phước được khuếch đại, giống như đổ dầu vào lửa, và nhận biết những cơn sóng nóng ấm hỷ lạc mà năng lực đó làm phát sinh trong cơ thể bạn.

Kết thúc bài tập với sự thư giãn trong trạng thái tỉnh giác về tâm và thân trong nhất thể và rộng mở, mà không bám chấp hay phân biệt.

Thực tập này ổn định tâm thức và năng lượng trôi nổi của bạn. Nó kết hợp thân và tâm bạn trong sự hài hòa. Nó giúp trau giồi những tri giác tích cực và năng lực mạnh khỏe. Và nó đánh thức sự tỉnh giác về sức mạnh, an bình, niềm vui, những phẩm tính chữa lành của thân và tâm bạn.

Sau khi thực tập thành thạo, bạn có thể cố gắng sử dụng cùng sự tỉnh giác về năng lực chữa bệnh trong những hoạt động hằng ngày khác như suy nghĩ, cảm nhận, đi dạo, nhìn ngắm, đứng, ngồi, ngủ, nói năng và làm việc.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỬA LÀNH TÂM

CON ĐƯỜNG CHỮA LÀNH

Giác ngộ là nhất như (oneness) vượt lên sự chấp ngã, nhị nguyên, hạnh phúc hay phiền muộn, nghiệp xấu hay tốt. Tuy nhiên, khi ta nói về sự chữa lành như trong sách này, không cần thiết phải quá quan tâm đến giác ngộ. Chứng ngộ thật tánh của tâm ta là sự chữa lành tối hậu, nhưng với tâm thông thường cũng có những năng lực chữa lành. Chúng ta có thể dùng tâm nhị nguyên, thông thường để tự giúp đỡ chính mình. Phần lớn những bài thực hành trong sách này dùng những tiếp cận hằng ngày để trở nên thong dong và hạnh phúc hơn.

Vậy, mục đích chúng ta đơn giản là đi từ tiêu cực đến tích cực, từ bệnh tật đến chữa lành. Nếu lúc này chúng ta đã ở trong một trạng thái tích cực, chúng ta có thể học làm sao để duy trì và tận hưởng nó. Tuy nhiên, càng buông xả nhiều bám chấp chúng ta sẽ càng cảm nhận được nhiều sự tốt đẹp.

Trên một hành trình dài, chúng ta có thể luôn ghi nhớ đích đến tối hậu, nhưng nếu mỗi ngày chúng ta có thể sống trọn vẹn và nghỉ ngơi suốt dọc con đường thì thật tốt. Nếu muốn buông lỏng sự chấp chặt bản ngã, chúng ta không nên quá cố gắng. Tốt hơn nên có một lối tiếp cận nhẹ nhàng. Mỗi bước ta đi, dù là những bước ngắn, điều quan trọng nhất là ta thích thú với những bước ngắn đó, và rồi chúng sẽ trở nên đầy sức mạnh. Luôn luôn chúng ta phải hoan hỷ với những gì mình có thể làm, và không nên cảm thấy điều chúng ta chưa làm được là xấu.

Hãy rộng mở, tích cực, buông xả hơn một tí. Đây là những mục tiêu của quyển sách này. Nếu chúng ta là người mới thiền định và tu hành tâm linh, điều quan trọng là thực hành, dùng kiến thức của ta để thấy con đường đúng mà đi. Khi ta giữ một thái độ rộng mở, những khơi gợi về những thiền định đặc biệt chữa lành giúp chúng ta tiến nhanh. Sự hướng dẫn tốt nhất của tất cả là trí huệ trong chúng ta. Chúng ta không nên hạn chế trong vài phương pháp thiền định. Thay vào đó, tất cả đời sống suy nghĩ, cảm nhận, những hoạt động và kinh nghiệm hằng ngày, có thể là một phương tiện của sự chữa lành.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỬA LÀNH TÂM

2. SỨC MẠNH CHỮA LÀNH CỦA TÂM

Khi tôi được sáu hay bảy tuổi, đôi lúc tôi chơi đùa với các bạn trên những đồng cỏ mênh mông, nơi người du mục Tây Tạng sinh sống. Đó là những ngày đầy nắng hạ trên cao nguyên phía bắc Tây Tạng. Mặt đất bao phủ cỏ xanh trông mút tầm mắt. Khắp nơi, khung cảnh ngoạn mục của những bông hoa đầy màu sắc choán đầy trong tầm mắt. Không khí tĩnh lặng, chim muông bay lượn, hót những điệu nhạc êm dịu; những con bướm nhảy múa dập dờn trong gió, những con ong bận rộn hút mật từ những bông hoa... Trên bầu trời xanh thẳm, đó đây có những đám mây che bóng trên đất mẹ đầy quyến rũ và đẹp đẽ. Sự xúc chạm dịu dàng của không khí và ánh sáng, không cảm giác nào có thể so sánh.

Khung cảnh hoàn toàn thanh tịnh và an bình, không có một dấu vết nào của sự nhiễm ô hay không hài hòa, chỉ có những âm thanh ngọt ngào, những khúc nhạc êm dịu của thiên nhiên. Mọi việc xảy đến tự nhiên, không có thời hạn để theo đuổi. Không có tiếng của đồng hồ hạn chế chúng ta, chỉ có những chu kỳ mặt trời, mặt trăng làm nhịp điệu và định lượng cuộc sống.

Toàn thể cảnh vật hoàn toàn tự do, mở rộng và an bình ngây ngất. Tôi không nghĩ đến mùa đông lạnh giá liên tục chờ đợi chụp xuống đầu chúng tôi. Tôi lăn tròn trên đất mẹ đầy khoan dung luôn chào đón và chạy chân trần trên cánh đồng, thưởng thức những nụ hôn của cỏ ướt. Toàn bộ hiện hữu của tôi, cả thân và tâm thể nhập toàn bộ vào một kinh nghiệm duy nhất – niềm vui.

Đột nhiên, chân phải tôi đau nhói, toàn thân tôi co cứng vì đau. Lúc này tất cả những gì tôi cảm thấy đã chuyển thành kinh nghiệm đau đớn. Thoạt tiên, tôi chưa có ý niệm gì về việc xảy ra, sau đó một âm thanh vù vù từ chân tôi, một con ong nghệ bị kẹt giữa hai ngón chân, nhưng tôi không thể mở ngón chân ra được. Con ong càng chích đau, chân tôi càng siết chặt, cơn đau lại gia tăng. Cuối cùng, một người bạn chạy đến và mở những ngón chân tôi cho con ong bay ra. Chỉ có làm như vậy mới chấm dứt cơn đau.

Nếu chúng ta có thể thấy rõ ràng tâm thức bám chấp đã tạo ra những rối rắm của chúng ta như thế nào! Khi chúng ta bám chặt vào bản ngã, thân thể, tâm thức và tâm linh chỉ làm gia tăng cơn đau. Trong sự lầm lộn của mình, chúng càng bám chặt hơn và tự vận hành một chu kỳ đau khổ là đặc trưng của thế giới luân hồi sinh tử. Ngay khi chúng ta hạnh phúc, đau khổ có thể đến bất cứ lúc nào, và vì thế chúng ta thường bám chặt vào cái mình có vì e sợ sẽ bị mất.

Theo triết học Phật giáo Đại thừa, chúng ta lang thang trong thế giới này vô mục đích, không thấy được sức mạnh nội tại có thể giải thoát chúng ta. Tâm chúng ta tạo tác tham muốn, ghét bỏ; và giống như người say, chúng ta nhảy nhót lung tung vì bị điều khiển bởi vô minh, bám chấp và thù hận. Hạnh phúc thì thoáng qua, sự không hài lòng lại săn lùng chúng ta. Tất cả giống như một cơn ác mộng. Chừng nào còn tin vào giấc mơ là thật, chúng ta còn là nô lệ của nó.

Để thức tỉnh, ta phải xua tan những đám mây khỏi bản tánh chân thật của tâm ta. Nhiều thế kỷ trước, một hoàng tử là Sĩ Đạt Đa Cồ Đàm (Sidharta Gautama) đã từ bỏ quyền lợi hoàng tộc, và sau khi thiền định lâu dài và sâu xa, Ngài thấu biết chân lý đời sống đúng như nó thực sự đang hiện hữu. Ngài được biết đến như là một vị Phật. Trong Phạn ngữ, từ Phật có nghĩa là thức tỉnh.

Chúng ta cũng có thể thức tỉnh. Quá trình chữa lành là thức tỉnh sức mạnh của tâm ta.

Giống như người thầy thuốc, chúng ta phải chẩn đoán ra bệnh, loại bỏ nguyên nhân gây bệnh và dùng thuốc để chữa lành bệnh. Ngài Vô Trước (Asanga), người đặt nền tảng cho học phái Duy thức của đạo Phật đã viết:

Cần phải chẩn đoán bệnh, để loại bỏ nguyên nhân của nó,

Và dùng thuốc để đạt được khỏe mạnh.

Đau khổ phải được nhận biết, nguyên nhân phải được loại bỏ,

Phương thuốc để dứt bệnh phải được áp dụng, và đạt được sự chấm dứt (diệt đế).

Trong đạo Phật, việc chẩn bệnh và phương thuốc được hàm chứa trong Bốn chân lý: Chân lý rằng chúng ta đang khổ đau, chân lý về tại sao chúng ta khổ đau, chân lý rằng ta có thể chấm dứt sự khổ đau, và chân lý về con đường dẫn đến giải thoát. Chúng ta có thể chọn đi theo con đường này. Ngay khi đối phó với những khó khăn hằng ngày, chúng ta có thể cải thiện đời sống mình. Tâm là chìa khóa. Bằng sự hướng dẫn và tu tâm thích hợp, chúng ta có thể kinh nghiệm được sức mạnh chữa lành. Kinh Pháp cú (Dharmapada) nói:

Tâm dẫn dắt mọi hiện tượng

Tâm là nhân tố chính, đi trước mọi hành vi

Nếu nói hay làm với một tâm độc ác

Khốn khổ sẽ theo sau, giống như xe theo sau do ngựa kéo

Mọi hiện tượng do tâm dẫn dắt

Tâm là nhân tố chính, đi trước mọi hành vi

Nếu nói hay làm với một tâm thanh tịnh

Hạnh phúc theo sau, như bóng theo hình.

Hạnh phúc thật sự và trường cửu không đến từ môi trường vật chất hay bên ngoài, mà qua sự bằng lòng và sức mạnh của tâm. Ngài Dodrupchen viết:

Người có học nhận ra rằng mọi hạnh phúc và đau khổ đều tùy thuộc vào tâm, do vậy, phải tìm hạnh phúc từ chính tâm. Bởi vì họ hiểu rằng mọi nguyên nhân của hạnh phúc hoàn toàn ở trong ta, nên họ không dựa vào những nguồn bên ngoài. Nếu chúng ta thấu biết điều này thì dù có đối mặt với những vấn đề khó khăn gây ra bởi người hoặc sự vật, chúng cũng không thể làm thương tổn ta. Hơn thế nữa, chính sức mạnh của tâm này cũng sẽ ở với ta để cung cấp cho ta an vui và hạnh phúc vào lúc chết.

Thật tánh của tâm chúng ta là an bình. Học cách buông bỏ những lo nghĩ, căng thẳng không cần thiết là ta đã để cho hạnh phúc có cơ hội tỏa sáng. Tất cả đều tùy thuộc vào tâm ta. Đạo Phật tin rằng tâm thức có thể chuyển hóa cảm xúc, và hạnh phúc không chỉ có thể đạt được mà là thuộc quyền của chúng ta. Chúng ta không cần phải để sự lo nghĩ làm chủ. Buông bỏ là một phương thức thông thường, nó không phải là một thái độ lạ thường nằm riêng trong một tôn giáo hay triết học nào, như trong Kinh Thánh (Eccles 30:5) nói:

Không nên buông thả mình cho buồn rầu

Và tự hành hạ mình vì lo nghĩ

Sự vui vẻ của lòng là đời sống của mọi người

Niềm vui là cái làm cho cuộc sống kéo dài

Cẩn thận với sơ xuất, an ủi lòng mình xua tan phiền muộn

Vì phiền muộn là sự hủy hoại của nhiều người

và không ích lợi gì cho ai

Ghen tỵ và thù hận làm ngắn đi cuộc sống

lo nghĩ chỉ đem lại già sớm.

Một trái tim vui vẻ chan hòa giúp ăn nhiều

cho những ai muốn thưỏng thức bữa ăn ngon.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỬA LÀNH TÂM

SỐNG NHƯ THẾ NÀO TRONG CUỘC ĐỜI

Một số người nghĩ đạo Phật là một tôn giáo cho những ai muốn đạt đến trạng thái an lạc và rồi biến mất vào một trạng thái không hiện hữu nào đó đối với những người khác. Đây không phải là hình ảnh chính xác của đạo Phật. Người Phật tử tin vào sự nhập cuộc hoàn toàn trong đời sống. Con đường chữa lành không loại trừ những vấn đề và khó khăn, mà nó ôm lấy chúng như là một phương tiện để chứng ngộ thật tánh của chúng ta.

Chúng ta có thể dùng một tiếp cận thực tế đối với những vấn đề có vẻ hoàn toàn tiêu cực. Nếu chúng ta đang ở trong hoàn cảnh căng thẳng, ta phải nhận ra và tự làm hòa với nó, nghĩ rằng: “Tệ thật, nhưng cũng tốt thôi”. Nếu chúng ta không trở nên cuồng loạn trong hoàn cảnh, tự kéo dài một chuỗi nhận thức tiêu cực, thì ảnh hưởng của chúng sẽ tiêu dần đi, vì giống như mọi sự trong cuộc sống, hoàn cảnh này là vô thường, không sớm thì muộn cũng sẽ thay đổi. Biết như vậy, chúng ta có thể an nhiên tiến đến bước kế tiếp của sự chữa lành, với một cảm nhận tự tin rằng những hoàn cảnh bên ngoài không thể chế ngự trí huệ nội tại của ta.

Trong quan điểm Phật giáo, sự rốt ráo là những cảm xúc không tốt cũng không xấu. Chúng ta phải chấp nhận và chào đón tất cả cảm xúc của ta. Đồng thời, chúng ta cần không bị chi phối bởi những cảm xúc cuồng nhiệt hay phá hoại. Nếu chúng ta bị tổn thương bởi sự thèm muốn, vướng mắc, rối ren hay sân hận, tốt hơn nên nghĩ về “cái đúng để tôi làm” hơn là về “cái tôi muốn làm”. Khi đi vào con đường chữa lành, ta nên làm mạnh mẽ những ý định của mình. Chúng ta phải để tâm trí hướng dẫn mọi cảm xúc.

Nếu dựa vào bất cứ những gì bên ngoài chúng ta như là nguồn thỏa mãn tối hậu, ta sẽ cảm thấy như trên con thuyền chòng chành giữa sự mãn nguyện và không thỏa mãn. Sự bám chấp phó mặc chúng ta cho sự luân chuyển mãi của bánh xe luân hồi, một thế giới thoáng qua của hoan lạc và đau khổ. Khi chúng ta buông bỏ bản ngã và tìm thấy trung tâm an bình thật sự của mình, ta thấy rằng không cần phải bám víu vào những ý niệm tốt, xấu, hạnh phúc, đau buồn, cái này hay cái kia, “tôi” và “họ”. Nhiều tôn giáo và triết học khuyên chống lại sự đồng hóa mạnh mẽ với bản ngã. Một bản văn nổi tiếng của Ấn Độ giáo là Áo nghĩa thư (Upanishads) đã so sánh sự tự đồng hóa này với một cái bẫy: “Khi nghĩ ‘đây là tôi’ và ‘đó là của tôi’, người ta đã tự trói buộc với bản ngã và hành động như con chim mắc bẫy.”

Chăm sóc những nhu cầu thực sự của ta và người khác là con đường tìm thấy an bình, và khi làm điều này ta đã tham gia vào cuộc sống. Đấu tranh không phải là điều xấu. Chúng ta có thể học để thấy sự đấu tranh với đời sống là một thách thức thích thú. Tuy nhiên, phải nhận ra rằng, trong việc tìm kiếm bất kỳ một mục đích nào trần tục hay tâm linh nào, sự bám chấp sẽ làm mệt mỏi và trói buộc ta trong sự ích kỷ. Khi ta biết cái mình thực sự cần để sống, việc khéo léo sống trong một cách thế quân bình trở nên dễ dàng hơn.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỬA LÀNH TÂM

ĐIỀU GÌ QUAN TRỌNG CHO CUỘC SỐNG?

Thực phẩm, quần áo, chỗ ở, sức khỏe, sự chăm sóc và giáo dục là cần thiết để kéo dài cuộc sống quý giá của con người. Là thành viên của xã hội con người, chúng ta cần tôn trọng người khác, tôn trọng những nhu cầu căn bản, những thể chế làm lợi lạc cho người khác. Ngoài ra, không có gì ở bên ngoài đáng giá bằng thời gian, sự an bình, năng lực và trí huệ của ta, những tặng phẩm lớn của cuộc sống chúng ta. Những tiện nghi khác của đời sống phần lớn là công cụ để thỏa mãn tâm khát khao của ta, tôn sùng và đánh bóng bản ngã của ta và siết chặt thêm sự bám chấp. Khi tích lũy những lạc thú thế gian, sự ham muốn chạy theo của ta càng lúc càng mạnh mẽ hơn. Kinh Lalitavistara khuyên:

Hưởng thụ những lạc thú của tham dục,

Như uống nước muối, sẽ không bao giờ đem lại thỏa mãn.

Giàu và nghèo đều đau khổ như nhau, vì những lo nghĩ bên ngoài liên hệ với tham dục. Thậm chí có hàng tỷ người đau khổ do giận dữ, thất vọng, buồn chán... Họ có hưởng thụ một ít an bình, nghỉ ngơi thật sự nhưng chỉ lo lắng mất đi những gì họ có hoặc cố kiếm cho được những gì họ không có. Họ không thể tận hưởng đời người mà họ đang thật có, mà chỉ sống cho cái mà họ bị lôi cuốn và bị nô lệ. Không phải bản thân việc kiếm tiền gây ra đau khổ, mà chính việc trao cuộc đời mình cho sự bạo ngược của những sở hữu bên ngoài mới là sự giết mất an vui.

Trong một cách tương tự, người nghèo mắc bẫy vào cuộc chiến đấu để sống còn. Họ không dám hưởng thụ một chút nào những gì họ có vì sợ mắc phải đau khổ hơn. Khi Mẹ Teresa nhận giải Nobel hòa bình, bà kể câu chuyện này: “Một ngày, những soeur truyền giáo ở Calcutta đem về một đứa bé mồ côi và họ đưa cho đứa bé một miếng bánh mì. Đứa bé chỉ ăn phân nửa. Khi hỏi tại sao, đứa bé trả lời: “Nếu con ăn hết, vậy đâu còn bánh mì nữa để con ăn.” Chỉ sau khi chắc chắn sẽ có bánh mì, đứa bé mới chịu ăn hết phần bánh còn lại.

Mặc dù sự tiến bộ và phát triển vật chất của văn minh hiện đại, nhiều người đã lệch đường khỏi ý nghĩa cuộc sống. Dù giàu hay nghèo, hoặc thoải mái giữa giàu và nghèo, chúng ta phải thận trọng không nên quý chuộng những lạc thú vật chất với cái giá đánh mất bản tánh chân thật của chính mình. Nếu sử dụng năng lực của mình chỉ để nghĩ đến những việc trần tục và làm sao để có được nhiều hơn, thức ăn ngon hơn, nhiều tiền hơn, nổi tiếng và được biết đến nhiều hơn, bất cứ thứ gì ở bên ngoài chúng ta, thì chúng ta sẽ mất đi cái giá trị nhất.

Chúng ta tập trung chú ý đến tất cả mọi thứ cách xa chúng ta, càng xa con người chân thật của chúng ta, chúng ta càng cho là quan trọng. Chúng ta định giá trị những gì mình có và thân xác ở trên tâm thức, vẻ bề ngoài của ta lên trên sức khỏe, sự nghiệp đặt lên trên cuộc sống gia đình... Chúng ta đồng hóa với thân thể và xem tâm chỉ là công cụ của thân, như một người nào đó đã mô tả một cách hài hước là “nấm trên bộ não.” Chúng ta tự cắt mình ra khỏi nguồn hạnh phúc thực sự, tích lũy những sở hữu cho nhà cửa mình mà không chăm sóc cho thân, tâm, mặc dù điều kiện quan trọng nhất cho cuộc sống trong gia đình là tâm hạnh phúc và thân khỏe mạnh.

Khi tôi trưởng thành ở Tây Tạng, một người quen đã dùng rìu để đốn củi và chặt phải đôi giày mới. May thay, chân anh ta không bị thương mà lại rách giày da, chiếc giày rất có giá trị với một xứ nghèo như Tây Tạng. Anh ta nói thật lòng: “Nếu tôi không mang giày, chân tôi bị thương rồi sẽ lành. Tệ thật, đây là đôi giày mới và chúng không bao giờ lành.” Đây là cách nhìn rất buồn cười về sự vật, nhưng lại là phổ biến với những người đặt vấn đề vật chất lên trên hết, rồi tới thân và cuối cùng là tâm. Sự việc đã hoàn toàn bị đảo ngược!

Mặc dù chúng ta có thể nói: “Tôi muốn được an bình và khỏe mạnh”, chúng ta lại thực sự coi trọng thành quả của sự năng nổ trong việc kiếm được những nhu cầu vật chất hơn là làm thăng bằng hay an bình để nuôi dưỡng sức mạnh bên trong ta. Chúng ta tiêu tốn nhiều thời gian và sinh lực cho sự nghiệp hơn là việc xây dựng cuộc sống gia đình, dù chúng ta làm việc là để cho gia đình hạnh phúc.

Chúng ta sống giống như những con ong, bỏ cả đời gom góp mật, nhưng cuối cùng lại để cho kẻ khác hưởng thành quả suốt đời lao động của mình. Chúng ta đặt giá trị trên việc kiếm được nhiều tiền hơn và trên cách sống khoa trương dùng tiền mua sắm hơn là làm việc có mục đích và để ý xem việc làm ấy có ích lợi cho mình và người khác hay không. Chúng ta chấp nhận sự nguy hiểm cho cuộc sống quý giá của mình để kiếm tiền, giống như việc uống rượu để xoa dịu sự căng thẳng của công việc làm ta mắc bệnh đau dạ dày. Đồng tiền trở nên người chủ, là ý nghĩa và mục đích tối hậu cho quá nhiều người.

Nếu chúng ta cố gắng làm việc trên tâm để cải thiện những thái độ, phẩm chất của mình, xã hội hiện đại sẽ gán cho chúng ta là ích kỷ, không thực tế và lười biếng. Người sản xuất ra vật chất được đánh giá, ca ngợi cao chứ không phải là người tìm kiếm con đường tâm linh. Nếu chúng ta ở nhà chăm sóc phần bên trong và cuộc sống thiêng liêng, người ta đối xử với chúng ta như một kẻ bất tài, thất nghiệp và vụng về. Căn nhà bị giảm xuống thành nhà trọ, một nơi chỉ để nghỉ qua đêm.

Chúng ta phải từ bỏ những cái gì đó để có được những cái khác. Làm sao ta có thể nghĩ đến việc đánh mất trung tâm an bình quý giá và cuộc đời vui tươi tự nhiên chiếu sáng từ đó, chỉ để kinh nghiệm một cuộc sống đầy những khó khăn? Hiện nay, hình như không chỉ người bình thường mà thậm chí còn có cả những vị thầy tâm linh cảm thấy bị thúc giục theo đuổi nền văn hóa vật chất hiện đại. Có một câu chuyện cổ châm biếm về tình trạng này:

Ngày xưa ở Ấn Độ, những nhà tiên tri tiên đoán rằng trong bảy ngày nữa sẽ có một cơn mưa lớn, ai uống nước mưa sẽ bị điên. Khi mưa xuống, nhà vua đã trữ đầy nước sạch cho mình nên không bị điên. Dân chúng dùng hết nước sạch, phải dùng nước mưa nên bị điên. Sau đó, họ coi ông vua là điên. Do đó, để hiểu và cảm thông với dân, ông vua phải uống nước mưa và bị điên giống thần dân của mình.

Tôi không đề nghị rằng chúng ta có thể hay phải phớt lờ đi hệ thống của đời sống hiện đại. Chúng ta không thể tồn tại nếu không có những nhu cầu cơ bản, chúng ta cần thực tế và tôn trọng những quan điểm chung. Nhưng chúng ta cần đặt mọi sự vào viễn cảnh tổng quan. Điều thiết yếu là hiểu được chúng ta là ai, chúng ta đứng ở đâu, cái gì là giá trị thật sự và làm thế nào để sống trong thế giới.

Nếu chúng ta không thận trọng để cho tâm bám chấp trở thành siết chặt và khô cứng, những thói quen tiêu cực sẽ ăn mòn cảm thức an bình của ta. Kinh Udanavarga (Kinh Xuất diệu) nói:

Từ sắt, rỉ sét xuất hiện,

và rỉ sét ăn mòn sắt

Cũng vậy, những hành vi không thận trọng mà chúng ta làm,

Do nghiệp, dẫn ta xuống những cuộc sống địa ngục.

Trong thời gian đầu của cuộc sống tỵ nạn, có một biến cố đơn giản tạo một ấn tưởng mạnh trong tôi. Tôi đã đến Kalim-pong với vài người bạn, một thị trấn dễ chịu nằm trên những ngọn đồi thuộc dãy núi Hy-mã-lạp Sơn của Ấn Độ. Trên đỉnh đồi, chúng tôi dừng lại ở một nghĩa trang để uống trà vì mệt và đói và cũng không đủ tiền để ăn tại nhà hàng.

Tôi đi tìm một số cây và đá để nhóm bếp. Khi qua phía bên kia ngọn đồi, tôi gặp một nhà sư già có khuôn mặt lớn và đôi mắt nhỏ chiếu sáng khoảng dưới tám mươi tuổi. Tôi nhận ra Ngài là một Lama từ Mông Cổ đến vì khuôn mặt tròn và lưỡng quyền cao. Ngài ngồi trong một phòng rất nhỏ đàng sau một căn nhà cũ, cửa sổ và cửa ra vào mở rộng. Căn phòng mỗi bề rộng tám bộ (khoảng 2,43 m). Ngài thiền định, đọc sách, nấu ăn, ngủ và nói chuyện với mọi người, ngồi xếp bằng trên cái giường suốt ngày trong một căn phòng nhỏ tương tự. Ngài có một bàn thờ nhỏ, với một ít tượng tôn giáo và vài quyển kinh trên một cái kệ nhỏ trên tường. Cạnh giường là một bàn ăn rất bé và cũng là bàn làm việc, gần bàn là một bếp than nhỏ, trên đó Ngài đang nấu một ít thức ăn cho mình.

Ngài nở một nụ cười hoan hỷ và hỏi tôi: “Anh tìm gì?” Tôi đáp: “Chúng tôi vừa tới đây và tôi đi tìm một ít củi nấu trà.” Ngài nói một cách êm dịu: “Không có nhiều thức ăn, nhưng anh và tôi hãy chia nhau bữa cơm tôi đang sửa soạn nhé?” Tôi cám ơn nhưng từ chối lễ phép. Các bạn tôi đang đợi. Rồi Ngài bảo: “Đợi một chút, tôi sắp nấu xong và bạn có thể mượn cái lò. Cũng còn ít than cho bạn đủ để nấu trà.”

Những điều đã thấy làm tôi sửng sốt. Ngài rất già, nhưng Ngài dường như không có thời gian để tự chăm sóc. Tuy vậy, cặp mắt nhỏ của Ngài đầy nhân từ, nét mặt trang nghiêm và duyên dáng đầy niềm vui, tấm lòng Ngài rộng mở đầy nhiệt tình chia sẻ, tâm ngài an bình. Ngài nói chuyện với tôi như một người bạn cũ dù rằng mới gặp tôi lần đầu. Một cảm giác an bình, hoan hỷ, lạ lùng xuyên suốt thân tôi. Tôi cảm thấy như vậy vì tinh thần tự nhiên và sức mạnh tâm linh của Ngài tỏa ra như một người giàu có và hạnh phúc nhất trên thế giới.

Tuy nhiên, theo cách nói của thế giới duy vật, Ngài là kẻ không nhà, không việc làm và không có hy vọng. Ngài không có một sự giúp đỡ, không lợi tức thu nhập, không trợ giúp của gia đình, không tín dụng xã hội, không có sự giúp đỡ của chính quyền, không đất nước, không tương lai. Hơn hết, Ngài là một người tỵ nạn ở nước ngoài, thậm chí còn khó giao thiệp được với dân địa phương. Ngay cả ngày nay, khi tôi nhớ đến Ngài, tôi không thể làm gì khác mà chỉ lắc đầu trong nỗi kinh ngạc và tôn vinh Ngài trong tâm. Tôi cũng muốn nói thêm rằng, Ngài không phải là người duy nhất có tính chất ấy mà tôi đã gặp. Có nhiều người đơn giản mà vĩ đại như vậy.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỬA LÀNH TÂM

KHỞI ĐẦU CON ĐƯỜNG CHỮA LÀNH

Buông lỏng chấp ngã đem đến cho ta tâm an bình và nhờ đó không gì có thể tổn hại được ta. Ngay cả nếu có đau khổ, thái độ đúng sẽ giúp ta chịu đựng phiền não một cách nhẹ nhàng hơn. Để được ích lợi từ những kỹ thuật thiền quán nhằm làm mạnh tâm, ngay lúc khởi đầu, điều quan trọng là nghe những lời chỉ dạy mà không có những định kiến hay phán đoán. Nếu chúng ta muốn tìm điều gì đó có thể hiểu và có ý nghĩa cho nhu cầu của mình, chúng ta cần hướng mọi ý định, cảm nghĩ vào việc vận dụng các pháp tu vào thực tế, không ngần ngại, trông chờ hay nghi ngờ. Niềm tin là tác nhân của sức mạnh chữa lành. Đơn giản bằng việc mở rộng tâm, chúng ta sẽ ngạc nhiên bởi sức mạnh bên trong của chính ta.

Rèn luyện tâm thức khiến phát triển sự nồng ấm của tinh thần và có thể đưa chúng ta đến một nhận biết rộng mở và linh hoạt hơn. Mặc dù không phải mọi pháp tu tôi hướng dẫn ở đây đều nguyên dạng như trong kinh điển, nhưng mọi đề nghị gợi ý đều đặt nền tảng trên những nguyên lý và trí huệ của đạo Phật. Mục đích nhằm đem lại sức mạnh an bình nội tại bằng việc phát triển những phẩm tính như nhận thức tích cực, sự khéo léo (thiện xảo) chuyển hóa mọi sự xảy đến cho ta thành sự hỗ trợ thay vì là chướng ngại.

Phẩm tính quan trọng khác nữa là sự sùng tín, rất cần thiết trong bất kỳ sự thực hành tâm linh nào, tuy vậy không cần thiết phải mang ý nghĩa tôn giáo. Với những ai thích một cách tiếp cận thế tục hơn, sự sùng tín đơn giản có nghĩa là sự trau giồi trí huệ nội tại và sự cảm kích sâu xa về chính mình, về người khác và về thế giới nói chung. Cầu nguyện là cách để người thực hành tâm linh dẫn năng lượng vào việc biểu lộ sùng tín hơn là hao phí năng lực đó trong những chuyện phiếm vô mục đích. Kiểu cầu nguyện thế tục là sự diễn đạt những cảm giác hạnh phúc hay hoan hỷ bằng ngôn ngữ của chính chúng ta, có thể nói thầm hay lớn tiếng.

Với Phật tử Đại thừa, những ai quan tâm trong việc chuyển hóa khó khăn và làm tan biến tự ngã, lòng bi mẫn được xem là công cụ chữa lành đặc biệt. Khi chúng ta đến với những người khác, sự chấp cứng bản ngã bắt đầu mềm dần. Mặc dù mục tiêu tối hậu của việc đào luyện tâm linh là thoát khỏi sự nương dựa vào bất cứ cái gì ngoài tâm, đạo Phật khuyên rằng tham gia vào thế giới là một sự thực hành tích cực trên con đường chân thật. Điều này bao gồm việc phụng sự những người khác, tạo ra những cơ sở, những điều kiện để giúp đỡ người khác, che chở, biếu tặng, cầu nguyện và tôn trọng. Thậm chí những gặp gỡ xã hội nhỏ nhặt trong đời sống cũng có một lợi lạc mạnh mẽ khi chúng ta biết vui thích và tôn trọng bất cứ ai mình gặp. Ngài Shantideva viết:

Khi bạn nói, hãy nói với sự thanh thản, trong sáng, thích hợp và thoải mái,

Không có tham dục và thù hận

Với ngữ điệu dịu dàng và ôn hòa vừa phải

Khi bạn nhìn, hãy nhìn với đôi mắt yêu thương và trung thực, nghĩ rằng:

“Nhờ vào người này

Tôi sẽ trở thành toàn giác.”

Bằng cách để cho chúng ta lưu tâm chăm sóc, bình an và buông xả thì những công việc và hoạt động hằng ngày, ngay cả đến hơi thở, cũng có thể trở thành một phần của việc thực hành chữa lành, và chúng ta sẽ đạt được sức mạnh một cách tự nhiên. Nếu chúng ta mở rộng với nó, đời sống bình thường của ta sẽ chuyển thành một đời sống chữa lành. Bấy giờ, dù không chính thức ngồi thiền, cuộc sống chúng ta sẽ là sự thiền định trong hành động.

Phần lớn những bài tập trong sách này nhằm vào việc chuyển hóa những xúc cảm bằng cách nhận ra những vấn đề và đi từ tiêu cực đến tích cực. Một tiếp cận khác đi đến thiền định là vượt trên cả xấu lẫn tốt, bằng việc mở rộng chúng ta với những cảm nhận và kinh nghiệm tâm chúng ta đúng thật như nó đang hiện hữu. Thật ra, thiền định nhằm vào sự chuyển hóa những vấn đề khó khăn được hiệu quả nhất khi nó bao gồm những cảm nghĩ tốt và sự rộng mở. Trước tiên, chúng ta tập trung, sau đó kết thúc thời khóa công phu bằng sự buông xả và hòa nhập làm một với bất kỳ điều gì ta đang kinh nghiệm.

Sau khi học một số những thiền định truyền thống và bài tập, chúng ta có thể khéo léo áp dụng những phương thuốc riêng của mình trong những vấn đề hằng ngày. Cái ý niệm “tôi” sẽ mềm dẻo nhiều hơn ta tưởng. Chúng ta có thể thử nghiệm và học cách đùa bỡn hơn, ít chú tâm vào viễn cảnh tiền đồ của mình. Chẳng hạn, khi một vấn đề có vẻ nghiêm trọng, chúng ta có thể tìm thấy sự giảm nhẹ bằng cách nhận ra một khía cạnh hài hước trong đó. Hoặc dưới áp lực công việc, chúng ta có thể cảm thấy thư giãn và thông thoáng hơn. Vì ngôn từ có sức mạnh lớn, chúng ta có thể tự nhủ “áp lực vẫn còn đó, nhưng tôi cảm thấy hoàn toàn thoải mái.” Chúng ta có thể nhận biết hơi thở của mình trong cách thư giãn và chú ý cảm nhận khoảng trống và không khí quanh ta, và nhờ đó ta thực sự ít bị áp lực và được nhiều khoảng không hơn.

Khi cảm thấy phiền não quá mạnh, một số người thấy ích lợi khi thực hành sự rộng mở hơn là cố gắng chuyển hóa khó khăn. Việc hòa nhập vào sự rộng mở rỗng rang sẽ được thảo luận ở chương kế tiếp, nhưng nó sẽ không làm ngạc nhiên bất cứ ai vì cái nguyên lý phía sau sự tiếp cận này là buông bỏ tự ngã.

Nếu có người rớt xuống biển mà không biết bơi, người đó sẽ nắm chặt nước và sẽ chìm như một tảng đá. Một người bơi giỏi vì đã được rèn luyện, sẽ biết cách buông lỏng và hòa nhập làm một với đại dương bao la. Sự tu hành giống như học bơi và cần có một số hướng dẫn khi bắt đầu. Tu tâm cũng cùng một cách như vậy, đó là phần còn lại của quyển sách này.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỬA LÀNH TÂM

3. BƯỚC KHỞI ĐẦU

Trải qua nhiều thế kỷ, đạo Phật đã phát triển cả một kho tàng bao la kiến thức về tâm. Đặc biệt khi chúng ta bắt đầu học thiền định, tất cả những đề nghị và quan niệm có thể làm cho ta cảm thấy tràn ngập. Tốt nhất là giữ cho sự thực hành của chúng ta đơn giản. Hãy đặt những mục tiêu có thể đạt đến và nỗ lực với năng lực tích cực. Đừng lo âu về những khó khăn mà nên cảm thấy vui thích với bất cứ lợi lạc nào có được. Ngay cả những kinh nghiệm tiêu cực hay những cái gọi là khuyết điểm cũng có thể lợi lạc nếu chúng ta nhìn chúng một cách tích cực.

Khi thiền định, nên thoải mái và buông xả hơn là xua đuổi những lo nghĩ và ước muốn của mình. Chúng ta thường ngồi để thiền định, nhưng phần lớn những gì chúng ta biết từ thiền định phải được đưa vào những sinh hoạt thường ngày. Ngôn từ là cần thiết để diễn tả thiền định như thế nào và áp dụng thái độ đúng vào cuộc sống của chúng ta ra sao. Tuy nhiên, điều quan trọng là thực hành và cảm nhận, không có sự quan tâm quá mức về những ý niệm, phạm trù hay quy tắc. Hãy nhẫn nại, rộng mở và làm việc với những gì đời sống của riêng bạn đem lại cho bạn.

CHỌN ĐỊA ĐIỂM

Chỗ tốt nhất để thực hành rèn luyện tâm linh trong việc chữa lành là một nơi an bình, thoải mái và ít bị xáo trộn, là chỗ tâm trí có thể tĩnh lặng và thân thể dễ chịu, là chỗ ta cảm thấy tỉnh giác, thông thoáng và vui thích.

Những nhà hiền triết thời xưa đã ca ngợi nhiều nơi, tùy thuộc vào tính cách của hành giả, sự thực hành và thời tiết trong năm. Những nơi cô tịch có tầm nhìn rộng trong sáng, như đỉnh núi chọc trời hay giữa cánh đồng phì nhiêu luôn được ưa thích. Một số hành giả tìm niềm vui trong rừng, giữa cây cối, động vật hoang dã và chim muông ca hát những khúc hát niềm vui không tuổi tác và chơi đùa không sợ hãi. Những người khác lại thích thực hành ở vùng biển với những cơn sóng nhảy múa liên tục hay một con sông với dòng chảy tự nhiên, mạnh mẽ. Một số lại chọn những hang động khô ráo trong những thung lũng trống với không gian an tĩnh tuyệt vời.

Nếu không được sống trong cảnh thiên nhiên như vậy, chúng ta nên tìm một chỗ thoải mái trong nhà, sửa soạn thật tốt và vui thích với nó.

Chọn một căn phòng hay một góc phòng yên tĩnh nhất, ít bị quấy rối bởi điện thoại, trẻ em, người nhà hay bạn bè. Bấy giờ hãy cảm thấy tốt: tốt về nơi chốn, thời gian và cơ hội có được nơi chốn và thời gian đó. Hãy khởi lên lòng hoan hỷ với dịp may này để có thể thấu hiểu ý nghĩa tâm linh của cuộc đời bạn.

Nói chung, với người mới bắt đầu nên thực hành một mình, ở một nơi không có chướng ngại. Sau khi đạt được sức mạnh trong tu tập, chúng ta có thể tìm những hoàn cảnh khó khăn hơn, đòi hỏi sự chịu đựng và kỷ luật nhiều hơn, với những chướng ngại như người khác quấy rối hay tiếng ồn của giao thông, chúng ta sử dụng những gian khó này để làm mạnh mẽ mình. Cuối cùng, khi sẵn sàng, chúng ta có thể thực hành khi ở trong những hoàn cảnh tồi tệ nhất, với mọi loại quyến rũ tinh thần và những cảm xúc hỗn loạn. Thực hành siêng năng theo cách này, chúng ta có thể đối diện và chuyển hóa bất kỳ hoàn cảnh nào thành một nguồn sức mạnh mà không mất đi tâm an bình. Chúng ta sống ở bất cứ nơi đâu, nơi đó trở thành một lâu đài của giác ngộ và sự thanh tịnh. Mỗi một sự kiện sẽ là một lời chỉ dạy. Sau đó, nơi chốn sẽ không còn là vấn đề, chỉ cần duy nhất một việc là chọn nơi để ta có thể phụng sự người khác một cách tốt nhất.

CHỌN THỜI GIAN

Mặc dù bất cứ nơi nào tu tập cũng tốt, với người mới bắt đầu thì sự an bình và tĩnh lặng là có lợi. Lúc sáng sớm rất tốt vì là ngày mới mẻ và tâm trí trong sáng. Tuy nhiên, có một số người cảm thấy thư giãn và sẵn sàng thiền định vào buổi chiều. Chọn thời gian, tuân thủ đều đặn và hãy hạnh phúc với thời gian đó. Nếu có thể, chớ để cho việc gì làm phiền nhiễu việc thực hành đều đặn của bạn.

Bất kể khi thiền định hay luyện tập chữa lành, chúng ta phải sống trọn vẹn với chúng. Chúng ta không nên mơ tưởng đến tương lai và lập chương trình trong đầu. Không theo đuổi quá khứ, không bám níu hiện tại. Nhiều loại tư tưởng hay kinh nghiệm tâm linh có thể khởi lên trong thiền định, nhưng thay vì bám chấp, hãy để chúng đến và đi một cách tự nhiên.

Hãy thực hành hằng ngày. Thậm chí nếu chúng ta thiền quán trong một thời gian ngắn, tính kiên định sẽ giữ kinh nghiệm thiền định sống động và vững chắc trong ta trên con đường chữa lành.

Chúng ta nên thiền định bao lâu? Tâm thức bạn là người chữa lành, vậy câu trả lời tùy thuộc vào nhu cầu và khả năng của bạn. Có thể trong vài phút, hai mươi phút hay một giờ. Bạn có thể thiền định trong nhiều giờ, với những khoảng thời gian nghỉ, trong suốt một thời gian dài. Không nên quan tâm thời gian quá đáng, mà nên cảm thấy điều gì là đúng.

Khi chúng ta hạnh phúc, khỏe mạnh và không có những vấn đề bận tâm, đây là điều thật tốt cho sự thực hành. Do vậy, khi đối mặt với đau khổ chắc chắn sẽ xảy đến, chúng ta có những phương tiện thiện xảo sẵn sàng sử dụng. Không may, nhiều người trong chúng ta phải cần trải qua đau khổ mới có thể chuyển hóa tâm thức đến những giải quyết tâm linh. Khi ở trong sự bối rối và đau khổ, chúng ta có ít cơ hội, năng lực và sáng suốt để tu tập. Ngài Dodrupchen khuyên:

Khi chúng ta thực sự mặt đối mặt với những tình huống khó khăn, thật rất khó cho ta thực hành việc chữa lành. Do đó, việc có được những kinh nghiệm từ sự tu tập tâm linh để khi hoàn cảnh bất lợi phát sinh chúng ta đã sẵn sàng là rất quan trọng. Có một sự khác biệt lớn nếu ta sử dụng một sự tu tập mà mình đã có kinh nghiệm trong đó.

TƯ THẾ

Mục tiêu thiết yếu của bất cứ loại tư thế thiền định nào cũng đều là để thư giãn bắp thịt và khai mở kinh mạch trong thân giúp cho năng lực và hơi thở được trôi chảy tự nhiên. Bất kỳ tư thế nào giúp thân thể được thẳng và thoải mái, không gồng cứng đều sẽ phát sinh sự trôi chảy tự nhiên của năng lực giúp tâm trí tĩnh lặng và sinh động. Mục đích những tư thế của thân được giản lược trong câu nói phổ thông của người Tây Tạng:

Nếu thân bạn thẳng, những kinh mạch của bạn sẽ thẳng.

Nếu những kinh mạch của bạn thẳng, tâm bạn sẽ thẳng.

Một trong những tư thế thiền định của đạo Phật được nhiều người biết đến nhất là thế ngồi hoa sen (kiết già). Người ta ngồi xếp bằng, chân phải đặt lên đùi trái và chân trái đặt lên đùi phải. Đa số người phương Tây thích ngồi bán già vì dễ hơn, với một mắt cá chân đặt lên nếp gấp của chân đối diện. Nếu ngồi trên một đệm nhỏ, nửa thân trên hơi vươn lên một chút để có sự rỗng rang và buông lỏng.

Hai bàn tay đặt trong lòng (dưới rốn một chút), lòng bàn tay ngửa lên, tay phải đặt trên tay trái với hai đầu ngón cái chạm nhau. Hai khuỷu tay cách thân trong thế tự nhiên giống như cái cánh, không gồng cứng hay ép vào thân, cằm hơi hạ xuống để cổ hơi cúi, giúp mắt có thể nhìn rõ phía trước khoảng một đến hai mét, ngay chóp mũi, đầu lưỡi chạm nhẹ lên vòm miệng. Yếu tố quan trọng nhất là giữ xương sống thẳng đứng.

Một số người có những vấn đề ở lưng nên rất khó ngồi theo kiểu này. Bạn có thể ngồi trên ghế để thiền định, nhưng phải chắc rằng giữ xương sống thẳng thay vì khom xuống. Dù chọn bất cứ tư thế nào, điều cần thiết là thoải mái. Bản thân Đức Phật, sau nhiều năm kinh nghiệm tu hành khổ hạnh đã từ bỏ sự hành xác. Bạn phải được hoàn toàn thoải mái để tâm trí có thể buông lỏng và dễ tập trung.

Tư thế ngồi để thiền định là tốt nhất, nhưng tâm chúng ta thật sự có khả năng chữa lành dù bất cứ đâu và ở bất kỳ hoàn cảnh nào, miễn là chúng ta còn tỉnh biết.

SỰ BUÔNG LỎNG

Để thoát khỏi những gắng sức đấu tranh của tâm thức, những áp lực của ý niệm và cảm xúc bám chặt chúng ta, khi thiền định, chúng ta phải buông lỏng các bắp thịt. Nếu sự căng thẳng tập trung ở đâu đó trong những bắp thịt, hãy hướng sự tỉnh giác đến vùng đó và cởi mở sự siết chặt. Sự buông lỏng đem lại một tâm trạng tĩnh lặng, trong đó ta có thể thắp lên ngọn nến của năng lực chữa lành.

Tuy vậy, sự buông lỏng không có nghĩa là buông thả trong lười biếng, vô ý, nửa tỉnh nửa mê hay giấc ngủ. Có những lúc ta cần nghỉ và ngủ, nhưng sự thiền định hiệu quả nhất là với sự tỉnh thức, linh mẫn và trong sáng. Đây là cách để tiếp xúc với bản tánh an bình, hoan hỷ của chúng ta.

Hãy để cho bạn buông xả trong sự chuyển dịch từ thiền định trở lại với cuộc sống hằng ngày. Hãy thức dậy chậm rãi và thư giãn tâm trong những hoạt động của bạn. Theo cách này bạn đem một tâm thức rộng mở vào cuộc sống.

TẠO KHOẢNG KHÔNG TÂM THỨC

Một số người trong chúng ta hoàn toàn hiến mình cho điều chúng ta đang làm. Chúng ta đem những vấn đề của công việc về nhà, vì vậy không có cơ hội hưởng thụ cuộc sống gia đình. Sau đó lại đem những vấn đề ở nhà đến nơi làm việc, nên không thể tận tâm với công việc. Trong lúc thiền định, chúng ta để hình ảnh và cảm giác mơn trớn tinh thần khiến ta không có cơ hội tập trung. Rốt cuộc, chúng ta không có đời sống nào để sống vì ta luôn ở trong quá khứ hoặc tương lai.

Nếu để đồ đạc trong nhà bừa bãi và nhiều quá, chúng ta không còn chỗ để sống. Nếu tâm trí đầy những chương trình, những bận tâm, những tư tưởng, những cảm xúc, chúng ta không còn khoảng trống cho chính cái thật sự là chúng ta.

Nhiều người cảm thấy cuộc sống họ quá hỗn độn để thiền định, thậm chí khi họ có thời gian ở nhà để tập thiền họ vẫn cảm thấy bị xao lãng. Để đem tất cả sự chú tâm và năng lực trong cuộc sống gia đình vào thiền định, chúng ta cần khoảng không tâm thức.

Chúng ta có thể tạo ra khoảng không cho mình một cách có ý thức. Quyết định gạt bỏ những lo nghĩ về công việc lại phía sau. Nếu có thể được, hãy hình dung những lo nghĩ đó dưới dạng giấy tờ hay trong máy vi tính được cất giữ an toàn trong văn phòng. Ngay cả việc hình dung ra ranh giới phân chia công việc và cuộc sống ở nhà. Hay chúng ta có thể tạo ra một lều bảo vệ bằng năng lực hay ánh sáng trong tâm ta bao quanh chúng ta trong nhà làm cho chúng ta hoàn toàn tách biệt với chuyện chúng ta đang làm.

Thiền định có thể là một nơi chốn ấm cúng và trống trải, nhưng chúng ta có thể cảm thấy sự cưỡng lại thiền định hay nghĩ rằng thiền định là việc vặt hằng ngày. Có một cách để tạo cảm giác rộng mở và thoải mái là trở về không gian lúc ta còn bé.

Từ lúc còn trẻ thơ, chúng ta đã học hỏi và kinh nghiệm một số việc lạ lùng trong thế giới phong phú này. Tuy vậy cũng thật dễ nhiễm thói quen sống điên cuồng hiện nay. Chúng ta giống như con tằm nhả tơ tự trói mình, tiến đến giai đoạn tự làm ngộp mình với những cách nhìn, cảm giác, thói quen và phản ứng của riêng ta.

Hồi tưởng lại lúc còn bé, một ngày kéo dài như một tháng của chúng ta bây giờ, một năm kéo dài như không có ngày cuối. Dần dần tri giác của chúng ta thay đổi, những lo lắng bận rộn, ý niệm, bám chấp của chúng ta tăng dần ngày này qua ngày khác. Giờ đây, khoảng không rộng mở không còn trong tâm trí ta nữa. Khi lớn lên, ta cảm thấy thời gian trở nên ngắn hơn và ngắn hơn nữa, và một năm trôi qua trong chớp mắt. Đó không phải là thời gian ngắn đi, mà vì ta không có khoảng trống trong tâm thức để cảm nhận sự rộng mở và tự do. Chúng ta thường chạy lòng vòng hết tốc độ và làm đặc kín tâm trí mình với những tư tưởng, ý niệm và cảm xúc. Khi tâm thức tĩnh lặng, ta cảm thấy thời gian từng phút một, nhưng nếu tâm trí theo đuổi bất cứ việc gì xảy quanh ta, chúng ta cảm thấy ngày đã hết thậm chí trước khi nó thực sự bắt đầu.

Tiếp xúc với những hồi ức lúc còn bé có thể giúp ta rộng mở hơn. Khi thiền định, hãy nhớ lại lúc còn bé và có ít lo nghĩ, đam mê hay căng thẳng. Việc nhớ chính xác không quan trọng bằng việc cảm nhận khoảng không và tự do. Thay vì đứng ngoài sự nhớ lại và chỉ suy gẫm về nó, hãy để cảm nhận trải rộng và thể nhập vào nó. Hãy kinh nghiệm việc cảm nhận này và an trú trong nó, không có những niệm tưởng khác. Hãy cảm nhận và hòa nhập vào chính bạn lúc còn bé. Quá khứ và hiện tại, đứa trẻ và “tôi”, tất cả là một trong sự hợp nhất trống trải. Hãy tham thiền và nghỉ ngơi trong cảm giác rộng mở này nhiều lần. Cuối cùng, đem cảm nhận này vào khoảnh khắc hiện tại của cuộc sống bạn.

Nếu có những kinh nghiệm xấu lúc còn bé đến với bạn thay vì những cảm giác an bình và trống trải, bấy giờ bạn có thể dùng cách tiếp cận được phác thảo ở sau trong những bài tập chữa lành để thanh lọc, nuôi dưỡng và chữa lành những hình ảnh bị thương tổn và quán tưởng đứa bé bên trong của bạn trở nên hạnh phúc, mạnh khỏe và hoan hỷ.

Chúng ta có thể đạt được cảm giác về khoảng không này bất cứ lúc nào: chẳng hạn, nếu chúng ta có khó khăn, chúng ta ngồi thiền, hoặc bất kỳ lúc nào chúng ta muốn đem cảm giác tự do hay hoan hỷ vào cuộc sống. Để hòa nhập với đứa bé trong ta, có thể thưởng thức những hoạt động trẻ thơ như trò chơi nhảy bao, tung hứng... hoặc thưởng ngoạn cây cối, hoa quả, sông nước hay những vẻ đẹp của thiên nhiên. Chúng ta có thể ngắm sao trên bầu trời và thưởng thức không khí ban đêm, đem cảm giác này vào giây phút hiện tại. Làm như vậy giúp ta quên đi những lo nghĩ trong một lúc và hòa nhập vào trong bào thai của tuổi bé thơ một lần nữa.

Dùng thời gian trong sự cô tịch với thiên nhiên, đặc biệt như đứng trên một đỉnh núi nhìn khoảng không gian vô tận của bầu trời sẽ giúp việc tạo khoảng không trong tâm thức. Nhưng cách hiệu quả nhất để mở ra không gian an bình trong tâm trí là thiền định. Thay vì nhồi nhét vào tâm trí bằng những cảm nhận và quan niệm tiêu cực, nếu chúng ta có thể trở về với bản tánh như bầu trời của tâm, an bình và trí huệ bấy giờ có thể khởi hiện.

THỞ

Trong bất kỳ loại thiền định nào, việc quan trọng là thở một cách tự nhiên và bình an. Nhìn ngắm hơi thở, sự tỉnh giác của tâm thức về hơi thở ra vào, tự nó là nền tảng cho sự nhận ra thật tánh. Nhiều thiền giả có kinh nghiệm cao dùng phương pháp này như là phương tiện để chứng ngộ vô ngã. Dù rằng trong bài tập chữa lành của ta không quan tâm đến việc vượt qua ý niệm về bản ngã, sự nhận biết hơi thở có thể rất ích lợi cho những mục đích khác. Ví dụ, nó là một cách tốt để chúng ta tự an bình, tập trung tâm trí và thiết lập dòng năng lực chữa lành để tiến bộ.

Vào lúc đầu, có thể bạn thấy khó tập trung hoàn toàn vào sự việc đơn giản là hơi thở ra vào. Bạn có thể bị sốc khi thấy tâm thức hoạt động quá nhanh. Chớ lo nghĩ về niệm tưởng hay hình ảnh đến và đi. Đem nhận thức của mình nhẹ nhàng trở lại hơi thở và hãy tỉnh giác hoàn toàn trong việc nhận biết hơi thở. Chỉ bằng cách để tâm thức tiếp xúc và kết hợp với quá trình thở tự nhiên, chúng ta có thể thoát khỏi căng thẳng và cảm thấy thư giãn hơn.

Vì sự quan trọng trong việc thực hành thiền định cao hơn, sự quán sát hơi thở sẽ được bàn luận chi tiết hơn trong chương 12. Và bây giờ bạn hãy xem việc dùng sự quán sát hơi thở như bước đầu với bất cứ bài tập chữa lành nào. Tỉnh giác về hơi thở cũng là một phương pháp rất mạnh để thoát khỏi bất cứ cảm xúc khó khăn nào giữ chặt chúng ta như một tật xấu. Chúng ta sẽ thấy trong những bài tập chữa lành một kỹ thuật đặc biệt hữu ích là tập trung vào những hơi thở ra được buông lỏng. Bằng cách này, sự bám chấp được buông xả.

QUÁN TƯỞNG

Một trong những công cụ tốt nhất của chữa lành là quán tưởng. Nó có thể chuyển hóa những khuôn khổ tâm thức của chúng ta từ tiêu cực thành tích cực. Một số người mới bắt đầu thiền định cho rằng việc quán tưởng là khó khăn hay là những hoạt động tinh thần không thông dụng. Thật ra, điều này hoàn toàn tự nhiên vì chúng ta suy nghĩ qua hình ảnh mọi lúc. Khi nghĩ về bạn bè hay gia đình hoặc hình dung mình đang ở trên một bãi biển đẹp, một cái hồ trên núi, chúng ta thấy những hình ảnh này trong tâm thức hoàn toàn sống động. Trong thiền định, chúng ta quán tưởng vì một mục tiêu đặc biệt, nhưng quá trình tâm thức bình thường cũng giống như vậy. Với thực hành chúng ta sẽ đạt được tốt đẹp hơn.

Mặc dù sự quán tưởng có một truyền thừa lâu dài trong thực hành của Phật giáo Tây Tạng, những người không biết hay không quan tâm đến Phật giáo cũng có thể thấy phương thức này cực kỳ ích lợi. Chẳng hạn, một số vận động viên chuyên nghiệp quán tưởng việc cải thiện thành tích của họ đã nhận ra được trọn vẹn tiềm năng của mình.

Những hình ảnh tích cực gợi cảm hứng cho mọi người trong tất cả các loại hoạt động. Tôi biết một cô giáo dạy nhạc ở Boston đã vượt qua giai đoạn sợ hãi bằng cách dùng sự ứng biến của mình. Dù đã được đào tạo và có một giọng ca phong phú, cô vẫn sợ vì mình là người hát chính hằng tuần trong ca đoàn ở nhà thờ địa phương. Trước lễ Sabbath cô đã khóc dữ dội, đến nỗi đột nhiên cô nhận ra sự sợ hãi đã hủy hoại cô như thế nào. Vì vậy, thay vì sợ hãi, cô chuẩn bị cho tâm vui thích với chính mình. Để tự giúp mình làm điều đó, cô ngồi yên lặng và tưởng tượng mình đang hướng dẫn buổi cầu nguyện được thành công, hát thật tốt, không lo nghĩ quá đáng vào giai điệu vốn rất khó trong biểu diễn. Cô tưởng tượng mình rất tự tin vào khả năng hát. Trong tâm thức cô nghe âm thanh tuyệt vời của giọng hát mình, tạo nên sự thích thú cho chúng hội. Cô hình dung toàn cảnh công việc, cầu nguyện và cảm thấy một cảm thức thương yêu, lan tỏa của niềm vui cảm hứng có thể chia sẻ âm nhạc với mọi người.

Bây giờ cô hạnh phúc trong việc ca hát của mình và không còn phiền toái nếu còn cảm thấy đôi chút khích động trước lúc biểu diễn. Trong lớp học, cô gợi ý học trò có thể dùng trí tưởng tượng để biết cách làm thế nào được thoải mái và đem niềm vui vào việc ca hát.

Trong thiền định, tốt nhất nên mở mắt hay mở một phần để có thể tỉnh thức trong thế gian này. Tuy vậy, với người mới bắt đầu, thoạt tiên có thể nhắm mắt lại. Điểm quan trọng nhất trong quán tưởng là gợi lên hình ảnh tích cực với sự toàn tâm nhiệt tình. Hãy chú tâm trọn vẹn vào đối tượng của tâm thức, trở nên hoàn toàn thể nhập vào nó. Hãy để tâm và đối tượng hòa nhập làm một. Nếu chúng ta thấy hình ảnh trong tâm không rõ rệt hoặc bị xao lãng, đó là sự tập trung của chúng ta bị hạn chế. Thế là chúng ta chỉ nhìn đối tượng bằng mắt một cách trống không, thay vì bằng toàn thể con người. Ngài Tsong Khapa, người sáng lập phái Gelug của Phật giáo Tây Tạng đã viết: “Đạo sư Yeshe De đã đúng khi phủ nhận cách thiền định của một số người bằng cách nhìn bằng mắt hình ảnh trước mặt họ mà với sự trống trơn. ‘An trú trong thiền’ phải phát triển trong tâm, không phải ở nơi những giác quan như con mắt.”

Đặc biệt với người mới bắt đầu, điều then chốt là cảm thấy sự hiện diện của những gì mình đang hình dung. Sự quán tưởng của bạn không cần phải mô tả tỉ mỉ từng chi tiết, mà vấn đề là sự trong sáng và ổn định của hình ảnh quán tưởng trong tâm.

SỰ TẬP TRUNG

Với bất cứ sự tu tập tâm linh hay hoạt động tinh thần nào, chúng ta đều cần phải tập trung. Biết cách tập trung làm tâm thức chúng ta mạnh mẽ, trong sáng và tĩnh lặng. Sự tập trung bảo vệ trí huệ bên trong của chúng ta, giống như ngọn lửa nến được chắn gió.

Với đạo Phật, việc tập trung trên một đối tượng với ý nghĩa tâm linh sẽ phát sinh năng lực tích cực, những ban phước và nghiệp hiền thiện. Tuy nhiên chúng ta có thể tu tập tâm trí để tập trung bằng việc thực hành một cách hiền thiện trên bất cứ việc gì, hoặc là đối tượng thuộc vật chất hay hình ảnh tâm thức mà không kể nó có ý nghĩa tâm linh hay không.

Tu tập theo Phật giáo để làm mạnh sự tập trung gồm hai phương pháp: bên trong và bên ngoài. Phương pháp bên trong là tập trung trên thân thể mình, chẳng hạn quán thân mình dưới dạng bổn tôn hay một thân bằng xương thịt. Chúng ta cũng có thể chú tâm trên những yếu tố của thân như hơi thở, hay với một thân dưới dạng thanh tịnh như ánh sáng hay hỷ lạc. Phương pháp bên ngoài là tập trung trên những hình tượng, cõi tịnh độ của chư Phật hay những quán tưởng khác.

Nếu không tập trung tâm trí, cho dù ta thực hành nhiều năm cũng chỉ mang lại một ít nội quán, dù cho có những phước đức của sự tinh tấn. Ngài Shantideva nhắc nhở chúng ta:

Đức Phật, Người thấu rõ chân lý đã nói:

“Mọi tụng niệm và tu hành khổ hạnh

Dù con thực hành trong một thời gian dài

Nếu con làm với một tâm lang thang

Sẽ mang lại ít kết quả.”

Bước đầu trong việc phát triển sự tập trung là đem tâm lộn xộn không ngưng nghỉ trở lại thực tế. Trong những bài tập chữa lành được giới thiệu sau này, chúng ta sẽ thấy một số phương thức để tập trung tâm thức phân tán hầu có thể cải thiện khả năng thiền định cũng như quan điểm cảm tính của mình.

Một khi chúng ta cảm thấy đã có được nền tảng về mặt tâm thức, chúng ta có thể tập trung sâu hơn. Đôi khi những thiền giả có kinh nghiệm thực hành mài dũa sự tập trung của họ bằng cách quán tưởng một ống dài và hẹp rồi dùng trí tưởng tượng nhìn xuyên qua nó. Có những bài tập tâm thức khác liên quan đến việc tập trung vào một điểm nhỏ thay vì một hình ảnh lớn.

Nếu chúng ta cần tiếp tục tập trung, đánh thức tâm hay làm cho sắc bén các giác quan, chúng ta phải chú tâm vào việc phát triển kỷ luật tâm thức. Tuy nhiên, tâm ta thường quá phân biệt và nhạy cảm. Nếu cảm thấy tâm trí bị đè nén hay mắc kẹt, tốt nhất không nên tự ép mình phải tập trung. Những người cảm thấy bị đè nặng bởi căng thẳng và lo nghĩ có thể thấy rất dễ chịu với sự mở rộng sự tỉnh giác thay vì chú tâm theo kiểu tập trung.


SỰ RỘNG MỞ

Có một cách phá tan cảm giác dày đặc của cảm xúc là đến một vùng cao để có thể nhìn ra xa như trên đỉnh núi hay nóc nhà cao. Nếu bầu trời trong sáng, bạn ngồi quay lưng về phía mặt trời, tập trung vào chiều sâu của bầu trời rộng mở mà không di động mắt. Thở ra thật chậm và thể nghiệm sự rộng mở, bao la và trống không.

Cảm nhận toàn thể vũ trụ trở thành một thể duy nhất trong sự rỗng rang bao la. Hãy nghĩ rằng mọi hiện tượng – cây cối, đồi núi, sông ngòi – đều hòa nhập tự nhiên vào bầu trời rộng mở. Thân và tâm ta cũng hòa nhập vào đó. Tất cả đều tan biến như mây tan trong bầu trời. Thư giãn trong cảm giác rộng mở, thoát khỏi những ranh giới và hạn chế.

Bài tập này không những hiệu quả cho tâm được tĩnh lặng mà còn có thể làm phát sinh sự chứng ngộ cao hơn.

Nếu bạn không thể đến một nơi như thế, hãy chọn bất kỳ nơi nào có thể nhìn lên bầu trời được tốt hoặc tối thiểu cũng có thể quán tưởng được bầu trời mở rộng.

HÒA NHẬP VÀO NHẤT THỂ

Hòa nhập vào nhất thể nghĩa là trở thành một với bất cứ những gì ta đang kinh nghiệm. Đôi lúc điều này giúp ích khi bắt đầu bằng cách mô tả bằng lời: chẳng hạn, giống như một người bơi lội hòa nhập làm một với đại dương mênh mông. Nhưng thật ra, từ ngữ không cần thiết cho kinh nghiệm về nhất thể và rỗng rang. Chúng ta chỉ đơn giản buông bỏ những cuộc chiến đấu của chúng ta và buông bỏ nhu cầu đặt tên như “xấu” hay “tốt” trên kinh nghiệm, và thay vào đó hãy để mình hiện diện với cảm giác hay đi vào trong nó.

Bằng cách hòa nhập với những kinh nghiệm hay cảm giác, tính chất của kinh nghiệm có thể thay đổi. Bằng cách để cho chúng ta hiện hữu như chúng ta thực là trong khoảnh khắc hiện tại, những bức tường phân biệt và cảm giác của chúng ta sẽ mềm đi hay cùng nhau tan biến. Tâm thức và trái tim ta rộng mở, và năng lực của chúng ta tuôn chảy. Đó là một sự chữa lành đầy năng lực.

TỈNH THỨC

Học cách sống trong khoảnh khắc hiện tại là một sự khéo léo vĩ đại và mạnh mẽ giúp chúng ta trong mọi việc ta làm. “Hiện hữu ở đây và bây giờ”, buông xả trong bất cứ việc gì ta làm chính là sống và khỏe mạnh. Trong đạo Phật, tỉnh giác nhận biết cái đang xảy ra ngay lúc này gọi là chánh niệm tỉnh thức.

Trong đời sống hằng ngày, tỉnh thức là một tâm tỉnh giác nhận biết mọi khía cạnh đang diễn tiến, cái gì cần làm mà không bị phân tán. Trong thiền định, tâm tỉnh thức là trao trọn vẹn chính mình cho hơi thở của mình, hay cho bất cứ sự thực tập nào.

Tỉnh thức là chú tâm trọn vẹn vào hiện tại, không lo nghĩ về quá khứ hay tương lai. Thường thì chúng ta chuốc lấy phiền não từ tương lai bằng cách suy nghĩ liên tục về những gì ngày mai sẽ xảy đến, thay vì ứng xử với một ngày trọn vẹn.

Trong đạo Phật sự nhấn mạnh là ở vào khoảnh khắc hiện tiền này. Chúng ta có thể hướng dẫn tâm thức chúng ta sống trong hiện tại. Để làm điều này, ta cần xây dựng vững chắc một thói quen chú tâm hoàn toàn vào những gì ta đang làm lúc này. Với mỗi công việc, ta phải quyết định một cách có ý thức, không để cho những ý tưởng, cảm nghĩ và hoạt động khác xen vào, và đặt mình vào cái mà ta đang làm.

Trở nên tỉnh thức không có nghĩa là trở nên căng thẳng xúc động hay khuấy động vô số ý niệm để nhìn ngắm cái chúng ta nghĩ hoặc làm. Trái lại, tâm được buông xả và bình lặng, và do đó tâm thức nhận biết sắc bén mỗi một sự kiện đúng như nó đang hiện hữu, không có sự vật lộn của xúc cảm và ý niệm. Tuy nhiên, khi chúng ta thấy tâm trí mình đi rông, phải nhẹ nhàng và vững chắc đem tâm về hiện tại, về với điều chúng ta đang làm. Phần lớn chúng ta, nhất là trong lúc bắt đầu, cần lặp đi lặp lại điều này, như Ngài Shantideva đã nói:

Khảo sát trở đi trở lại,

Mỗi khía cạnh những hoạt động thân và tâm,

Tóm lại, đó thực sự là cách tỉnh thức quan sát.

Dù chúng ta đã được dạy về thiền định hay tu tâm, chúng ta cũng cần chánh niệm và tỉnh giác. Nếu không, tâm sẽ chạy rông như thú hoang, không thể giữ sự chú tâm hay an nghỉ thậm chí chỉ trong vài phút. Lúc ấy chúng ta sẽ được gì từ việc chỉ có thể xác tham gia thiền định? Sự tỉnh giác là sự sống, nên Ngài Shantideva khẩn khoản:

Tôi chắp tay cầu xin,

Những ai muốn bảo hộ tâm mình,

Hãy giữ gìn chánh niệm và tỉnh giác

Thậm chí bằng cả cái giá của cuộc sống mình.

Kết quả của sự tỉnh thức là sự bảo vệ, nó giúp đỡ ta trong mọi rối loạn và khó khăn. Theo Ngài Shantideva:

Như vậy, tôi phải nắm giữ và bảo vệ

Tâm tôi một cách thích hợp.

Không có kỷ luật bảo vệ tâm tôi,

Vậy còn ích gì các giới luật khác?

Nếu tôi ở giữa một đám đông rối loạn không kiểm soát,

Tôi phải cảnh giác và cẩn thận để khỏi bị đụng vào những vết thương của tôi.

Tương tự, trong lúc tôi sống giữa những người không giới luật,

Tôi phải bảo vệ tâm mình khỏi bị đụng vào những vết thương của nó.

Với sự chánh niệm và tỉnh giác, chúng ta học nhẫn nhục hay hành động khi hoàn cảnh đòi hỏi. Nhẫn nhục trở thành năng lượng chuyển hóa. Ngài Shantideva nói:

Khi bạn muốn cử động hay nói,

Trước tiên khảo sát tâm mình,

Sau đó, với sự an vững, hãy hành động theo cách thích đáng.

Khi cảm thấy tham dục, sân hận trong tâm

Không nên nói hay làm, mà hãy ở yên như một khúc củi.

Sự thực hành tỉnh giác không nên tạo ra căng thẳng. Nếu có, đó chỉ là dấu hiệu ta quá cố gắng, rằng chúng ta đang bám chấp vào chính sự tỉnh thức, ta cần buông xả một chút và giảm bớt sự tự ý thức. Thượng tọa Rahula viết:

“Chánh niệm hay tỉnh giác không có nghĩa rằng bạn cần nghĩ hay ý thức ‘Tôi đang làm cái này’ hay ‘Tôi đang làm cái kia.’ Không, mà là ngược lại. Ngay khi bạn nghĩ ‘Tôi đang làm cái này’, bạn rơi vào trạng thái ý thức về chính mình, và rồi bạn không sống trong hành động mà sống trong cái ý niệm ‘Tôi là...’ và kết quả là công việc hỏng bét. Bạn phải hoàn toàn quên đi bản thân và hòa tan chính mình vào trong những gì bạn đang làm.”

Bằng cách ở trong một cách thế buông lỏng và trống không, chúng ta sống trong dòng tự nhiên của chánh niệm và tỉnh giác. Tâm ta trở thành vững vàng hơn, thay vì bị đứt đoạn liên tục thành những tư tưởng phân tán và đuổi bắt điên cuồng quá khứ hay tương lai. Sau một thời gian, sự tập trung sẽ được cải thiện và chúng ta thấy dễ thiền định hơn. Việc học biết cách hưởng thụ và hiện hữu trong khoảnh khắc hiện tiền sẽ dẫn đến sự rỗng rang và thời gian phi thời gian. Bằng sự tỉnh thức, chúng ta tìm thấy an vui trong chính mình.

THÁI ĐỘ GIÁC NGỘ (BỒ ĐỀ TÂM)

Trong Phật giáo Đại thừa, thực hành tâm linh được hoàn thiện qua tâm bi. Chúng ta phải phát triển thái độ “Tôi làm việc tu tập tâm linh này vì sự phục vụ, hạnh phúc, lợi lạc và giác ngộ của tất cả chúng sanh” hoặc “Tôi tu hành để chuyển mình thành công cụ phục vụ cho lợi ích, nhu cầu của tất cả chúng sanh.” Trong kinh điển, điều này được gọi là thái độ giác ngộ hay tâm Bồ-đề.

Ý định hiến dâng sự tu tập của ta cho những người khác là một việc làm đầy năng lực để mở rộng tâm hạn hẹp, đóng kín của ta. Nó tạo ra một năng lực tâm linh mạnh mẽ, một sự ban phước, và gieo hạt giống giác ngộ trong ta. Nếu ta phát triển và duy trì “tâm giác ngộ” này, bất cứ điều gì ta làm tự nhiên cũng sẽ trở thành sự tu tập tâm linh, thành phương tiện tạo lợi ích cho tất cả. Ngay cả với những ai không có tôn giáo, việc suy nghĩ về liên hệ với gia đình, bạn bè, cộng đồng của họ và tất cả mọi người ở mọi nơi cũng sẽ rất ích lợi, thay vì chỉ theo đuổi việc tu tập vì mục tiêu ích kỷ cá nhân.

Trải rộng tâm bi có thể khó khăn, và chúng ta có thể bị lệ thuộc vào những thái độ và cảm xúc tiêu cực. Tuy nhiên, quyết tâm tự nó là điều quan trọng. Bằng sự phát triển tâm bi, dòng công đức sẽ trôi chảy cả ngày lẫn đêm, dẫn dắt chúng ta đến chỗ hoàn toàn chứng ngộ thật tánh của mình. Ngài Shantideva nói:

Ngay từ lúc

Phát triển trọn vẹn một thái độ như vậy,

Cho dù bạn ngủ hay không chú tâm

Sức mạnh của công đức sẽ gia tăng không ngừng.

Khi một tâm như thế đã phát triển trong ta, ta phải nhận ra và xiển dương để làm gia tăng sức mạnh và năng lực của nó lên cực đại. Ngài Shantideva công bố:

Hôm nay, cuộc sống tôi kết trái,

Và đã hoàn thành cái tốt của đời người.

Hôm nay, tôi được sinh trong gia đình chư Phật,

Và giờ đây, tôi là một trong những cháu con của chư Phật.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỬA LÀNH TÂM

4. PHÁT TRIỂN SỰ TỰ TIN

Sự tự tin là đồng minh tốt nhất của chúng ta, giúp ta biết cách tu tâm và khai mở những sức mạnh của ta. Chúng ta cần tin vào chính mình và con đường mình theo đuổi. Nếu ta không có lòng tự tin thì thậm chí tâm nửa vời của ta chẳng làm nổi một cái bánh nướng dở dang.

Một số chúng ta thiếu tự tin. Chúng ta cảm thấy không hy vọng và không đầy đủ, quá yếu đuối để phấn đấu cho mục đích cao hơn. Thiếu tự tin có thể là kết quả của đặc tính tinh thần hay sự giáo dục. Nếu là do đặc tính tinh thần, điều này khó thay đổi, nhưng nếu do sự dạy dỗ làm chậm việc phát triển của chúng ta thì sự thay đổi và tăng trưởng không khó lắm.

Chướng ngại chung cho những lợi lạc từ giáo pháp là thái độ mặc cảm tội lỗi. Nền văn minh hiện đại đã đem lại cho chúng ta những thuận lợi nổi bật, nhưng hình như nhiều người, đặc biệt trong xã hội cạnh tranh, có cảm giác phạm tội và không nhận biết giá trị tự thân. Một số trong chúng ta có thể nói: “Tôi không xứng đáng được hạnh phúc, hạnh phúc chỉ dành cho người khác, những người may mắn hơn” hoặc “Phương pháp này hiệu quả với người khác, nhưng không hiệu quả với tôi” hay “Thật không công bằng khi tôi trải nghiệm an bình trong khi nhiều người khác còn phải đấu tranh.”...

Nếu chúng ta thành thật lo sợ mình trở nên ích kỷ, chúng ta đáng được khen ngợi vì thái độ tuyệt vời này. Nếu chúng ta tôn trọng và chăm sóc người khác hơn bản thân mình, đó là cốt lõi của việc thực hành đạo Phật, và một thái độ như vậy tự nhiên giúp chúng ta nhiều sức mạnh và rộng mở hơn. Nhưng phần lớn những cảm giác tội lỗi ấy chỉ che đậy cho sự không an toàn của mình, một dạng khác của sự chấp ngã, một sự bào chữa cho việc không cố gắng cải thiện cuộc sống của chúng ta. Cảm thấy tự thân mình không có giá trị rồi chống lại hạnh phúc và an bình thì cũng phi lý như nói “Vì tôi đói, tôi không muốn ăn.”

Một lý do khiến chúng ta thiếu tự tin là không khí cạnh tranh quanh mình. Bắt đầu ở mẫu giáo, nhiều đứa bé đã tập thành thói quen luôn cảm thấy mình chưa tốt, vì trong lớp có những bạn tốt hơn, và có những bạn được phần thưởng. Trở nên tốt nhất là điều quá khó khăn trong thế giới hiện đại.

Những đứa trẻ chịu đựng quá nhiều sự la mắng và khiển trách của người lớn sẽ cảm thấy bị áp lực tâm lý rất lớn và có mặc cảm tội lỗi. Một số cha mẹ khiển trách con cái vì không làm được việc, và thậm chí khi họ khuyến khích chúng, điều đó vẫn chỉ là một dạng áp lực nếu không được đưa ra với một tình thương vô điều kiện.

Dù là bất cứ nguyên nhân nào gây ra cảm giác phủ nhận giá trị tự thân, cách đối trị mạnh mẽ vẫn là sự nhận biết rằng chúng ta toàn thiện trong thật tánh của mình. Nếu hiểu được điều này, sự tự tin và sung mãn sẽ phát khởi tự nhiên trong ta. Điều cốt yếu là cần nhận ra sự quan trọng của hiểu biết này, ít nhất cũng là trên mức độ khái niệm. Sau đó, nếu chúng ta có bất cứ phẩm tính tốt đẹp nào trong cuộc sống, cho dù nhỏ nhặt, chúng ta phải tự tu tập để nhận ra và cảm thấy tốt đẹp về nó. Đây là cách thiết lập thói quen của một tâm tích cực. Khi chúng ta kinh nghiệm và tiếp nhận năng lượng tích cực, dù nó nảy sinh từ một kinh nghiệm đơn giản thôi, nó sẽ mang lại cảm giác thỏa mãn cho phép chúng ta khai triển hạnh phúc và sung mãn lớn lao hơn.

Nhiều thế kỷ trước, nạn đói nghiêm trọng quét qua một thung lũng ở Tây Tạng. Một người cha thấy rằng mình và đứa con không thể sống lâu hơn được vì thực phẩm đã cạn, ông ta liền nhét đầy tro vào các túi, buộc lại và treo lên trần rồi bảo với những đứa con còn bé: “Chúng ta có nhiều tsampa trong những túi này, nhưng phải để dành cho những ngày sau” (tsampa là bột mì nướng, một thực phẩm chủ yếu của Tây Tạng). Sau cùng người cha chết vì đói, nhưng những đứa bé vẫn sống sót cho đến khi có người đến cứu. Mặc dù chúng yếu hơn người cha nhưng vẫn còn sống được vì chúng tin rằng còn thức ăn, còn cha chúng chết vì mất hy vọng.

Dĩ nhiên, luân lý của câu chuyện là sự tự tin giúp sức mạnh cho thân và tâm. Tuy nhiên, chân lý như nó liên hệ với cuộc sống chúng ta thì khơi gợi nhiều hơn sự cá biệt của câu chuyện. Không giống như những túi tsampa, bản tính thanh tịnh của chúng ta không chỉ là sự tưởng tượng nhằm vào việc xây dựng tự tín mà nó đặt nền trên chân lý rốt ráo nhất.

Thật không dễ dàng phát triển niềm tin vào chính ta và những bài tập chữa bệnh, vì ta bị chất đầy những nỗi nghi ngờ, sợ hãi vô tận. Nhưng nếu phá vỡ được những thói quen hằng ngày và đi vào tu tập, thậm chí chỉ trong thời gian ngắn, chúng ta có thể kinh nghiệm một số lợi ích thật sự.

Không ngủ quên trong cảm giác tội lỗi, chúng ta phải tự hiến mình để cải thiện những kỹ năng của ta, phát triển tâm bi và rộng mở. Sau khi thực hành được một thời gian, chúng ta sẽ tìm thấy sự bình thản và thái độ tích cực sẽ tăng trưởng.

NHÌN VÀO SỰ TIẾN TRIỂN CỦA MÌNH

Nhận ra sự tiến triển của mình, chúng ta tự nhiên cảm thấy tự tin trong khả năng mình. Vì thế, việc tự hiến mình cho một cơ hội mà không sợ hãi và nghi ngờ là cách tốt nhất có được sự tự tin.

Sau khi thực hành được một thời gian, nếu chán nản hay mỏi mệt vì cảm thấy còn quá xa với mục đích của cuộc hành trình tâm linh, ta phải nhìn lại cuộc sống trước ngày bắt đầu tu tập và tán thưởng bất cứ tiến triển nào đã đạt được. Thậm chí khi có cảm giác thụt lùi so với sự tiến bộ của mình, điều này vẫn cần được tán thưởng. Bước tụt hậu hay đi đường vòng, thử nghiệm hay lầm lỗi, là tất cả những yếu tố góp phần vào quá trình phát triển. Đau khổ tăng trưởng có thể có vẻ như tiêu cực, nhưng chúng ta có thể thấy chúng tích cực bằng cách tự nhủ: “Tôi đã lùi một bước, và đây là một phần của hành trình về phía trước.”

Suy nghĩ tích cực là thực hành tâm linh lành mạnh, và nó cũng tạo ra lương tri. Khi chúng ta xây một căn nhà, nếu ta chỉ nghĩ về công việc to lớn chưa được hoàn tất thì ta thấy nản lòng, mệt mỏi, thất vọng. Nhưng nếu ta nghĩ nhiều hơn về những gì ta đã hoàn tất hơn là những gì còn phải làm thì ta cảm thấy hạnh phúc và điều đó cũng cho ta năng lực, cảm hứng để làm nhiều việc hơn.

Trên một hành trình dài, nếu chúng ta cứ nhìn hướng đến mục đích xa xôi của mình, chúng ta có thể cảm thấy chán nản vì con đường có vẻ như vô tận. Nhưng nếu ta ngồi xuống, nhìn vào con đường chúng ta đã đi được, cái nhìn đó có thể đầy thỏa mãn và khuyến khích.

PHÓNG LỚN NGAY CẢ TIẾN BỘ ĐƠN GIẢN

Trong bất kỳ việc tu tập nào, sự khuyến khích rộng lượng có thể phóng lớn kết quả và đưa chúng ta đi xa hơn. Khả năng của ta được phóng lớn vượt khỏi cố gắng lúc đầu, giống như tiền vốn phát triển và tăng lên nhiều lần trong một cuộc đầu tư tốt, ngược lại với đồng tiền không được đầu tư gì cả.

Cho dù tiến bộ của ta bé nhỏ, nếu chúng ta tán thưởng nó như là cái gì có ý nghĩa và giá trị, nó trở nên một thành tựu đầy năng lực. Vì thế, hãy nhận ra những phẩm chất tốt đẹp của mình và những bước nhỏ mình đã đi. Hãy tự nhủ: “Tuyệt thay! Tôi đã tạo ra tiến bộ này!” Sau đó, một cách tự phát, sự tiến triển sẽ được phóng lớn và những chướng ngại sẽ bị giảm thiểu.

Việc phóng lớn những tiến bộ và vui thích làm mạnh mẽ sự an bình, thỏa mãn và trang bị cho chúng ta sự bình lặng với những khó khăn. Chẳng hạn khi có một tiếng ồn từ cửa sổ nhà bên, và chúng ta nhiều giờ không ngủ được, nhưng sau một lúc, âm thanh ồn giảm dần. Nếu chúng ta nhận ra và vui thích với sự giảm âm thanh này thay vì lo nghĩ về tiếng ồn vẫn tiếp tục, điều đó sẽ làm cho ta thoải mái và chúng ta ngủ dễ dàng, vì đó là năng lực của sự hân thưởng.

Sự hân thưởng và bằng lòng, khả năng sung sướng trong mọi việc dù lớn hay nhỏ, là sự tu tập chính yếu của đạo Phật. Kinh Pháp Cú (Dharmapada) dạy:

Sức khỏe tốt là thành tựu tuyệt hảo nhất.

Bằng lòng là sự giàu có tuyệt hảo nhất.

Bạn hòa hợp là bạn tuyệt hảo nhất.

Niết-bàn là hạnh phúc tuyệt vời nhất.

TRI GIÁC THANH TỊNH

Thói quen nhìn sự vật là xấu hay tốt được tạo ra trong tâm ta. Chuỗi cảm xúc trong tâm ta, thích và không thích, thèm muốn và sân hận, tạo ra thêm đau khổ hay thèm khát. Cách chuyển hóa những phản ứng thói quen là áp dụng một thái độ tích cực vào mỗi tình huống và cảm nhận sâu xa năng lượng tích cực.

Tri giác thanh tịnh có nghĩa là thấy tất cả mọi sự đều thanh tịnh, toàn thiện, hỷ lạc và giác ngộ. Trong đời sống hằng ngày, có vẻ như chúng ta bị phiền não đè nặng. Tuy nhiên, quan điểm đạo Phật cho rằng những phiền não, trong bản tánh tối hậu của chúng, cũng giống như những ngọn sóng trên bề mặt đại dương. Một cơn bão có thể thổi những ngọn sóng trên bề mặt, nhưng đại dương bên dưới vẫn tĩnh lặng.

Chúng ta có thể tìm thấy sự an bình trong một kinh nghiệm khó khăn và thấy được điều gì đó tích cực ngay cả khi nó biểu lộ trên bề mặt là rất dữ dội. Nếu chúng ta thấy điều gì đó là an bình, cho dù nó có vẻ như rất tiêu cực, chúng ta phải nhận biết cảm giác an bình trong tâm một cách có ý thức và an trú trong kinh nghiệm đó.

Tiêu cực hay tích cực, tri giác này tùy thuộc vào tâm ta. Nếu ta thấy vật gì đó tích cực, thậm chí nếu chỉ là một tách trà cũng có thể trở thành đối tượng của niềm vui nhờ tri giác của ta. Nếu ta nhìn cũng cùng tách trà đó một cách tiêu cực, thì nó là khó chịu.

Thay vì luôn áp đặt quan điểm theo thói quen của ta lên sự vật, sự vật có thể giúp ta tự nhắc nhở làm thế nào để mở ra một thế giới thay vì giải thích nó. Chẳng hạn, nhìn một cái cây, một thầy thuốc có thể thấy đó là vị thuốc hay chất độc. Một nhà buôn tính toán giá trị tiền bạc của nó, và người thợ mộc đo lường khả năng xây dựng của nó. Một nhà khoa học phân tích xung lực hóa học và điện năng của nó. Người say rượu thấy cái cây như một bánh xe quay trên đầu anh ta. Nhà thơ có thể đắm mình trong vẻ đẹp của nó. Một người Công giáo có thể thốt ra lời cầu nguyện ca ngợi sự sáng tạo của Thượng Đế. Một Phật tử thấy cây như là một biểu hiện của duyên sinh hay biểu hiện của sự an bình tối hậu.

Mở rộng cái nhìn của chúng ta có thể nới lỏng sự chấp ngã và cho phép ta nhận những tạo tác của riêng tâm thức ta và những thói quen che tối bản tánh an bình của ta như thế nào. Ngài Tsultrim Lodroš viết:

Do đạt đến giải thoát khỏi những thói quen của ba che chướng

Của thân, tâm, và những đối tượng

Chúng xuất hiện như những thân Phật, trí huệ, và những cõi Phật.

Ở đây chúng ta phải nhớ rằng mục đích tu tập của đạo Phật không phải là rời bỏ thế gian này để đến một thế giới tốt hơn hay ở cõi trời. Chúng ta có thể tìm thấy an bình trong chính thế giới này, nhưng bởi vì bản tính an bình bên trong chúng ta thường bị che lấp, chúng ta choáng váng giống như người bị thương phải đối phó với những trận chiến của cuộc đời. Tri giác thanh tịnh có thể chữa lành chúng ta. Nếu chúng ta tu tập tâm mình chấp nhận những khó khăn là tích cực, thì ngay cả những vấn đề rất khó khăn cũng có thể trở thành nguồn hạnh phúc thay vì đau khổ.

Đau khổ có thể là vị thầy lớn. Sự thất vọng, chán nản có thể đánh thức chúng ta. Nếu đời sống quá dễ dàng, chúng ta có thể không bao giờ nhận ra sự an bình đích thực. Nhưng nếu chúng ta bị mất tiền chẳng hạn, điều đó có thể giúp ta tìm thấy sự thật (chân lý). Có thể nhờ đó chúng ta biết cách không quan tâm quá nhiều về tiền bạc, và sẽ biết an bình, sức mạnh là gì. Một số người rất nghèo nhưng rất vui vẻ. Điều này cho thấy sự đau khổ là tương đối biết bao và tâm có thể tìm thấy hạnh phúc ở bất kỳ hoàn cảnh bên ngoài như thế nào.

Chúng ta phải nhớ rằng bên dưới những cơn bão lo nghĩ trên bề mặt là sự an bình. Chúng ta có thể chữa lành đau khổ của mình bằng cách ứng xử khéo léo với những khó khăn của đời sống. Mọi việc đều vô thường và thay đổi. Thay vì xem thay đổi là tiêu cực, hãy thấy nó là tích cực và rút ra sự lợi lạc từ nó. Việc nó là vô thường, vì tính chất thay đổi của nó, cho phép chúng ta cải thiện cuộc sống mình, nếu chúng ta chọn lựa như thế.

Ngay cả những vấn đề khó khăn nhất, như bệnh tật nghiêm trọng, thân xác lão hóa, vẫn có thể được nhìn một cách tích cực. Chúng ta có khuynh hướng xem bản ngã là thường còn, nhưng thật ra bản ngã, với mọi tham dục và bám níu, là không bền vững. Khi đau đớn xảy đến, tất cả ảo tưởng của ta sụp đổ và bị cuốn đi như lâu đài bằng cát bị cơn sóng lớn đầu tiên cuốn xuống biển. Gia đình, nhà cửa, đồng nghiệp... mọi cái yêu thích của đời sống sẽ biến mất.

Nhưng chúng ta có thể thấy ngay cả những khoảnh khắc cùng cực, khi cơ thể chịu đựng bệnh tật tàn phá hoặc cái chết tiến gần, là những cơ hội vui vẻ và tích cực. Chính lúc bấy giờ ta có thể thấy chân lý về sự buông bỏ bản ngã.

Jigme Gyalwe Nyugu thuật lại một cuộc hành hương lúc còn thanh niên với người thầy và là sư huynh của mình, Rinpoche Dodrupchen Thứ Nhất, đi qua một vùng đất không người là vùng Yadrog miền trung Tây Tạng. Vị thầy của ngài trở bệnh nặng nhưng vẫn rất vui vẻ, Ngài Jigme Gyalwe Nyugu viết:

“Khi thầy trò chúng tôi đi xuống phía thung lũng Yadrog, Đức Lama Dodrupchen trở bệnh trầm trọng vì không khí ẩm thấp và bệnh thấp khớp. Ngài bị đau đớn, nhức nhối liên tục và trở nên yếu đến mức như gần chết. Chúng tôi không còn gì nhiều để ăn ngoại trừ một mẩu thịt mỡ đã nát và một bình dầu. Chúng tôi không có đến một muỗng tsampa. Chúng tôi uống trà đen.

“Sau khi Ngài ngồi xuống nghỉ, để giúp Ngài đứng dậy tôi dùng hai tay đem hết sức mạnh đỡ Ngài. Mặc dầu thân xác đang trong một tình trạng nguy kịch, thay vì buồn chán, Ngài lại nói: ‘À, hôm nay tôi có dịp mang theo một ít khổ hạnh trong thực hành pháp bằng cách áp chế thân xác hoang dã phải chết và tâm tham lam, gây thương tổn của tôi. Tôi đang đạt đến cái tinh túy của đời sống con người quý giá. Không còn nghi ngờ rằng những kinh nghiệm khó khăn này tôi đang trải qua là kết quả may mắn được tạo ra bởi sự tích lũy công đức và là sự tịnh hóa những che chướng ở nhiều kiếp trong quá khứ.’ Đó là đại hỷ lạc trong tâm Ngài.

“Tôi cũng vui vẻ theo, nghĩ rằng: ‘Tuyệt vời thay ngài Lama đang đưa vào thực hành lời Phật dạy:

Hãy giữ gìn mãi mãi Pháp

Cho dù phải trả giá bằng việc

Vượt qua tường lửa hay đi trên cánh đồng đầy lưỡi dao.

“Dù vậy, những khi vị Lama không nhìn về phía tôi, tôi khóc và thầm nghĩ: ‘Vị thánh nhân này đang hấp hối ở một nơi mà nhân loại không có ai được thấy hay nghe biết về Ngài.”

Chúng ta có thể học buông xả bám chấp qua thiền định và qua tu tập. Sau đó, một khi những khó khăn thân xác quấy rối, chúng ta sẽ cảm thấy ít nghiêm trọng, hay thậm chí biến mất hoàn toàn. Tất cả chúng ta biết rằng có một số người lại dễ dàng chịu đau đớn hành hạ hơn những người khác. Một số người không cần thuốc gây tê (novocaine) khi nha sĩ nhổ răng, trong lúc những người khác bắt đầu cảm thấy đau trước cả khi đến nha sĩ.

Ở đây chúng ta không nói đến chạy theo chủ nghĩa đau khổ, những người tìm kiếm đau đớn chỉ vì thích đau đớn. Trái lại, mục tiêu của chúng ta là phát triển một thái độ có thể chuyển đổi tác động và tri giác về đau khổ và đau đớn. Nếu chúng ta bị đau răng nhức nhối và chưa thể gặp nha sĩ ngay được, chúng ta cố gắng buông xả tri giác về sự nhức nhối như là một việc tiêu cực. Bằng cách không chú tâm nhiều quá hay lo nghĩ về nó, chúng ta tiếp nhận cơn đau một cách ít nghiêm trọng hơn.

Tri giác thanh tịnh về đau khổ và đau đớn có nghĩa rằng chúng ta thực sự chào đón đau đớn như một cơ hội tích cực và cảm hứng để thực hành buông xả bản ngã. Ở một mức độ thiện xảo rất cao, ta có thể không những hiểu được đau khổ như một việc tích cực mà còn trực tiếp cảm nhận tất cả mọi sự việc đều là hỷ lạc – bao gồm phạm vi những kinh nghiệm từ những vui thích hằng ngày cho đến cái mà đa số người ta xếp loại là tiêu cực như cơn đau của thể xác.

Một người đã thành tựu sự hoàn thiện của mỗi một kinh nghiệm như là phúc lạc, ngay cả khi họ có vẻ yếu đuối về thể xác, bị thương tổn hay suy sụp, vẫn có tâm thức an bình. Ngài Tsele Natshog Rangtrol nói về vị Đại Lama Zhang Rinpoche, một Đại Đạo Sư của phái Kagyu:

“Vì Ngài Zhang Rinpoche đã hoàn thiện sự chứng ngộ và kinh nghiệm về ‘con đường của phương tiện thiện xảo’, tất cả mọi kinh nghiệm, như chân đau do gai đâm và đầu bị thương vì đụng phải đá, đều phát sinh trong Ngài sự hợp nhất tự nhiên sanh khởi của hỷ lạc và sự rộng mở.”

Với phần lớn chúng ta, việc thực hành tri giác thanh tịnh phải có thời gian và nhẫn nại. Nhưng ngay cả nếu chúng ta không thành tựu được sự thực hành ở mức độ cao nhất, một thái độ tích cực sẽ cải thiện cuộc sống và cho phép chúng ta đối phó nhẹ nhàng và hiệu quả hơn với mọi khó khăn.

Tuy nhiên, cần phải mở rộng tâm ta với những lợi ích của việc thực hành này trước khi ta thật sự làm chín muồi chúng. Nhiều người trong chúng ta không thừa nhận tính thực tế của nó để nhìn mọi việc trong cuộc sống là tích cực. Chúng ta nói: “Điều đó không đáng tin, đời sống không phải như vậy” hay “Tôi không đủ mạnh mẽ hay không đủ tốt đẹp để cảm nhận theo cách này” hoặc “Một số hoàn cảnh thật quá khủng khiếp.”

Có vài điều cần ghi nhớ trong tâm trí. Thứ nhất, nên nhớ rằng vấn đề lớn là sự khăng khăng áp đặt những ý niệm của mình trên những kinh nghiệm mà trong bản tánh thật sự là rỗng rang. Ngày và đêm không xấu cũng không tốt, nhưng nếu chúng ta nhất định chỉ thích ban ngày và ghét ban đêm, bấy giờ ban đêm trở thành đáng ghét.

Thứ hai, chúng ta không nên tự đồng hóa mình với những phiền não và kinh nghiệm xấu của chúng ta một cách bám chấp. Chúng ta vốn thực sự an bình và toàn thiện từ bên trong, cho dù có những đám mây che lấp thật tánh. Chúng ta phải cảm thấy tốt đẹp về mình và người khác, và hãy hạnh phúc với chính mình đúng như mình đang hiện hữu.

Cuối cùng, chúng ta phải biết rằng, thực sự có thể cải thiện cuộc sống và quan điểm của ta để tìm ra hạnh phúc và an bình, đi từ tiêu cực đến tích cực. Chúng ta có nhiều cách để làm điều này, mặt trí huệ, mặt tình cảm và mặt tâm linh. Mỗi một việc chúng ta kinh nghiệm đều có thể giúp ta trên con đường chữa lành.

Trong Phật giáo, Bồ Tát là một người giác ngộ, sống và giúp đỡ những người khác trong thế giới này với tất cả nỗi vui buồn của nó. Ngài Đại Bồ Tát Văn Thù (Manjushri) có lần chỉ dạy một đệ tử khác, trước sự hiện diện của đức Phật, rằng bất kỳ hoàn cảnh nào cũng có thể khơi nguồn năng lực chữa lành trong tâm mình. Đây là lời của Ngài Văn Thù nói trong Kinh Avatamsaka (Kinh Hoa Nghiêm):

“Khi một Bồ Tát thấy chúng sanh có nhiều tình thương, Ngài nên nghĩ: ‘Mong cho tất cả chúng sanh có nhiều tình thương và sùng mộ pháp.’ Khi một Bồ Tát thấy chúng sanh có nhiều sự không thích, Ngài phải nghĩ: ‘Mong sao tất cả chúng sanh có cảm giác không thích đối với mọi hiện tượng quy định bởi nhân duyên để họ sẽ nỗ lực cho giải thoát.’ Khi một Bồ Tát thấy chúng sanh hạnh phúc, Ngài phải nghĩ: ‘Cầu cho tất cả chúng sanh được hạnh phúc tột cùng bằng việc đạt được sự giàu có của đại hoan hỷ của Phật tánh.’ Khi một Bồ Tát thấy chúng sanh đau khổ, Ngài phải nghĩ: ‘Mong rằng sự đau khổ của tất cả chúng sanh được bình lặng bằng sự gieo trồng gốc trí huệ trong họ.’”

KIÊN ĐỊNH VÀ TINH TẤN

Trong lúc đối mặt với khó khăn, chúng ta vội vã chạy tìm giải pháp. Nhưng lúc những khó khăn đó lắng dịu đi, chúng ta lơ là kỷ luật cần thiết để làm mạnh mẽ và bảo tồn những năng lượng chữa lành của ta. Khi những khó khăn lại nổi lên, chúng ta trách móc sự thực hành: "Tôi đã tu tập nhiều năm, nhưng vẫn còn những khó khăn như vậy." Lỗi lầm không nằm ở sự thực hành, mà là ở con người đã rời xa những phương pháp chữa bệnh và những ích lợi của chúng.

Khi bạn huấn luyện một chú chó con không được nhảy lên bàn, bạn phải kiên định không cho nó lên bàn. Nếu không nó sẽ xao lãng và thói quen kỷ luật bị quên đi. Vì thế chúng ta phải duy trì mọi thói quen tốt nào mà mình đã đạt được trong bất cứ sự tu tập nào, giống như hằng tháng chúng ta trả bảo hiểm hạng nhất để được bảo đảm an toàn cho bệnh tật và tuổi già.

Việc chữa bệnh sẽ đến chỉ do chính chúng ta nỗ lực và kiên định hướng năng lực đời mình vào thực hành. Dù ta thực hành ở nơi cô tịch nhiều năm, nhưng nếu ta phá vỡ sự liên tục tu tập trong vài tháng, chúng ta có thể thụt lùi và thấy mình như lúc mới bắt đầu.

Một khi chúng ta thực sự đạt được một sự đột phá, nếu chúng ta tiếp tục kiên trì thực hành thậm chí vài phút trong một ngày, sự kiên cố của tâm sẽ không mất đi sẽ tiếp tục phát triển mạnh hơn.

Ngay cả khi ta không phải là người học trò sáng ý hay thiền giả thông tuệ, nhưng nếu kiên trì thực hành, ta có thể tiến bộ nhanh hơn cả những người tự xưng là học giả và những người thuyết pháp. Trích dẫn lời Ngài Jigme Lingpa, người sáng lập truyền thống Longchen Nyingthig của Phật giáo Tây Tạng, Ngài Paltrušl Rinpoche viết:

Với một người không chuyên cần

Thì thông minh, năng lực, tài sản và cả sức mạnh không giúp gì được

Cũng giống như thuyền trưởng một con thuyền không có buồm.

Tục ngữ Tây Tạng nói:

Những học giả kết thúc với hai bàn tay trắng trong nách mình.
Trong lúc người tận tụy đập tan cả những thách thức lớn như núi Tu Di thành bụi.

Nếu chúng ta chuyên cần, thậm chí là một người có tâm đơn giản, chúng ta có thể đạt được mục đích của mình. Cũng giống như câu chuyện về Ngài Lamchungpa trở thành một trong những nhà hiền triết danh tiếng của đạo Phật được biết như trong mười sáu vị A La Hán. Đơn giản chỉ rửa sạch những đôi giày của những vị sư khác, Ngài đã có thể hiểu được lời dạy đức Phật. Đức Dalai Lama Thứ Nhất kể lại câu chuyện này:

"Tâm trí Ngài Lamchungpa rất chậm lụt, nhiều đệ tử của đức Phật cố gắng dạy Ngài nhưng rồi phải bỏ cuộc. Sau đó đức Phật hướng dẫn Ngài rửa những đôi giày của tăng chúng và lặp lại hai câu: "Bụi bặm đã được rửa sạch, nhơ bẩn đã được rửa sạch", Ngài cố nhớ hai câu ấy với sự khó khăn vô cùng. Sau khi làm công việc ấy một thời gian lâu dài, rồi một ngày nọ, một tư tưởng xuất hiện trong tâm trí Ngài: "Ồ, đức Phật nói 'lau sạch bụi' và 'rửa sạch dơ bẩn' là cái gì? Có phải bụi và dơ bẩn bên trong (tâm) hay của đồ vật bên ngoài (giày)?" Ngay lúc đó những câu thơ kệ đến trong tâm Ngài:

Đây không phải là bụi của đất, mà là tham dục

Bụi là tên của tham dục, không phải của bụi đất

Ai học được cách lau sạch bụi

Đạt được tỉnh giác trong giáo lý Như Lai

Đây không phải là bụi của đất, mà là sân hận

Bụi là tên của sân hận, không phải của bụi đất

Ai học được cách lau sạch bụi

Đạt được tỉnh giác trong giáo lý Như Lai.

Đây không phải là bụi của đất, mà là vô minh (si)

Bụi là tên của vô minh, và không phải của bụi đất

Ai học được cách lau sạch bụi

Đạt được tỉnh giác trong giáo lý Như Lai.

"Bấy giờ, Ngài chuyên cần thiền định về ý nghĩa của những vần kệ trên và chẳng bao lâu đạt được quả vị A La Hán, một trạng thái loại trừ toàn triệt những đau khổ tình cảm và tâm trí."

SỰ CÂN BẰNG

Sự cân bằng cần thiết cho cả thiền định và đời sống hằng ngày. Quá ép buộc và thúc bách chỉ tạo ra căng thẳng, cứng rắn, hoang tưởng và đau khổ. Quá buông lung hay lười biếng thành ra thiếu tập trung, thiếu sức mạnh, ảo giác, mơ tưởng hão huyền. Để biết cách thiền định như thế nào, Ngài Patrušl Rinpoche khuyên chúng ta hãy lưu ý đến câu chuyện trong kinh như sau:

"A Nan, một đệ tử chính của đức Phật, dạy Shravana làm sao để thiền định. Tuy nhiên, Shravana không thể thiền định được tốt vì đôi khi tâm trí quá kềm chặt và lúc khác lại buông lỏng. Khi trường hợp này được trình lên đức Phật, Ngài hỏi Shravana: 'Này ông, khi còn ở nhà, ông đánh đàn rất hay phải không?'

"Shravana trả lời: 'Vâng, con đánh đàn hay."

"Đức Phật hỏi: 'Âm thanh hay của đàn do lên dây căng hay chùng?'

"Shravana trả lời: 'Bạch Thế Tôn, không phải cả hai cách đó, âm thanh hay là do sự cân bằng vừa phải của dây đàn.'

"Bấy giờ, đức Phật dạy: 'Vậy tâm của ông cũng cần phải như vậy.'

"Sau này, bằng sự thiền định một cách cân bằng vừa phải, Shravana đã đạt được thành quả của việc tu tập."

Trong thiền định, chúng ta hoàn toàn chú tâm và đem hết năng lực để thiền định, và trong cách này là gắng sức. Nhưng chúng ta không cảm thấy căng thẳng và trong cách này thiền định là sự không cố gắng. Giống như dây đàn, chúng ta phải vừa căng vừa chùng. Nói khác đi, tỉnh táo mà không căng thẳng. Nếu lười biếng, tâm ta không vững chắc và tĩnh lặng. Nếu cưỡng ép, chúng ta đốt hết năng lực và kết thúc trong sự bám chấp. Trích dẫn Ngài Machig Labdron, một nữ đạo sư nổi tiếng của Tây Tạng, Ngài Patrušl Rinpoche viết:

Điểm thiết yếu của quan điểm thiền định
Nằm trong sự thắt chặt và buông lỏng.
(Đầu tiên làm chặt được ở mức chặt
Sau đó nới lỏng ra ở mức lỏng
Như vậy tinh hoa của sự thấy ở đó.)

Sự linh hoạt là chìa khóa duy trì sự thăng bằng của tâm chúng ta trong những tình huống hằng ngày. Ngài Atisha, một trong những Đại sư Phật giáo Ấn Độ ở thế kỷ thứ mười viết:

Bất cứ khi nào tâm bạn quá cao,
Cần thiết đánh tan kiêu mạn đó
Bằng cách nhớ lại những lời dạy của Thầy.
Bất cứ lúc nào tâm bạn quá thấp,
Cần phải có nguồn cảm hứng.
Bất cứ lúc nào đối mặt với đối tượng thèm muốn hay sân hận,
Hãy thấy chúng như những ảo giác hay những xuất hiện huyễn hóa.
Bất cứ lúc nào nghe điều không hấp dẫn,
Hãy xem chúng như những tiếng vang.
Bất cứ khi nào thân thể bị tổn thương,
Hãy nhận lấy như kết quả của nghiệp.

Giống như người trượt băng giỏi vẫn giữ được thăng bằng trong lúc quay tròn và thực hiện những kỳ công đáng ngạc nhiên trên băng, chúng ta cần nhận biết trung tâm của mình. Nếu chúng ta đi vào những cực đoan, ta sẽ mất trung tâm bình an và trở nên mất thăng bằng. Chẳng hạn, trong mối liên hệ giữa ta và người khác, chúng ta cần tình bạn và sự trợ giúp, và chúng ta cũng cần độc lập.

Người ta thường rơi vào cực đoan trong mối liên hệ với người khác. Một số cha mẹ làm ngộp con cái trong những liên hệ quá phụ thuộc lẫn nhau. Những bậc cha mẹ khác lại sợ tình cảm thân mật và không cho con cái họ sự trợ giúp đầy đủ. Đúng là mỗi một người đều có thể tự đứng trên hai chân mình, nhưng nhìn chung sự thân mật sẽ nuôi dưỡng và cho phép con cái – và cha mẹ – lớn mạnh về mặt tình cảm. Cha mẹ phải nói chuyện và tham gia vào những trò chơi trong cuộc sống của con cái và bày tỏ tình thương nồng ấm với chúng. Họ cũng phải để cho con cái thành một người độc lập không phụ thuộc. Đây là sự thăng bằng mà chúng ta cần.

Nhiều đứa trẻ trưởng thành trách móc cha mẹ về những vấn đề thuộc tình cảm, hay nổi loạn chống lại bất cứ ai áp đặt quyền lực lên chúng. Chúng ta cần phải hiểu quá khứ của mình, những trách móc không mang lại tự do. Nếu chúng ta vướng mắc vào sự bực tức và giận dữ, ta có thể tạo ra những chất độc bên trong ta và bám vào chúng để bị tổn hại. Sự chữa lành là câu trả lời. Hãy nhìn quá khứ xem đó là cái gì, rồi tha thứ và quên đi. Đây là cách để tìm thấy an bình.

Sự tự tin thái quá, sợ phải dựa vào người khác làm cằn cỗi sự tăng trưởng tình cảm và tâm linh của chúng ta. Một số người bác bỏ ý tưởng dựa vào bất cứ ai khác ngoại trừ chính họ. Nhưng bằng sự quá kiêu mạn hay quá sợ hãi, họ chối bỏ lợi ích của chính mình về sự đào luyện tâm linh. Họ nghi ngờ vị thầy hay giáo lý có thể giúp họ, và những nghi ngờ này khiến họ cách xa sự chữa lành. Hoàn toàn tự do không phụ thuộc vào người khác là điều có thể được, nhưng với phần đông chúng ta thì sự cố gắng hoàn toàn độc lập khi học cách đối xử với những khó khăn là một sai lầm.

Chúng ta cần người khác giúp đỡ để đời sống bớt phần vật vã. Sự trợ giúp của gia đình, bạn bè và cộng đồng là rất tốt. Đồng thời, trong sự cố gắng phát triển tâm linh và tình cảm, chúng ta phải tiến lên theo mức độ và năng lực của chính mình, không phải theo lịch trình vạch sẵn của người khác. Trong mọi hoàn cảnh, nếu chúng ta có thể tĩnh lặng và buông lỏng thì cuối cùng ta sẽ tìm thấy sự cân bằng.

CẢM NHẬN

Khi chúng ta nghe kể một câu chuyện gây hứng thú, không phải việc nghe nó, mà chính là việc cảm nhận nó mang lại cảm hứng. Cách hiệu quả của việc nối kết với bất cứ nguồn chữa bệnh nào không phải chỉ là nhìn hay tri giác một đối tượng để chữa bệnh, mà là cảm nhận nó với toàn bộ con người của chúng ta.

Cách thực hành những bài tập chữa bệnh là tập trung vào lòng bạn – vào những cảm nhận tích cực của bạn. Không chỉ là nghĩ, mà còn là cảm nhận nó. Quả thực là giai đoạn cao nhất của chứng đắc tâm linh thì vượt khỏi những tri giác, cảm nhận hạn chế và nhị nguyên – vượt khỏi chủ thể và đối tượng, vượt khỏi tích cực (tốt) và tiêu cực (xấu), vượt khỏi một cái "tôi" quán tưởng một hình ảnh. Tuy nhiên, với những người như chúng ta, đang vật lộn với đau khổ và kích động, thì mục tiêu tức thời, thích hợp là cố gắng chuyển những quan điểm tiêu cực thành tích cực, để chữa lành những cảm nhận đau khổ và (cảm nhận niềm vui) dịu dàng từ những chiều sâu của trái tim chúng ta.

THẤY HAY CẢM NHẬN VỚI TOÀN THỂ THÂN TÂM

Khi chúng ta tu tập, đặc biệt trong lúc đầu, tự nhiên ta sẽ tập trung năng lực bằng cách nhìn hình tượng quán tưởng với đôi mắt, hay nghĩ về một đối tượng với đầu óc hay cảm nhận điều gì đó bằng tấm lòng.

Đối với một số thực hành, phương pháp này là có ích. Tuy nhiên, đôi khi nó gây ra khó khăn nếu thực hành với sự gắng sức quá nhiều hay căng thẳng theo cách khu trú năng lực chỉ ở trong một phần của cơ thể.

Ví dụ, có thể ta tập trung quá nhiều năng lực ở cặp mắt khi quán tưởng, hay tập trung cảm nhận quá mạnh ở vùng tim. Ở Tây Tạng, điều này được diễn giải trong một thuật ngữ "khí" hay năng lực, chảy đến bất cứ đâu trong thân thể khi tâm tập trung vào. Quá nhiều năng lực trong một vùng có thể gây ra căng thẳng và ngay cả bệnh tật.

Giải pháp đơn giản là thả lỏng và hoàn toàn chú tâm vào sự tập trung bằng cả con người của chúng ta, mà không gắng sức. Theo cách này, chúng ta thấy và cảm nhận bằng cả con người, và năng lực được phóng lớn hơn là khu trú cục bộ. Trong đời sống hằng ngày, nếu bạn nhìn chăm chú vào màn hình vi tính, bạn có thể nhức đầu, trừ khi bạn nhìn bằng một cách buông lỏng hơn. Tương tự, ca sĩ có thể làm căng thẳng dây thanh âm của mình trừ khi họ biết cách đem âm thanh lên từ hơi thở vùng dưới bụng. Nếu thiền định là một sự gắng sức, đó là dấu hiệu cần được nới lỏng, để tâm và thân thiền định theo cách buông lỏng trong một lúc.

NĂNG LỰC CỦA SỰ BÍ MẬT

Thường thì sự rèn luyện tâm linh trở nên hiệu quả hơn khi được trao cho như một giáo huấn bí mật, được giữ gìn như một kho tàng bí mật, và thực hành trong bí mật không thố lộ cho bất cứ ai ngoài vị thầy của mình. Mục tiêu tối hậu của giáo lý là mở rộng cho chúng ta, không giới hạn hay tự tách biệt mình trong sự ẩn dật. Nhưng đặc biệt, trong lúc bắt đầu, chúng ta cần phải tập gom tụ năng lực và sự tập trung của mình. Sự bí mật giúp ta làm điều đó.

Nếu chúng ta sử dụng những gì chúng ta đã học được để nói huyên thuyên ở bàn ăn hay như một nhà buôn hàng hóa, một công cụ cho những mục đích tầm thường, chúng ta có nguy cơ phân tán năng lực và nguồn cảm hứng. Khi ta giữ việc thực hành được bí mật, năng lực được tập trung phát triển hiệu quả hơn, giống như một bộ máy khai thác năng lực để phóng một hỏa tiễn ra khỏi sức hút của trái đất bởi vì nhiên liệu được đốt cháy này được giữ dưới áp suất lớn lao hơn là để thoát ra một cách ngẫu nhiên.

BIẾT ĐƯỢC NHỮNG SỰ MẠNH MẼ VÀ YẾU ĐUỐI CỦA CHÍNH MÌNH

Tất cả chúng ta đều khác nhau, với những khí chất cá nhân và phẩm tính tâm thức riêng biệt, nhưng tất cả chúng ta đều có thể tìm thấy an bình. Ngài Shantideva nói:

Khi nhìn thấy máu của chính mình, một số người trở nên can đảm và mạnh mẽ hơn.

Một số người ngay cả khi thấy máu người khác,

Lại lả đi hay ngất xỉu.

Những phản ứng này là do sức mạnh

Hay sự yếu đuối của tâm.

Vậy bằng cách không để ý đến những khó khăn
Hãy để tâm mình trở nên bất bại với những khổ đau.

Tất cả chúng ta đều toàn thiện trong bản tánh chân thật của mình, và đó là sức mạnh vĩ đại của chúng ta. Sau khi hiểu được điều này, chúng ta phải xây dựng sức mạnh và chữa lành mọi yếu đuối của mình.

Đôi khi, việc nhận ra những yếu đuối của mình rất khó khăn. Một số người trong chúng ta vô cảm và kiêu ngạo. Một số khác hay nổi giận và tiêu cực về tất cả mọi thứ. Một số khác nữa say sưa với tiền bạc, quyền lực và nuông chiều bản thân thường xuyên trong sự tự mãn và những ý niệm rồ dại. Nếu có bất cứ phiền não nào trong số này đến với mình, chúng ta cần phải làm dịu đi bản ngã thô lỗ, ngoan cố và tự tìm thấy sự thăng bằng. Những thiền quán trên những nỗi buồn, mất mát và những khó khăn của thế giới này có thể mở rộng tâm chúng ta.

Không may, nếu chúng ta kiêu mạn và ngoan cố thì ta tự biến thành kẻ thù tệ hại nhất của chính mình, vì sẽ khó khăn để nhận ra những vấn đề của mình. Vì thế, nhận ra những lỗi lầm của chính mình là bước khởi đầu quan trọng.

Và rồi có một số người trong chúng ta bị buồn chán, yếu đuối, hoang mang và ngay cả tự tử. Nếu chúng ta không tin tưởng vào bất cứ cái gì, tốt hơn hết là tham thiền về những tu tập gây cảm hứng như sùng mộ, thái độ tích cực, tri giác thanh tịnh, tâm bi và tâm từ. Chúng ta phải xua đi những lo nghĩ và nghi ngờ, phải tự tin vào chính mình và sức mạnh của những giáo lý.

Để biết mình, việc nhận lời dạy bảo của một vị thầy hay người cố vấn khéo léo là rất ích lợi. Chúng ta không cần đi một mình, chúng ta có thể chấp nhận sự giúp đỡ khuyến khích của bạn bè và người khác. Đồng thời, sự chữa lành tối hậu nằm trong chúng ta. Trong cái thật sự là chúng ta, ta có thể tìm thấy những câu trả lời ta cần. Những lời dạy của nhiều thời đại cung cấp cho ta những bảng chỉ đường. Chúng ta cần phải đưa nhiệt tình và sự sáng tạo vào cách thức mà chúng ta tiến theo những dấu hiệu chỉ đường đó.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỮA LÀNH CỦA TÂM

5. ĐỐI PHÓ VỚI NHỮNG VẤN ĐỀ KHÓ KHĂN

Chúng ta đã thấy sự chấp ngã tạo ra những khó khăn như thế nào, và chúng ta có thể làm dịu những khó khăn bằng việc phát triển những thái độ và sự khéo léo để buông bỏ chấp ngã. Bây giờ chúng ta hãy tập trung kỹ lưỡng hơn nữa về một số phương thức thực hành trong việc đối phó với những vấn đề khó khăn.

SỰ TRÁNH NÉ

Thông thường chúng ta đối mặt với khó khăn để chữa lành chúng, nhưng không phải là bao giờ cũng vậy. Đôi khi sự giải quyết tốt nhất là tránh né. Chẳng hạn, nếu khó khăn của bạn nhẹ nhàng hay tạm thời – không phải là thói quen có gốc rễ sâu hay một cảm giác đau trầm trọng – việc phớt lờ chúng đi sẽ là giải pháp thích hợp và đúng đắn. Không cần thiết hoặc không đáng phải tận lực làm mất nhiều năng lực với những vấn đề như vậy. Nếu chúng ta không để ý tới, những vấn đề đó rồi sẽ tự mất đi.

Vào những thời điểm khác, ta phải né tránh những khó khăn nếu không sẵn sàng đối diện với chúng, giống như người lính tạm thời lui về hậu phương hay nghỉ ngơi trước khi giao tranh. Nếu khó khăn mạnh mẽ, gay gắt và mới mẻ trong tâm trí, bạn không đủ sức mạnh để đối diện hay áp dụng bất cứ sự thực tập nào để trực tiếp xoa dịu chúng. Đối mặt với chúng quá sớm có thể làm kích động mạnh nỗi đau đớn và làm cho vấn đề trở thành khó khăn hơn mức thật có. Trong trường hợp này, ít nhất là vào lúc đó thì cách thích hợp để đối phó là tránh nghĩ về chúng. Sau đó, khi bạn lấy lại bình tĩnh và sức mạnh tinh thần, bạn phải cố gắng giải quyết khó khăn hay buông xả nó qua thiền định.

Tuy nhiên, với một số người trong chúng ta có tâm thức mạnh mẽ và cuồng nhiệt, sẽ có ích lợi khi không chỉ nhìn thấy khó khăn của mình mà còn cảm nhận và kinh nghiệm đau khổ một cách sâu sắc. Nếu bạn thuộc loại người luôn cảm thấy mình đúng và người khác sai, sự kiêu mạn làm bạn mù quáng không thấy được những vấn đề của mình thì việc đối diện tức khắc với đau khổ thay vì lẫn tránh có thể xúc chạm đến cốt lõi đời sống của bạn, đem bạn trở lại với những nhận thức xác thực của mình và tập trung sự chú tâm theo đúng hướng.

Đôi lúc, sự tránh né là cách giải quyết tốt nhất cho những thương tổn trong quá khứ. Thậm chí nếu trong lòng bạn vẫn còn tàn dư của một sự đau đớn, hiệu quả sẽ giảm bớt nếu kinh nghiệm tiêu cực được một kinh nghiệm tích cực mạnh mẽ theo sau nó. Trong trường hợp đó, khó khăn có thể phần nào trung hòa. Sau đó, thay vì tái tạo khó khăn, điều tốt nhất là chỉ tiếp tục với những kinh nghiệm tích cực.

SỰ NHẬN BIẾT VÀ CHẤP NHẬN

Đôi khi chỉ nhìn vào một vấn đề, chúng ta có thể gạt bỏ nó trong một cái nhìn thoáng qua như một việc không quan trọng và tiếp tục với cuộc sống. Nhưng những vấn đề khác cần phải hoàn toàn đối mặt để chữa lành. Những bài tập chữa lành nhằm mục đích này. Nhưng trước khi chữa lành, bước đầu tiên là sự nhận biết và chấp nhận.

Nhiều người cố xua đi hay kềm chế những vấn đề lớn, hoặc đè nén chúng. Chúng ta biết rằng bám chấp làm cho vấn đề tồi tệ hơn, và sự đè nén cũng vậy. Nó là một dạng khác của chấp ngã, vì ta đang xếp loại vấn đề này như một cái gì đó phải tránh né bằng mọi giá. Chừng nào còn bám vào quan điểm tiêu cực này, ta còn tự bó hẹp thật tánh của mình bằng sự xua đi cái ta không muốn. Việc cố gắng xua đuổi những vấn đề cần được chữa lành có thể làm chúng tạm mất đi trong một thời gian ngắn, nhưng rồi chúng thường tái xuất hiện dưới một dạng mạnh mẽ và độc hại hơn trước sự buông xuôi của chúng ta.

Nếu chúng ta không nhận ra vấn đề mà cố gắng che đậy chúng, điều đó cũng giống như nhắm mắt thực hiện một cuộc phẫu thuật. Để tìm thấy phương thuốc, chúng ta cần nhìn thấy rõ ràng vấn đề là gì và chấp nhận nó.

Ngoài ra, ngay cả khi vấn đề có vẻ nghiêm trọng, ta cũng không cần phải làm rắc rối thêm bằng cách phóng đại những khó khăn trong tâm trí mình. Thậm chí nếu phiền não làm đảo lộn chúng ta, có thể sử dụng trí năng để tự nhủ rằng ta có thể ứng xử với khó khăn, có thể tự nhắc mình rằng nhiều người khác đã ứng xử thành công với những khó khăn giống như chúng ta. Thậm chí việc nhớ lại rằng chúng ta có trí huệ, sức mạnh, khả năng hồi phục bên trong lớn lao đã có thể giúp ích nhiều hơn, dù chúng ta không luôn luôn cảm thấy hay biết được điều này vì những phiền não trên bề mặt ngoài của ta. Nếu chúng ta nhạy cảm và xúc cảm quá mức về những vấn đề của mình, bánh xe đau khổ chỉ chạy nhanh hơn. Ngài Shantideva viết:

Nóng, lạnh, mưa, gió và bệnh tật,

bị trói buộc, đánh đập và...

Với chúng, bạn không nên quá nhạy cảm.

Còn nếu bạn như vậy, những khó khăn do chúng tạo ra sẽ gia tăng.

Sau khi nhận ra một vấn đề, chúng ta cần phải sẵn sàng làm bất cứ điều gì cần thiết để chữa lành nó. Chúng ta phải thiết tha và tự tin là có thể cải thiện cuộc sống mình. Một số người bám chấp vào những vấn đề của họ một cách vô ý thức, hay thậm chí là có ý thức. Một số người nói: “Tôi thích sự rối loạn, nó thêm gia vị cho cuộc sống.” Nhưng có lẽ, cái thực sự họ nói có nghĩa là họ chịu đau khổ nhiều hơn. Mục đích của chúng ta là phải chữa lành sự đau khổ của mình.

Nếu chúng ta quyết tâm chữa bệnh, mỗi một vấn đề sẽ trở nên dễ dàng hơn để đối phó và dung thứ, và cũng có thể là những vấn đề khác mà chúng ta tưởng là thường còn và không giải quyết được sẽ biến mất không dấu vết. Trước khi đối mặt với những khó khăn lớn, chúng ta cần phải khéo léo và tận lực, và đó là lúc chúng ta có thể tự giúp mình bằng cách bắt đầu ngay lập tức. Như Ngài Shantideva nói:

Nếu bạn đã tu tập,

Không có cái gì không trở nên dễ dàng.

Trước hết, tập chịu đựng những vấn đề nhỏ

Về sau bạn có thể chịu đựng những vấn đề lớn lao.

TÌM RA NGUỒN GỐC CỦA VẤN ĐỀ

Trong khi cội gốc của mọi đau khổ đều là chấp ngã, nhưng chúng ta vẫn cần tìm ra nguồn gốc cụ thể của vấn đề đang đối mặt. Như một sự trợ giúp để nhận biết rõ vấn đề, bài tập này sẽ có ích lợi.

Hãy ngồi ở một nơi thuận tiện, ít bị xao lãng. Thả lỏng thân và tâm. Hít vài hơi thở sâu và hình dung mọi lo nghĩ thoát ra khỏi ta cùng với hơi thở. Cảm thấy an bình, trong sáng và trống trải. Hãy buông lỏng trong trạng thái an bình này một lúc. Rồi, chầm chậm nhìn vào vấn đề bạn đang đối mặt. Hãy thấy và cảm nhận nó. Hãy nhận biết sự hiện diện của nó.

Hãy nhớ lại vấn đề này bắt đầu phát xuất ở đâu, khi nào, như thế nào. Trong tâm thức bạn, chậm chậm đi lui lại thời gian ban đầu có thể được, nơi chốn và ngọn nguồn của đau khổ. Hãy thấy hình dạng, màu sắc, nhiệt độ và xác định vấn đề tới mức có thể.

Việc trở lại nguồn gốc khởi thủy của những vấn đề có một số lợi ích. Trước hết, chỉ bằng cách tham thiền về những nguyên nhân và cảm nhận chúng, chúng ta đã chữa lành. Thứ hai, việc trở lại quá khứ phát sinh một cảm thức và khoảng không lớn hơn sự nhận biết hiện giờ của chúng ta, và bằng sự mở rộng khoảng không nhiều hơn và viễn cảnh rộng lớn hơn ta sẽ cảm thấy ít lo lắng về những vấn đề đặc biệt này. Cuối cùng, bằng việc đi đến tận gốc rễ, chúng ta có thể nắm vững vấn đề trần trụi tại nguồn gốc của nó và nhổ gốc nó như nhổ cỏ, nhờ những bài tập chữa lành.

Chúng ta không phải bị ám ảnh bởi sự tìm thấy và hoàn toàn hiểu rõ được gốc rễ của mỗi vấn đề; hơn nữa chúng ta phải làm việc với nguyên nhân như nó tự bộc lộ vào lúc đó.

Bên cạnh đó, chúng ta phải thực hành tâm bi hướng về chính chúng ta và những người khác trong quá trình này. Ví dụ, nếu chúng ta thấy cha mẹ tạo ra những lầm lỗi làm tổn hại đến ta thì ta phải thấy rõ ràng điều này. Đồng thời ta phải nhớ rằng họ cũng nô lệ cho tham, sân, si như mọi người khác, trong đó có chúng ta. Chúng ta phải cảm thấy thiện cảm đối với họ, và cũng vui thích có cơ hội để phá vỡ xiềng xích vô minh đã làm hại những cha mẹ và con cái trong gia đình chúng ta qua nhiều thế hệ. Phản ứng của chúng ta là: “Thật tuyệt vời khi tôi thấy được điều này bây giờ và có thể chữa lành được độc tố đã làm hại đến gia đình tôi trong cả một thời gian dài!”

GIẢI THOÁT NHỮNG VẤN ĐỀ QUA CẢM NHẬN

Khi nhìn nhận quan hệ giữa những vấn đề và nguồn gốc của chúng, chúng ta phải thấy một cách khách quan, chúng là gì và xuất hiện thế nào, mà không phải gán tên cho chúng một cách tiêu cực, nếu không thì sự tu tập của chúng ta có thể phát động một chu kỳ phiền não và đau khổ khác.

Đây là một ví dụ đơn giản: Nếu bạn bị đau đầu, bạn cần biết điều gì là sai và nguyên nhân là gì. Tương tự, nếu bạn có vấn đề với một người bạn, việc nhận biết và hiểu rõ vấn đề sẽ tốt để bạn có thể bắt đầu ứng xử với nó. Nhưng về mặt nhận thức và tình cảm, nếu bạn thấy và cảm nhận vấn đề như là “xấu”, “khủng khiếp”, “không thể chịu được”... thì một khó khăn tương đối nhỏ sẽ phát triển thành cả đám cháy rừng. Về mặt tình cảm cách ứng xử với những vấn đề là nói “Tôi nhức đầu, nhưng tốt thôi” hay ít nhất cũng là “Tôi nhức đầu, nhưng tôi kiểm soát được nó”, hoặc “Đau nhức thật, nhưng ai rồi cũng có bệnh, không lúc này thì lúc khác.”

Trong việc chữa bệnh, không có cảm xúc nào là sai lầm hoặc cần phải từ bỏ. Chúng ta phải chấp nhận sự hiện hữu cảm giác, bằng lòng với chúng và bộc lộ hết để có thể buông bỏ. Nếu việc luyện tập khơi dậy đau đớn phiền não, hãy nhìn điều đó là tích cực, vì sự đau khổ cho thấy rằng việc tu tập có một tác động và quá trình làm lay động này đang xảy ra. Việc cảm thấy buồn về những vấn đề khó giải quyết cũng không sao. Hãy cho phép bạn tự cảm nhận và diễn tả nỗi buồn ấy theo cách tiếp xúc được với gốc rễ của vấn đề, để nhổ bật gốc rễ của đau khổ khỏi thân tâm bạn. Nếu nước mắt chảy, hãy để cho mình khóc. Khóc giải thoát cho căng thẳng tinh thần, áp lực thân xác và những chất độc tạo ra khi chúng ta kềm giữ đau khổ bên trong.

Kể lại những vấn đề của mình cho người biết lắng nghe cũng giúp cho đau khổ giảm nhẹ. Nếu chúng ta bày tỏ ý nghĩ của mình một cách tự nhiên và trung thực mà không bám chặt, che giấu hay phòng thủ trước sự đau khổ thì việc chữa lành sẽ tốt hơn. Nếu chúng ta giải phóng áp lực bằng việc thở sâu và khóc, đó cũng là một phần của việc chữa lành.

Chúng ta phải cảm thấy những phiền não khi chúng khuấy động, nhưng không được vướng mắc vào đau khổ hay để vấn đề gây tác động mạnh đến ta hơn mức cần thiết, làm cho những gốc rễ mọc sâu hơn vào tâm thức và làm mạnh mẽ những thái độ tiêu cực và có lẽ thậm chí là những biểu hiện trên thân thể. Vấn đề là phải xóa đi đau khổ, không phải đào quá sâu đến độ tự làm tổn thương mình. Lo nghĩ về những bối rối của mình chỉ làm vấn đề thêm tồi tệ chứ không tốt hơn. Như Ngài Dodrupchen nói:

Nếu chúng ta không cảm thấy lo lắng về những vấn đề, sức mạnh của tâm có thể giúp chúng ta chịu đựng ngay cả những đau khổ to lớn một cách dễ dàng. Chúng ta sẽ có thể cảm nhận chúng là ánh sáng và không thể chất như bông vải. Nhưng nếu chúng ta chất chứa lo lắng, nó sẽ tạo ra dù những đau khổ nhỏ nhưng khó chịu đựng. Ví dụ, khi ta nghĩ về vẻ đẹp của một cô gái, dù chúng ta cố gắng thoát khỏi tham dục, ta cũng bị đốt cháy. Tương tự, nếu chúng ta tập trung trên những đặc tính của đau khổ, chúng ta sẽ không thể phát triển sự chịu đựng với chúng.

Khi đau khổ, chúng ta cần phải rộng mở và chớ cố gắng đẩy cảm giác ta vào một số dạng ước ao khô cứng. Một số vấn đề được chữa lành trong chốc lát, một số khác có thể mất một thời gian dài. Ví dụ, buồn phiền có thể là một cảm xúc rất lớn, chúng ta phải để cho nỗi buồn có khoảng không tự nhiên của nó để lành và không phải tự đặt thời khóa biểu cho mình. Cố gắng hối hả làm giảm nỗi buồn cũng giống như ta mong muốn dòng sông ngừng chảy theo ý mình. Dòng sông phải chảy và cuối cùng theo hướng của nó. Nếu chúng ta đòi hỏi thu xếp nhanh chóng hay loại bỏ nỗi buồn gấp gáp, nó có thể trở nên chìm lặn xuống khiến chúng ta tổn thương trong nhiều năm.

BÌNH THẢN ĐỐI MẶT VỚI NHỮNG VẤN ĐỀ

Chúng ta cần giữ thăng bằng trong việc đối xử với những vấn đề, đặc biệt nếu có người khác liên quan vào vấn đề đó. Nếu chúng ta đang ở dưới một áp lực lớn của xúc động, tốt nhất đừng nên nói hay làm bất cứ điều gì. Nếu bạn cảm thấy giận dữ, kích động hoặc hạnh phúc tột cùng, hãy đợi một lúc. Nếu không, điều bạn nói có thể không đúng hay chỉ đúng một phần, và xem như gây tổn thương cho người khác. Khi bạn cảm thấy bình an hơn, hãy nghĩ về những lựa chọn của mình, cái nào thực tế, cái nào không. Thời gian để nói hết sự việc hoặc có những quyết định là khi nào chúng ta bình an.

Trong liên hệ với những vấn đề, nhận ra vấn đề là điều quan trọng. Nhưng cũng quan trọng không kém là một cách nhìn vấn đề toàn diện hơn, qua đó mỗi người đều nhận ra những khuyết điểm và lỗi lầm của mình. Thay vì khơi dậy cơn bão xúc cảm, hãy đợi đến khi bạn bình tĩnh và sáng suốt, khi bạn có thể suy nghĩ hợp lý: “Cái gì gây ra vấn đề cho mình?” Khi bạn bắt đầu thấy nó, thậm chí nếu vấn đề xem ra khó khăn, bạn phải nhận ra nó theo cách thư giãn, nghĩ rằng: “Vâng, nó đây. Nhờ trời, tôi đã sát gần được với nguyên nhân của vấn đề rồi!”

Vẫn duy trì sự bình thản trong tâm, hãy chấp nhận và đối mặt vấn đề với quyết tâm chữa lành nó, nghĩ rằng: “Tôi không ổn, người ấy cũng không ổn, quan hệ giữa chúng tôi thật không ổn, nhưng tất cả những điều đó cũng không sao. Chúng tôi sẽ giải quyết vấn đề. Chúng tôi có thể chữa lành nó.”

Ở giai đoạn này, nếu bạn không thể tránh sự lo lắng nổi lên trong lòng, chớ lo nghĩ về mối lo lắng. Nếu bạn không lo nghĩ về những mối lo lắng, những lo lắng tự chúng sẽ hết day dứt, thay vào đó là sự gom tụ được sức mạnh.

NHÌN NHỮNG VẤN ĐỀ LÀ TÍCH CỰC

Nếu chúng ta bám vào và vật lộn theo thói quen với khía cạnh tiêu cực của hoàn cảnh, toàn thể tinh thần, tri giác và kinh nghiệm của ta sẽ trở thành tiêu cực, đầy đau khổ không cách gì chuyển đổi. Nhìn vấn đề theo cách tiêu cực, thường suy nghĩ và nói về nỗi đáng sợ hay đau khổ của nó, thì ngay cả những vấn đề nhỏ cũng sẽ khó vượt qua như quả núi vững chắc và to lớn, bén nhọn như lưỡi dao và tối tăm như ban đêm. Ngài Dodrupchen viết:

Bất cứ khi nào những vấn đề xảy đến với chúng ta từ con người hay vật thể vô tri, nếu tâm ta làm quen với việc chỉ tri giác đau khổ hay những khía cạnh tiêu cực của chúng, bấy giờ ngay cả từ một việc tiêu cực nhỏ sẽ tạo ra nỗi đau lớn tinh thần lớn lao. Vì đó là tính chất của việc buông lung trong bất cứ loại ý niệm nào, dù là đau khổ hay hạnh phúc, kinh nghiệm này do đó sẽ gia tăng cường độ. Kinh nghiệm tiêu cực này dần dần trở nên mạnh hơn, sẽ đến một lúc hầu hết những gì xuất hiện với ta đều sẽ trở thành nguyên nhân đem lại bất hạnh, và hạnh phúc sẽ không còn cơ hội hiển lộ. Nếu chúng ta không thấu hiểu rằng lỗi lầm nằm trong cách sở đắc kinh nghiệm của tâm thức chúng ta, và nếu chúng ta trách móc đổ lỗi mọi vấn đề cho những điều kiện bên ngoài, bấy giờ ngọn lửa không ngừng của những hành vi tiêu cực theo thói quen như sân hận và đau khổ sẽ gia tăng trong ta. Điều đó được gọi là: ‘Mọi hình tướng khởi sanh trong hình thức những kẻ thù.’”

Trong bất cứ hoàn cảnh nào, chúng ta phải cố gắng nhìn thấy mặt tích cực của vấn đề, ngay cả khi nó có vẻ là tiêu cực. Tuy nhiên, nếu chúng ta có một suy nghĩ hay cảm nhận tiêu cực, điều quan trọng là hãy nhẹ nhàng với mình. Đừng tạo cảm giác tiêu cực thêm bằng cách nói rằng: “Ôi, tôi lặp lại sai lầm rồi!”, hay “Sao tôi ngu thế này!” Nếu chúng ta làm thế, bánh xe của sự tiêu cực sẽ bắt đầu chuyển động không ngừng. Thay vì vậy, ta cần tỉnh giác với những tư tưởng và cảm giác của mình, nói rằng, “Ồ tốt!”, và chuyển sự chú ý của chúng ta vào những bài tập chữa bệnh, nếu có thể, ta chuyển hướng tâm ta hay làm một cái gì khác từ chu kỳ tiêu cực đến con đường đúng. Ngài Dodrupchen nhấn mạnh:

Chúng ta không những làm cho tâm trí không thể bị bất hạnh và đau khổ xâm nhập, mà còn đem an lạc vào tâm trí ta từ chính những thăng trầm. Để điều này xảy ra, ta phải ngăn ngừa sự khởi lên của những lực lượng xấu đối nghịch và những lời không hòa hợp. Chúng ta phải tập thói quen chỉ phát sinh cảm giác yêu thích sự an lạc. Để làm điều này, chúng ta phải chấm dứt việc nhìn hoàn cảnh gây tổn hại là tiêu cực, và phải cố gắng rèn luyện để nhìn thấy chúng là có giá trị. Sự việc có làm hài lòng ta hay không hoàn toàn tùy thuộc vào cách tâm thức chúng ta tri giác chúng.

Năng lực tích cực mạnh mẽ có thể ngăn chận hay làm dịu bớt đau khổ. Nhưng kết quả ý nghĩa nhất của một thái độ tích cực không nhất thiết là giữ cho đau khổ không xảy ra, mà là giữ chúng không trở thành một lực lượng tiêu cực và đau khổ khi xảy đến. Ngài Dodrupchen viết:

Như vậy, kết quả của việc rèn luyện tâm linh để không bị khuất phục bởi những chướng ngại như kẻ thù, bệnh tật và những lực lượng gây tổn hại không có nghĩa rằng chúng ta xua đuổi chúng hay chúng sẽ không tái diễn. Mà hơn thế nữa có nghĩa rằng: chúng không thể khởi lên như những chướng ngại cho việc theo đuổi con đường hạnh phúc và giác ngộ.

Chúng ta có thể làm bạn với những vấn đề của mình. Khi những cảm xúc khó khăn sinh khởi, ta có thể hỏi xem chúng cần gì. Bằng cách trở nên thân thiện hơn với những vấn đề của mình, ta có thể tìm ra cái mình cần làm. Chúng ta cần phải buông lỏng và thôi bám chấp để tự chăm sóc mình và những nhu cầu thật sự của mình, hoặc thay đổi cách cư xử theo một cách đặc biệt, một cách tốt hơn. Vấn đề tự nó nắm giữ chìa khóa cho việc chữa lành chính nó nếu chúng ta biết tỉnh giác với nó thay vì xua đuổi hay bám víu mù quáng vào nó. Bằng việc tạo được đủ khoảng không cho một vấn đề lớn, chúng ta đã sẵn sàng cho việc chữa lành của mình.

Mục tiêu chính yếu của thực hành tâm linh là làm trong sáng khoảng không tâm thức bằng cách loại bỏ mớ rác rưởi tri thức cảm xúc mà chúng ta đã gom góp từ khi còn bé, và cung cấp khoảng không cho kinh nghiệm buông xả thật sự và hoan hỷ. Chúng ta phải nhận ra rằng tư tưởng hay nguồn cảm hứng tích cực trở thành sự nuôi dưỡng cho tâm, giống như thực phẩm lành mạnh. Những quan điểm và đam mê tiêu cực giống như những cặn bã vô dụng đều có hiệu quả gây độc.

Vì thế chúng ta phải tự thấy mình và những vấn đề của mình một cách rõ ràng mà không tự lôi kéo mình dấn sâu vào đau khổ. Nếu gấp gáp giải quyết vấn đề, ta có thể làm kích động chúng. Đôi khi cần phải kiên nhẫn để cho những vấn đề bộc lộ và buông xả khi chúng đã sẵn sàng.

Giữ cân bằng và tích cực không phải bao giờ cũng dễ dàng. Thế nên điều rất quan trọng là phải cố gắng, quyết tâm không để tâm trí bám vào những vấn đề như chúng là tiêu cực; khi ta chỉ có thể nhìn vấn đề một cách tiêu cực, giải pháp đối trị là để cho tâm trí bận rộn với một điều gì khác như đọc sách, làm vườn, vẽ... hay chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên, của nghệ thuật hoặc âm nhạc.

Tâm thức dễ thay đổi của ta cần được rèn luyện trong thái độ tích cực, và điều này xảy đến trong cách ta ứng xử với những chi tiết của đời sống hằng ngày như thế nào. Nếu trời mưa, ta có thể thưởng ngoạn cơn mưa. Những ngày nắng đẹp như thế nào thì những ngày mưa cũng đẹp như thế đó. Nếu cơn mưa có vẻ như làm phiền mình, hãy mặc áo mưa và mang dù, không nên chìm trong tiêu cực. Chúng ta nhìn cơn mưa đúng thật như nó đang hiện hữu và tiếp tục với cuộc sống mình.

Khi chúng ta tạo ra một hoàn cảnh tốt nhất, tâm thức ta trở nên mạnh hơn. Khi chúng ta biết cười vui với chính mình và những vấn đề của mình, chúng ta chữa lành. Khi chúng ta biết hoan hỷ với chính mình và kềm chế việc nhìn vấn đề theo cách tiêu cực, chúng ta trở nên tích cực hơn với mọi sự việc. Suy nghĩ tích cực là thói quen tuyệt vời cần phát triển vì nó chữa lành chúng ta và giúp ta hạnh phúc trong cuộc sống. Ngài Dodrupchen giải thích:

Bằng việc thực hành cách tu tập này, tâm ta trở nên nhân từ dịu dàng. Thái độ chúng ta sẽ rộng mở, chúng ta trở nên dễ dàng sống với mọi sự. Chúng ta sẽ có một tâm can đảm. Việc rèn luyện tâm linh của ta sẽ thoát khỏi những chướng ngại. Mọi hoàn cảnh xấu sẽ phát lộ một cách rạng rỡ và nhiều tốt lành. Tâm thức ta sẽ luôn luôn được hài lòng bởi hạnh phúc của sự an bình. Để tu hành con đường giác ngộ trong thời đại nhiều cặn bã này, chúng ta phải có lớp vỏ bọc của sự tu tập để chuyển hạnh phúc và đau khổ trở thành con đường giác ngộ. Khi chúng ta không bị phiền não bởi khổ đau của lo lắng, những khổ đau tinh thần và tình cảm không chỉ biến mất giống như vũ khí rơi khỏi tay những người lính, mà trong hầu hết trường hợp, ngay cả những lực tiêu cực thực sự như bệnh tật cũng sẽ tự động biến mất.

“Những vị thánh trước đây đã nói: “Khi không cảm thấy ghét bỏ hay không bằng lòng đối với bất cứ sự vật gì, tâm ta sẽ bình an không rối loạn. Khi tâm thức ta không rối loạn, năng lực sẽ không rối loạn và do đó những yếu tố khác của thân thể cũng không rối loạn. Nhờ sự an bình và hài hòa này, tâm ta sẽ không rối loạn, như thế bánh xe của niềm vui sẽ chạy đều.”

“Các vị cũng nói: “Ngựa và lừa có những vết thương trên lưng sẽ dễ bị chim muông làm tổn thương; những lực lượng tiêu cực sẽ dễ dàng có cơ hội gây hại cho những người có tính sợ hãi với những lo lắng tiêu cực, nhưng sẽ khó làm tổn hại những người có bản chất mạnh mẽ với thái độ tích cực.”

Khi chúng ta không quan tâm đến việc bảo vệ hay bám víu bản ngã, đau khổ trở thành một phương tiện để chứng nghiệm an bình và hạnh phúc. Với thái độ tích cực, đau khổ có thể trở nên giống như kẹo ngọt. Trong đạo Phật, sự tương tự được ví với ladu, loại kẹo ngọt nhưng rất nóng của Ấn Độ. Ngài Dodrupchen chỉ cho chúng ta lợi ích to lớn của việc phát triển một sự nhẫn chịu dễ dàng:

“Chúng ta phải nghĩ: ‘Những đau khổ mà tôi trải qua trong quá khứ đã giúp tôi rất nhiều để đạt được hạnh phúc ngày nay dưới nhiều dạng phi thường... rất khó đạt được. Cũng vậy, đau khổ mà tôi trải qua sẽ tiếp tục giúp tôi đạt đến những kết quả kỳ diệu tương tự. Vậy ngay cả khi đau khổ của tôi trầm trọng, nó cũng là sự dễ chịu cực kỳ.’ Như người ta thường nói:

Như ladu bằng mật mía

Trộn với bạch đậu khấu và hạt tiêu.

“Hãy suy nghĩ lặp đi lặp lại về điều này và nuôi dưỡng kinh nghiệm hỷ lạc, an bình của tâm. Qua sự rèn luyện theo cách này sẽ khởi lên một tính chất tràn ngập hay sự dồi dào hoan lạc tinh thần làm cho khổ đau của các căn thức nhẹ nhàng như không có. Như vậy, tâm không bị tổn thương bởi đau khổ là đặc tính của những ai vượt qua sự đau yếu bằng nhẫn chịu. “Đảo ngược tư tưởng ghét đau khổ” là nền tảng của việc “chuyển đau khổ thành con đường (giác ngộ).” Vì trong lúc tâm trí ta bị rối loạn, và sự can đảm, hoan hỷ bị dập tắt bởi lo lắng, chúng ta không thể chuyển đổi đau khổ thành con đường giác ngộ.

Dĩ nhiên, nhiều người trong chúng ta chỉ thích thái độ trốn tránh khi đau khổ xảy đến. Nếu chúng ta chưa từng có nhiều kinh nghiệm ứng xử bằng thái độ tích cực, ta có thể tự hỏi làm sao có thể có một người chấp nhận được trọn vẹn cuộc sống, cả những mặt tiêu cực lẫn tích cực. Điều này cũng giống như người chơi môn thể thao nhào lộn trong bầu trời biết cách trôi nổi giữa bầu trời bao la. Khi chúng ta thấy một người hào hứng biểu diễn lúc đang rơi trong không trung, ta tự hỏi làm thế nào có thể được như vậy. Bí quyết là thư giãn và buông thả. Sau một thời gian, chúng ta có thể trở nên rộng mở hơn với đời sống.

Chúng ta có thể bắt đầu bằng việc mở rộng cách nhìn về những kinh nghiệm tiêu cực của mình. Ví dụ, chúng ta thường nghĩ nỗi buồn là tiêu cực. Tuy nhiên, khi buồn phiền đúng đắn thì không hẳn là tiêu cực, vì chúng ta đang chữa lành một vết thương. Trong một số trường hợp, nỗi buồn có thể thực sự xuất hiện một cách hoàn toàn đẹp đẽ. Chẳng hạn, nhiều người tin rằng những bản nhạc buồn trong nhạc opera hay nhạc phổ thông là hay. Vậy cảm xúc buồn không nhất thiết là “xấu”, trừ khi ta thấy nó như vậy.

Vượt lên tiêu cực và tích cực, rốt ráo mọi hiện tượng là rỗng rang. Vì hiện tượng là rỗng rang, chúng ta có thể chọn lựa một cách nhìn tích cực và không cảm thấy lo lắng ngay cả khi một hoàn cảnh có vẻ xấu. Điều đó cũng có thể giúp ta nhìn và cảm nhận vấn đề theo cách hoàn toàn rộng mở rỗng rang. Chúng ta có thể thiền định trong sự rộng mở, rỗng rang.

NHÌN THẤY SỰ RỘNG MỞ RỖNG RANG CỦA NHỮNG VẤN ĐỀ CỦA BẠN

Khi chúng ta cảm thấy tràn ngập bởi những vấn đề như buồn phiền hay cô đơn, chúng ta có thể hòa nhập vào sự rỗng rang của nỗi buồn. Hãy để hơi thở trở nên thoải mái. Thay vì cố gắng xua đuổi nỗi buồn, hay xếp loại chúng như một điều xấu, hãy an trú tâm thức bạn ở chỗ rỗng rang mà tĩnh lặng. Hãy để cho ngọn gió của nỗi buồn lướt đến, giống như bạn chào đón nó với hai tay mở rộng. Hãy cảm nhận nó mà không bám víu hay phán xét, mà chỉ đúng thật như nó đang hiện hữu. Hãy thoải mái càng nhiều càng tốt nếu bạn có thể. Hãy chậm chậm trải nghiệm và nếm hương vị của chính nỗi buồn.

Buông lỏng và hòa nhập với cảm nhận, tự để mình tan biến trong nó, hư không nhập vào hư không. Hãy thấy và chấp nhận nó, trở thành một với nó. Bạn phải vượt qua những ý niệm về buồn phiền, và bạn sống với thật tánh của nỗi buồn, chính là cái an bình tối hậu. Sau một thời gian, bạn có thể thấy dễ dàng hơn khi sống chung với nỗi buồn. Có lẽ nó bắt đầu hòa tan vào một cảm giác an bình. Nếu có thể được, hãy buông lỏng trong cảm giác an bình này càng lâu càng tốt.

Chúng ta có thể ứng xử với đau khổ thân xác trong cùng cách như vậy. Lẽ dĩ nhiên, chúng ta phải sử dụng cảm thức thông thường về sự đau, và với cơn đau bất thường hay nghiêm trọng thì điều hợp lý là phải đi khám bác sĩ nếu có thể. Những cách tiếp cận với đau đớn và đau khổ bằng thiền định không gạt bỏ những cách điều trị và biện pháp khác, vì những phương pháp này có lợi ích.

Trong việc đối phó với cơn đau, đôi khi nó đột nhiên giảm bớt nếu chúng ta không chú ý quá nhiều hay nghĩ tiêu cực về nó. Vào những lúc khác, cần thiết phải hoàn toàn đối diện với nó. Những người với cơn đau mãn tính (kinh niên) có thể thấy cơn đau có phần giảm bớt nếu họ thực hành thiền định trên nó. Hãy hòa nhập với cơn đau. Tự cho mình cơ hội để nhìn thấy cơn đau mà không có định kiến ghét bỏ thông thường. Trong một cách thư giãn chầm chậm, tiếp cận với cảm giác của thân thể mà bạn đang cảm nhận và đơn giản chỉ ở với nó. Khi bạn duy trì hơi thở buông lỏng, hãy kinh nghiệm cảm giác của thân thể. Hãy sống với cảm giác theo cách an bình này trong một thời gian lâu, dù phải thời gian dài bạn mới cảm thấy thoải mái khi làm thế. Cuối cùng từ từ đem sự tỉnh giác của mình trở về sự yên nghỉ của cơ thể và môi trường quanh bạn.

Bạn có thể thấy rằng kinh nghiệm cảm giác thân thể theo cách này không phiền toái như thông thường và bạn có thể đem kinh nghiệm này vào những khía cạnh khác của cuộc sống. Nó có thể giúp bạn sử dụng một phần thời gian với cơn đau mỗi ngày theo cách an bình và nhẹ nhàng này.

Sự tiếp cận rỗng rang với những vấn đề khó khăn là một trong những cách thực hành cao nhất của đạo Phật mà bất cứ ai cũng có thể sử dụng trong đời sống hằng ngày cùng với việc trau giồi quan điểm tích cực.

ĐỐI PHÓ VỚI SỢ HÃI

Nhiều người xáo trộn vì sợ hãi và lo lắng, họ muốn giải thoát khỏi những cảm xúc bức bách cuộc sống của họ. Phương thuốc cho sợ hãi cũng giống như nhiều vấn đề khác nằm trong chúng ta. Tùy theo hoàn cảnh và khí chất, có nhiều cách tiếp cận. Ở đây có thể ích lợi khi thảo luận một số cách tiếp cận nào đó như là một cách xem lại một số phương tiện khéo léo về thực hành được giới thiệu trong sách này.

Một trong những nhận thức trước tiên có lẽ là: Sự sợ hãi có thể là một người bạn và một người giúp đỡ. Trong lúc nguy hiểm, sợ hãi có thể giúp sức mạnh cho đôi chân ta, giúp ta chạy nhanh hơn ta tưởng. Chúng ta cũng có thể đánh giá cao hơn khuôn mặt rất tầm thường của sợ hãi trong đời sống hằng ngày. Ví dụ, nếu ta sợ bị thi trượt, chúng ta phải cảm thấy động cơ phải học siêng năng để đủ sức thi đậu.

Nếu sợ hãi hoặc lo âu là triệu chứng của một vấn đề sâu hơn, chúng ta không được che giấu chúng. Bằng việc chú tâm đến lo âu có vẻ như bức bách và gay gắt, chúng ta có thể tìm thấy chìa khóa cho vấn đề giúp chúng ta có thể đi đến việc chữa lành.

Thường chúng ta có thể đối diện đơn giản với sợ hãi và nó có thể tan đi. Sau cùng, sợ hãi và lo lắng là những gì được tạo ra trong tâm thức chúng ta. Biết được rằng những cảm xúc đó là những tạo tác giả tạo có thể cho phép ta xua tan chúng. Khi lo lắng trở thành một thói quen, một khuôn mẫu tiêu cực của tư tưởng, chúng ta phải tự nhớ lại rằng nó không thực và không bền vững. Chúng ta nghĩ lo lắng là thực vì chúng ta nắm bắt nó, nhưng nếu buông xả sự nắm bắt này, ta có thể ngạc nhiên thấy rằng sự sợ hãi cuối cùng chỉ là con cọp giấy.

Vì thế chúng ta có thể đối diện với sợ hãi và tìm thấy chìa khóa chữa lành trong chính nó. Hoặc chúng ta thoát khỏi vô minh hay xua tan sợ hãi. Hoặc chúng ta có thể tránh né nỗi sợ hãi khi nó quá lớn để xử lý tại chỗ, và sau đó trở lại chữa lành nó khi chúng ta đã sẵn sàng.

Đôi lúc, chúng ta không thể tránh né sợ hãi, vì dường như hoàn cảnh áp đặt lên chúng ta. Bấy giờ, chúng ta có thể cố gắng để hiểu được sợ hãi trong thực tánh của nó như là năng lực thanh tịnh mà không có sự dán nhãn tiêu cực. Những diễn viên giỏi và diễn giả trước công chúng biết rằng sự sợ hãi sàn diễn có thể làm họ lanh lợi, mẫn cảm hơn, sẵn sàng cho việc biểu diễn đầy cảm hứng. Những quân nhân được nhiều huy chương vì lòng can đảm trong trận chiến kể lại rằng họ cảm thấy sợ hãi, nhưng sợ hãi được chuyển thành lòng can đảm. Nếu chúng ta hòa nhập vào kinh nghiệm thì sự sợ hãi lớn lao có thể làm ta cảm thấy đầy sống động, cho dù ta chỉ còn một vài phút trước khi rời bỏ cõi trần. Bất cứ hoàn cảnh nào, chìa khóa là không bám lấy sợ hãi.

GIẢI PHÓNG NHỮNG SỢ HÃI MẠNH MẼ

Người ta phát triển đủ loại ám ảnh, giống như sự lo sợ không bình thường khi ở một nơi bị khép kín hay nỗi sợ khi đi máy bay. Trong những trường hợp này, vấn đề chính là sợ nỗi sợ hãi, sự siết chặt của tâm thức phóng đại và nhân lên nỗi sợ ban đầu cho đến khi miệng khô, cổ họng thắt chặt và thân thể run rẩy. Cách thực hành để đối phó với những nỗi sợ kịch liệt này cho chúng ta những bài học rộng hơn về cách chúng ta có thể tự rèn luyện như thế nào để đối phó với bất kỳ khó khăn nào.

Chúng ta hãy nhìn vào một ví dụ, chứng sợ khoảng rộng, có nghĩa là “sợ hãi nơi chợ búa” và được kinh nghiệm như chứng sợ khoảng không và những nơi công cộng. Nỗi sợ có vẻ như thật đến độ người ta đôi lúc trở thành tù nhân trong chính căn nhà của họ.

Trước hết, giải pháp là thấy trên cấp độ ý niệm rằng lo sợ về sự sợ hãi là một bóng ma ảo ảnh mà chúng ta có thể nhẹ nhàng rèn luyện để chiến thắng. Thiền định và quán tưởng tích cực là cách có ích.

Chúng ta cũng có thể dùng kinh nghiệm của cuộc sống hằng ngày để rèn luyện thân, tâm thoát khỏi chứng sợ hãi không căn cứ. Sự rèn luyện phải thực hiện trong những bước nhỏ đủ để dễ dàng xử lý. Thoạt tiên, đi ra ngoài cách một quãng ngắn, đủ xa trước khi sợ hãi đến. Hãy chào đón nỗi sợ. Buông lỏng hơi thở và thân thể và cho phép nỗi sợ khởi lên. Hãy kinh nghiệm nỗi sợ; cố gắng rỗng rang với nó. Hãy tự nhắc mình: “Đây chỉ là cái ngã sợ hãi của ta. Ta có thể buông bỏ cái sợ này.” Nếu thân bạn run, đừng cố ép ngưng lại. Cứ để mình run, buông bỏ mong muốn xua nó đi, cùng lúc duy trì thân thể và hơi thở buông lỏng. Hãy để nỗi sợ đi xuyên qua bạn, đây là cách để giải phóng nó. Hãy để cho sợ hãi làm công việc tồi tệ nhất của nó, biết bạn sẽ còn sống và rằng nó không thể gây tổn hại bạn cho dù nó có vẻ cứng chắc và đau đớn.

Khi bạn sống qua được nỗi sợ hãi, hãy đánh dấu điều này, dù bạn còn rất sợ và tiếp tục sợ đi đến những chỗ ấy. Hãy vui mừng vì bất cứ tiến bộ nào đạt được. Mỗi ngày tiến xa hơn một chút, nhưng đôi khi cũng phải nghỉ luyện tập. Khi bạn bước lùi vì sợ hãi, hãy chấp nhận những bước lùi như là một phần của quãng hành trình đi về phía trước. Tự động viên mình đều đặn, và một ngày nào đó bạn sẽ có thể đi trọn vẹn trên con đường đến nơi nào mà bạn đã lựa chọn làm mục đích. Hãy tự thưởng mình, có lẽ bằng việc tự thết đãi hay vui mừng ở tại đó. Sau chiến thắng lớn lao này, hãy giữ sự thực hành với sự khéo léo mới. Hãy củng cố sức mạnh của mình cho đến khi bạn hoàn toàn thoát khỏi sợ hãi.

Giải pháp này được sử dụng trong khoa tâm lý học cư xử hiện đại như là phương thuốc cho bệnh sợ hãi không căn cứ (phobia) và nó cũng phù hợp với sự tu hành tâm linh của đạo Phật. Một số chúng ta may mắn không bị bệnh sợ hãi dạng đặc biệt này (phobia) sẽ nhận ra tính phổ quát của phương thức này và sự liên quan của nó với cuộc sống và sự thực hành tâm linh của chúng ta.

Chúng ta cần phải đi từng bước nhỏ, tự động viên mình, và thực hành kiên định. Chúng ta là con người và cần sự giúp đỡ khi phiền não. Nguồn giúp đỡ lớn nhất và sức mạnh là tâm ta. Chúng ta có thể khơi dậy năng lực chữa bệnh nằm trong ta. Đây là mục đích của những bài tập chữa bệnh, nó sẽ giúp chúng ta đối phó với sợ hãi và những vấn đề khác.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỮA LÀNH CỦA TÂM

6. Đối phó với những đau ốm thân xác như thế nào?

Với nhiều người trong chúng ta, bệnh tật của thân thể giống như một cục nam châm thu hút những lo lắng. Đôi khi ta cảm thấy cơn đau nhắc nhở rằng con người ta mong manh và giới hạn biết bao. Điều này không nhất thiết là xấu vì mùi vị của cái chết có thể cho ta một đánh giá tốt hơn cho cái tại đây và bây giờ. Thậm chí những bệnh nhẹ như cảm lạnh có thể giúp ta thực hành việc buông bỏ bản ngã, và trong khi làm như vậy điều đó giúp ta có sự tự do để thực hiện mọi mặt cuộc sống.

Mặc dù những bệnh tật thân thể có thể khó chữa lành hơn những vấn đề cảm xúc bằng sức mạnh của tâm, nhưng tâm thức vẫn giữ một vai trò lớn trong sự chữa lành bệnh tật thân thể. Trong một vài trường hợp, với một tâm đơn thuần có thể chữa khỏi những bệnh tật thân thể, thậm chí với những bệnh mà thuốc men thông thường đã thất bại.

Đạo Phật có rất ít sự phân biệt giữa thân và tâm. Thật vậy, Bốn Tantra, quy tắc của y học cổ truyền Tây Tạng công bố rằng tất cả bệnh tật là kết quả của sự chấp ngã. Shedgyud, một trong những Tantra này nói:

Nguyên nhân chung của bệnh tật

Nguyên nhân duy nhất của mọi bệnh tật

Là vô minh do không nhận ra bản tánh thật sự của vô ngã

Chẳng hạn, con chim sẽ không bao giờ tách rời khỏi bóng mình

Ngay cả nếu nó bay trong bầu trời (và bóng không thể thấy)

Cũng như vậy, người không giác ngộ sẽ không bao giờ thoát khỏi bệnh tật

Thậm chí dù họ vẫn đang hưởng thụ hạnh phúc

Những nguyên nhân đặc biệt của bệnh tật là sự không sáng suốt tạo ra

Tham dục, sân hận, và vô minh

Và nó tạo ra bệnh đường mật, khí, và đờm dãi như là kết quả

Ngài Zurkharpa Lodroš Gyaltshen, chú giải về những bản văn y học cổ, đã viết:

Y học đồng nghĩa với chữa lành

Nó chữa lành những rắc rối của khí (năng lượng), mật, thủy dịch của thân,

Nó là sự chữa lành những phiền não của tham, sân, si của tâm.

Nếu tâm bạn khỏe mạnh, thân bạn cũng sẽ mạnh. Tuy nhiên, ngay cả những người có tâm linh sâu thẳm cũng bị bệnh. Chúng ta giải thích điều này như thế nào?

Đức Phật đã chứng đắc toàn giác, vượt khỏi đau khổ và luật nhân quả, được biết như là nghiệp báo. Nhưng đức Phật cũng là một con người, giống như tất cả chúng ta, Ngài cũng có một thân lệ thuộc vào sự hư hoại và cái chết. Tuy vậy, một người đã giác ngộ, thoát khỏi chấp ngã và như thế không kinh nghiệm bệnh tật như đau khổ. Đó là thái độ của tâm thức có giá trị nhất.

Ngay cả với chúng ta, những người chưa chứng ngộ, thì càng buông xả, bệnh tật sẽ càng bớt nghiêm trọng. Đây là bài học thực tiễn tất cả chúng ta có thể hiểu được và nhớ trong tâm. Với quan điểm tích cực, bạn sẽ không cảm thấy tồi tệ và thân thể có thể tự chữa lành chính nó tốt hơn.

Có vẻ rất kỳ lạ, nhưng thực tế chúng ta có thể chào đón bệnh tật khi nó đến. Đạo Phật xem bệnh tật như một cái chổi quét đi những tích tập của thái độ và phiền não tiêu cực. Ngài Jigme Lingpa viết:

Không có một nhiên liệu nào tốt hơn bệnh tật để đốt tiêu nghiệp xấu.

Không nên chấp nhận một tâm buồn phiền hoặc quan điểm tiêu cực lên bệnh tật,

Mà hãy xem chúng như những dấu hiệu tiêu hao nghiệp xấu của mình và hoan hỷ với chúng.

Với cả những người Phật tử cũng như không phải Phật tử, sự đau yếu có thể mang đến một cơ hội làm giảm bớt, buông xả và trân trọng cuộc sống ngay cả khi đang chìm trong đau khổ.

Thỉnh thoảng, khi thân thể bạn bắt đầu cảm thấy mất cân bằng, bạn có thể giảm nhẹ bệnh tật trước khi nó phát triển mạnh bằng cách nghỉ ngơi thư giãn cả thân và tâm. Nhưng dù bạn có suy sụp vì lạnh hay cúm, đừng để ý quá nhiều vào nó. Hãy cố gắng đừng cảm thấy mình là nạn nhân, như thể bệnh cúm chọn riêng bạn: Hãy nhớ rằng đa số con người đều bị bệnh và nhờ nhớ lại điều này bạn có thể đặt đau khổ vào trong viễn cảnh tổng quan và phát triển tâm bi cho gia đình nhân loại mà bạn đang là một thành viên.

Mọi sự đều vô thường, bao gồm cả bệnh tật, thậm chí có lúc bạn cảm thấy như nó sẽ tồi tệ mãi mãi. Hãy nhớ rằng cảm giác tồi tệ cuối cùng rồi cũng tan biến đi.

Khi bạn có bệnh, hãy cố tìm một điều gì đó để có cảm nhận tốt. Hãy thiền định trong lúc nằm trên giường, hoặc đọc một cuốn sách thích thú. Hoặc nếu lúc đó bạn thấy khó chịu, với sự đơn giản và thưởng thức, bạn có thể nhìn ra cửa sổ xem những dải ánh sáng trong phòng, hay lắng nghe những âm thanh sinh hoạt bên ngoài. Nếu bạn cảm thấy khổ sở vì những triệu chứng như buồn nôn, đừng tiên liệu trước trong thời gian tới mình sẽ đau đớn hay khổ sở hơn. An trú một cách tĩnh lặng bên trong thân thể bạn và đơn giản cảm thấy thư giãn đến mức có thể. Nếu bạn phải ở trong phòng bệnh, có thể đem vào một vài thứ tạo cảm hứng như bức tranh hay hoa tươi bên cạnh bạn để tạo niềm an ủi.

Bạn phải tự chăm sóc tốt cho chính bạn và sức khỏe của bạn. Lời khuyên này hoàn toàn hiển nhiên; tại sao một số người trong chúng ta lại xem thường nó? Ngay cả một việc đơn giản như đi tắm khi ta mệt nhọc có thể làm phấn chấn và thoải mái. Một số người thiếu thận trọng với sức khỏe của họ. Một số khác lại tin tưởng lầm lẫn rằng tự chăm sóc sức khỏe là một dạng ích kỷ. Nhưng thái độ này chính là bám chấp vào "tự ngã" của cái gọi là vô ngã. Thái độ đúng đắn là biết thương yêu chính mình nhưng không bám chấp. Trước tiên chúng ta phải biết tự thương mình thực sự là gì, vì nếu không như thế, làm sao ta có thể thương yêu người khác?

Khi người ta mắc bệnh nặng, tinh thần họ có thể chìm đắm. Họ có thể cảm thấy vô vọng. Họ tự trách mình vì những nguyên nhân gây ra đau yếu hay bị thuyết phục bởi những người khác rằng đó là lỗi của chính họ.

Trách móc không có vai trò gì trong sự chữa lành bệnh. Nếu bạn có thể tìm thấy điều gì đó trong cách sống của mình trực tiếp gây ra bệnh tật, điều đó là tốt. Sau đó, thái độ của bạn sẽ là: "Tôi bị tổn hại do lối sống, nhưng giờ đây tôi có động cơ để thay đổi." Tuy nhiên, trong lúc chấp ngã là nguyên nhân tối hậu của đau khổ và bệnh tật, thì luật nhân quả bảo chúng ta rằng có thể có vô số nguyên nhân cho bất cứ sự kiện đơn giản nào – và chúng ta không thể nhận ra toàn bộ. Chỉ cần biết đơn giản rằng chúng ta là con người, và bây giờ chúng ta có bệnh. Thái độ đúng là tiếp tục chữa bệnh.

Nếu có thể, chớ quá nghiêm trọng hóa bệnh tật, dù là những bệnh trầm trọng. Khi định mệnh và bóng tối giáng xuống, đó có thể là khoảnh khắc cực kỳ để đùa vui. Nếu bạn có thể khôi hài khi mắc bệnh nặng, lòng can đảm sẽ gây hứng khởi cho bạn và mọi người khác. Tôi có một người bạn Tây Tạng ở Ấn Độ, anh ta luôn mang đến cho những người bạn của mình những tràng cười vui vẻ khi anh nói và làm bất cứ điều gì. Một ngày nọ anh ta bị tai nạn xe hơi ở Darjeeling. Khi bạn bè vội vã vào bệnh viện, anh ta trong tình trạng không thể đùa giỡn. Mặc dù rất thích gặp bạn bè, anh ta giả vờ bối rối và quay mặt. Đột nhiên, một tràng cười lớn đầy cả căn phòng và bạn bè nhận ra anh đang trêu chọc họ, một không khí sống động và thoải mái tràn ngập quanh đó.

Hãy chọn phương thức khôn ngoan và hợp lý để quyết định cách điều trị tốt nhất và mở rộng với bất cứ phương thức nào có thể giúp ích. Điều này chắc chắn bao gồm nền y học quy ước thông thường. Đôi khi một số người thích thú trong việc chọn thiền định để chữa bệnh, họ từ chối thuốc men hay những tiện ích của khoa học hiện đại, với ấn tượng sai lầm rằng phải dựa duy nhất vào tâm thức hơn là bất cứ cái gì bên ngoài. Nhưng ngay cả đa số những thầy thuốc giỏi của Phật giáo Tây Tạng cũng cho toa bằng những "chất liệu" bên ngoài. Không có gì sai khi dùng thuốc men nếu chúng có thể giúp ta.

Sự thăng bằng đến trong tầm tay khi chúng ta bệnh. Nếu muốn nghỉ ngơi, cứ lên giường. Mặt khác, ngay cả đối với bệnh nặng, đừng quá xem là nghiêm trọng những giới hạn về sức khỏe do người khác hay chính mình tự đặt ra. Thậm chí ta có thể lấy làm ngạc nhiên khi bắt đầu đi lại được sớm sau khi mổ. Một tâm thức tích cực tốt và sẽ phục hồi nhanh chóng dù ta bị bất cứ bệnh gì. Tâm có thể giống như một vị tướng với thái độ không sợ hãi dẫn dắt đội quân thất bại quay lại và chuyển thành chiến thắng.

Nếu bạn thấy cô đơn vì bệnh tật, hãy đi ra ngoài. Cố gắng liên hệ với bạn bè, gia đình hay bất cứ người nào quanh bạn. Hãy đứng lên và hội nhập với thế giới. Điều này là phương thuốc tuyệt vời, thậm chí nếu bạn không thể đứng dậy hoặc đang trong cơn đau, hãy gọi điện thoại nói chuyện với bạn bè, người thân, những vị thầy hay những người làm việc xã hội (từ thiện). Nếu có thể, hãy đọc sách để gây cảm hứng, lắng nghe âm nhạc vui tươi, ngắm xem vẻ đẹp của những bông hoa hay tranh ảnh, hoặc ánh sáng đẹp đẽ chiếu qua cửa sổ. Nếu bạn không thể thấy bất cứ điều gì tạo cảm hứng, hãy nghĩ về người nào hay điều gì mà bạn yêu thương và thích thú. Nếu tâm bạn vui vẻ, bạn đang trên con đường chữa lành. Cũng vậy, bạn có thể nghĩ về những người bị bệnh khác. Hãy hình dung rằng sự đau khổ của bạn làm những đau khổ của họ có thể chịu đựng được, rằng bằng cách nào đó bạn có thể cất đi những lo nghĩ của họ và ôm chúng vào trong sự đau khổ của mình. Điều này là sự thiền định về tâm đại bi trong đạo Phật mà bất cứ ai cũng có thể sử dụng. Nó có thể làm nhẹ gánh nặng cảm xúc của bạn. Trong một số trường hợp năng lực của nó có thể thực sự giúp bạn chữa lành những vấn đề thân xác.

Hãy thân thiện với giận dữ, sợ hãi hoặc thiếu can đảm nếu nó khởi lên, bất kể nó mạnh mẽ và dai dẳng như thế nào, vì một tiếp cận kiên nhẫn có thể cho phép ngay cả những cảm xúc hỗn loạn nhất chuyển thành năng lực chữa bệnh. Nếu bạn không kiên nhẫn, có thể xem điều đó là tích cực vì có nghĩa là bạn muốn được tốt hơn.

Thái độ thân thiện tốt bụng này có thể trải rộng với bệnh tật trong cơ thể bạn cho đến khi được chữa khỏi. Trong đạo Phật, thân xác được xem như một cõi trời thanh tịnh. Một phép thiền định Phật giáo tôn trọng ngay cả những con vi khuẩn (hay "côn trùng" như cách người Tây Tạng suy nghĩ về chúng) bình thường vẫn sống trong cơ thể người khỏe mạnh. Nếu chúng ta có vi khuẩn hay virus không tốt lành, và mục đích của ta là chữa lành, nhưng chúng ta không cần phải ghê sợ nó hoặc cảm thấy bị nhiễm trùng. Chúng ta có thể nhận biết một căn bệnh nguy hiểm đang tham dự vào cơ thể mình mà không trở nên quá đồng hóa với nó.

Phần lớn chúng ta sợ hãi viễn cảnh xấu nhất đối với thân thể là bệnh quá nặng hay không thể cử động. Tuy vậy, hãy nghĩ rằng có bao nhiêu người tàn tật thậm chí có khả năng vượt lên giới hạn nhờ thái độ tích cực. Một ví dụ nổi tiếng là Stephan Hawking, nhà vật lý thiên thể học danh tiếng người Anh, nhờ lòng nhiệt tình đối với cuộc sống tâm thức đã vượt qua căn bệnh liệt toàn thân và không nói được. Một người bạn của tôi, đức cha Nellie Greene bị tổn thương thần kinh trầm trọng, nhưng với một tâm thức trong sáng và thái độ kiên nhẫn đã trở thành người trợ tế của nhà thờ Espicopal. Như vậy, trong những lúc thân thể rất yếu nhưng tâm ta không hề yếu.

Không phải bệnh tật nào cũng có thể chữa lành hay ngăn chặn. Sau cùng, thân thể chỉ là một nhà trọ, chúng ta được định phần ở đó và cuối cùng phải ra đi. Tất cả chúng ta đều phải chết, nhưng cho dù ta chỉ còn sống một vài tháng hay vài ngày, chúng ta có thể thấy ngay cả cơn bệnh kết thúc cuộc đời mình như là một cơ hội tu tập. Việc nhận biết rằng chúng ta đang chết có thể là một ban phước đích thực, vì khi đó ta có thể hoàn toàn lo lắng cho chính mình và mở ra một con đường mà khi mạnh khỏe chúng ta thấy là khó khăn. Chúng ta có thể bảo với người thân rằng ta thương yêu họ biết bao nhiêu và nối lại những mối quan hệ đã bị căng thẳng. Chúng ta có thể tìm thấy giá trị trong những khoảnh khắc nhỏ bé của đời sống mà ta có.

Tự thân cái chết có thể là một sự chữa lành sâu xa. Ngay cả trong hoàn cảnh dẫn đến cái chết là rất khó khăn hay đau đớn thể xác, sự an bình vẫn có thể đạt được. Mọi việc trong đời sống, kể cả cái chết, đều có thể buông xả.

Nhưng chớ buông bỏ cuộc sống quá sớm! Hãy trân trọng tặng phẩm quý giá của đời sống, và nếu có một cơ hội để sống hãy quyết định chắc chắn rằng mình sẽ sống tốt hơn. Trong trật tự tự nhiên của sự vật, tử thần cuối cùng sẽ làm chủ thân thể. Khi cái chết vẫy gọi, chúng ta sẽ đi: đây là điều đương nhiên. Tuy vậy, đôi khi chúng ta có thể lừa gạt thần chết một chút, đừng lập tức trả lời ngay khi ông ta gọi.

Khi tôi đang học trường Đại học Kinh Điển tại tu viện Dodrupchen, có một người bạn cùng lớp tên là Chošjor. Anh ta là một tu sĩ trẻ, vui vẻ, lịch thiệp, chăm chỉ, đang chịu đựng căn bệnh động kinh nặng. Cứ vài tháng, và đôi khi là nhiều lần trong ngày, anh ta phải trải qua những cơn động kinh dữ dội. Những cơn co giật của anh mang sự sợ hãi và rối loạn vào đời anh và gây hỗn loạn trong lớp học cũng như những buổi lễ của chúng tôi.

Cuối cùng, Ngài Tulku Jiglo tìm ra một giải pháp. Ngài là một Lama thâm niên mập mạp và rất vui nhộn, giống như hình tượng Ông Phật cười bình dân của người Trung Quốc (Phật Di Lặc). Dù Ngài không còn một cái răng nào, Ngài luôn cười rất tươi cũng như hay đùa giỡn và chọc phá mọi người – trong khi vẫn tụng những lời cầu nguyện không ngớt. Ngài Tulku biết cách cầu nguyện đặc biệt để điều trị bệnh động kinh. Với một lễ quán đảnh, ngài truyền trao kiến thức này cho Chošjor và bọn tôi. Từ ngày đó đến suốt một tháng, mỗi buổi chiều trước khi mặt trời lặn, chúng tôi cầu nguyện nửa giờ và cúng dường một cái bánh đơn giản. Sự cầu nguyện gồm nghi lễ cúng dường đến các hành tinh hay những vị trời trong bối cảnh thiền định của đạo Phật. Người Tây Tạng tin rằng bệnh động kinh gây ra bởi ảnh hưởng của các hành tinh. Kể từ đó Chošjor đã thoát khỏi cơn động kinh. Sự chữa bệnh như vậy là kết quả của sự mở rộng tâm với thái độ tích cực, mời gọi năng lực chữa lành từ nhiều nguồn năng lực (trong trường hợp này là từ những hành tinh) và tin tưởng vào những hiệu quả chữa bệnh. Đây là sự chữa lành không qua những phương tiện vật chất, mà qua những sức mạnh tâm linh và tinh thần.

Không phải chỉ những vị thầy tâm linh hay những tu sĩ mới có thể hồi phục từ bệnh tật nặng nề. Một người bạn tốt của tôi đã sống sót nhờ thiền định khi được tuyên bố mắc bệnh sắp chết, và trường hợp của anh ta không phải là phi thường. Harry Winter năm 1988 đã bảy mươi tư tuổi, được chẩn đoán là ung thư phổi, và chỉ còn sống được sáu tháng. Nhưng là một thiền giả, Harry rất tin tưởng là tâm mình có thể ít nhất cũng làm căn bệnh chậm lại. Thêm vào sự thiền định nhằm vào việc buông lỏng tâm thức và tẩy trừ những chướng ngại tâm thức, ông ta bắt đầu một pháp quán tưởng chữa lành nửa giờ trong một ngày.

Ông ta đã giải phẫu hai lần, các bác sĩ rất ngạc nhiên vì bệnh ung thư của ông đã giảm hẳn. Khi bệnh ung thư tái phát sau năm năm, ông đã từ chối lần giải phẫu thứ ba vì có thể làm ông nằm liệt giường. Ông tiếp tục thiền định sâu xa mỗi ngày, đem những cảm nhận an bình và nồng ấm vào những ngày cuối đời. Trong một quãng thời gian, ông đã thiền định tám giờ một ngày.

Vào ngày sinh nhật thứ tám mươi, Harry hoàn toàn thoát khỏi bệnh ung thư và sức khỏe tốt hơn sáu năm trước với sự ngạc nhiên của các bác sĩ. Sự gặt hái của thiền định đem đến cho ông một tâm linh phong phú và sâu sắc.

Sự thiền định Harry áp dụng là quán tưởng cam lồ chữa lành từ Kim Cương Tát Đỏa (Vajrasattva), vị Phật của sự tịnh hóa. Trong tâm thức, ông thấy vị bổn tôn ngồi trên đỉnh đầu và rót cam lồ xuống thân thể mình. Harry nghĩ đến cam lồ như là "những nguồn trợ giúp" tiếp xúc và chữa lành những tế bào ung thư trong thân thể, và cũng tịnh hóa mọi phiền não nhiễm ô. Sự thiền định của Harry luôn luôn bao gồm ước muốn tịnh hóa tất cả chúng sanh và toàn thể pháp giới. Những bài tập chữa bệnh mà Harry đi theo là một trong những nguyên lý chính mà cuốn sách này hướng dẫn trong các chương sau.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỮA LÀNH CỦA TÂM

7. NHỮNG NĂNG LỰC CHỮA LÀNH

NGUỒN NĂNG LỰC

Với hầu hết việc thiền định chữa bệnh, điều rất quan trọng là dựa vào một sự ban phước hay năng lực từ “nguồn năng lực” như một trợ giúp trong việc chuyển hóa đau khổ.

Nguồn sức mạnh là một công cụ, một phương tiện thiện xảo, có thể khơi dậy năng lực và trí huệ bên trong chúng ta để chữa bệnh. Một Phật tử có thể dùng hình tượng, sự hiện diện và năng lực ban phước của một vị thiêng liêng như đức Phật. Những người khác có thể dựa vào bất cứ thị kiến nào về Thượng Đế hay hình ảnh thiêng liêng theo sự tin tưởng của họ. Nguồn của sức mạnh có thể là bất cứ hình tướng tích cực, thiên nhiên, tinh túy, năng lực nào, mặt trời, mặt trăng, hư không, nước, sông ngòi, đại dương, không khí, lửa, cây cối, bông hoa, người, thú vật, ánh sáng, âm thanh, mùi vị, bất cứ khía cạnh nào của năng lực mà người ta có thể tìm thấy cảm ứng và sự chữa lành.

Ví dụ, người ta có thể quán tưởng trong bầu trời một quả cầu ánh sáng trong sáng, thanh tịnh, chiếu sáng và tưởng tượng nó là tinh túy thanh tịnh của vũ trụ và là hiện thân của tất cả những năng lực chữa lành.

Nói chung, hình tướng của những bậc tâm linh (như Đức Phật, Đức Mẹ Đồng Trinh ban ơn, Thánh Krishna, hay Đức Chúa Giêsu) hiệu quả hơn những hình tướng thông thường. Vì những hình tướng đó biểu hiện và hiện thân sự an vui tối hậu của chân lý vũ trụ. Tuy nhiên, nguồn sức mạnh tốt nhất cho bạn là cái bạn cảm thấy thích hợp nhất: bất cứ hình ảnh quán tưởng nào hoặc sự hiện diện gây cảm ứng ấm áp, an bình và năng lực tích cực.

Sau khi xác định một nguồn sức mạnh, điều quan trọng là để nhiều ngày suy nghĩ về nguồn sức mạnh và thiết lập một mối liên kết với năng lực của nó, trước khi chúng ta bắt đầu tu tập thiền định này. Về sau, khi thực hành những bài tập chữa bệnh thực tế (được diễn giải ở phần hai cuốn sách), chúng ta có thể làm mới lại sự liên kết với năng lực của nó bằng quán tưởng, kinh nghiệm và có sự tin tưởng sâu xa vào nó.

Nếu việc quán tưởng một nguồn sức mạnh đặc biệt lại gây ra sự gò bó, chật hẹp và căng thẳng, thì cho dù đó là đối tượng thiêng liêng thật sự, chúng ta vẫn đang nhìn nó trong cách sai lầm, với một tâm thức bám chấp đặt nền tảng trên nhầm lẫn và chấp ngã, và điều đó sẽ không giúp chúng ta xoa dịu vấn đề.

Mặt khác, khi chúng ta cảm thấy điều gì đó đúng cho mình, ta có thể thay đổi, tùy theo nhu cầu và sự lớn mạnh tâm linh, tình cảm của chúng ta.

Khi chúng ta nối kết với nguồn sức mạnh, chúng ta cần cảm thấy và nắm giữ sự bình an và năng lực mà nó tạo ra cho ta. Với thái độ đúng, bất cứ một đối tượng nào cũng có thể trở thành mạnh mẽ phi thường. Ngài Paltrul Rinpoche kể câu chuyện sau:

Một người đàn bà với lòng sùng tín lớn lao dặn con trai mình (thường xuyên đi Ấn Độ lo công việc buôn bán) đem về cho bà một vật thiêng liêng từ Ấn Độ, xứ sở của đức Phật. Người con đã quên đi, cho đến khi về gần tới nhà. Anh ta bèn lấy một cái răng từ xác con chó, gói lại trong túi lụa thêu kim tuyến, rồi đưa cho mẹ và bảo: “Mẹ ơi! con mang cho Mẹ chiếc răng của đức Phật mà Mẹ tôn kính đây!” Từ đó đến cuối đời, người Mẹ thờ phụng chiếc răng với tất cả lòng tin và tôn sùng như thể đó là răng của đức Phật. Những biểu hiện kỳ diệu xuất hiện từ chiếc răng, và đến lúc người Mẹ chết, ánh sáng cầu vồng bao quanh cơ thể của Bà như một biểu hiện của sự chứng đắc tâm linh cao.

Một số người có thể nghĩ rằng họ quá “khôn ngoan” nên không thể dựa vào một hình ảnh để giúp đỡ họ. Họ thấy rằng bất cứ hình ảnh hay quán tưởng nào cũng chỉ là một sự “giả tạo”, là một vật bên ngoài. Nhưng trái lại, việc sử dụng hình ảnh tưởng tượng giúp chúng ta rút ra được sức mạnh tiềm tàng mà chúng ta vốn đang sẵn có. Cái mà chúng ta chọn như là hình tướng hay hình ảnh của nguồn sức mạnh không mấy quan trọng, vì nó thực sự là trí huệ vốn có bên trong chính ta mà ta đang tiếp xúc. Vấn đề là ở chỗ ta tin tưởng và mở rộng ra với trí huệ đó, như là một sự tôn vinh thật tánh của vũ trụ.

Trong việc trau giồi nguồn sức mạnh, chúng ta phải nới lỏng những thái độ chật hẹp, cứng rắn và những cảm nhận tạo nhiều khó khăn cho chúng ta, và phát triển một tâm tích cực mở rộng với sự chữa lành.

Nếu nguồn sức mạnh đem đến một cảm giác ấm áp, an bình và sức mạnh cho ta khi quán tưởng về nó, chúng ta biến nó thành của ta. Giờ đây ta có thể vận dụng sức mạnh đó để chữa lành những khó khăn tình cảm, tâm thức và tâm linh của chúng ta, và phát triển sức mạnh của tâm.

ÁNH SÁNG NHƯ LÀ MỘT PHƯƠNG TIỆN CHỮA BỆNH

Thêm vào sự thiền định về một nguồn sức mạnh, chúng ta cũng có thể sử dụng trí tưởng tượng của chúng ta để quán tưởng những biểu hiện của đất, nước, gió, lửa, hư không hay ánh sáng như một cách đem lại những ban phước và những năng lực chữa bệnh. Ví dụ, chúng ta có thể thấy và cảm nhận năng lực của đất làm vững chắc và làm mạnh mẽ. Không khí có thể loại bỏ, tẩy rửa và tạo cảm ứng. Lửa có thể làm ấm áp, nồng nhiệt, chuyển hóa, tinh lọc và truyền sức mạnh. Nếu một vấn đề đặc biệt đòi hỏi phải được làm nguội đi những cảm xúc, chúng ta có thể quán tưởng sức mạnh của nước làm êm dịu và tịnh hóa.

Về tất cả sức mạnh của những yếu tố trên, ánh sáng là phương tiện đầy sức sống nhất, được sử dụng trong kinh điển đạo Phật để chữa bệnh và tiếp nhận những ban phước.

Tất cả chúng ta đều biết theo trực giác ánh sáng là lực tích cực, và dựa trên một mức độ thực nghiệm, chúng ta có thể thấy ánh sáng quan trọng trong thiên nhiên và quanh ta biết bao. Ánh sáng làm ngũ cốc và thực vật phát triển trên trái đất. Chúng ta có thể thấy lá cây trồng trong nhà hướng theo ánh sáng để nhận sự nuôi dưỡng. Ngay cả với những người không tôn giáo, một ngày nắng đẹp cũng làm họ cảm thấy như một sự ban phước, và những người làm việc văn phòng hạnh phúc hơn khi được ngồi gần cửa sổ, ở đó họ có thể nhận biết ánh sáng ban ngày và sự rộng mở bên ngoài.

Theo tính chất tâm linh, ánh sáng là trung tâm của nhiều truyền thống, việc hành lễ tại những buổi hội và lễ kỷ niệm khác với những ngọn nến, ngọn đèn trang trí hay lửa thiêng. Ánh sáng được nối kết với thiêng liêng trong một số niềm tin. Ví dụ, trong Chí Tôn ca (Bhagavad Gita) của Ấn Độ giáo, Đấng Chí Tôn hiển lộ như một hiện hữu tràn ngập ánh sáng rực rỡ. Và trong Tân Ước, Đức Jesus Christ công bố: “Ta là ánh sáng của thế giới.”

Trong quan điểm Phật giáo, ánh sáng được hiểu theo hai cấp độ, tương đối và tuyệt đối. Chúng ta có thể thấy những dạng của ánh sáng tương đối trong thế giới tự nhiên, cảm nhận sự ấm áp, quan sát và đo lường ánh sáng bằng những dụng cụ. Vượt lên ánh sáng tương đối là ánh sáng tuyệt đối hay Phật quang của nhất thể và rỗng rang. Chúng ta có thể thu thập một số hiểu biết về ánh sáng tuyệt đối từ những câu chuyện kể của người có kinh nghiệm cận tử về sự hòa nhập và trở thành một với ánh sáng rực rỡ, không còn cảm giác bản ngã bị tách biệt với sự an vui của ánh sáng phi thường này. Mặc dù chúng ta cố gắng mô tả chúng, ánh sáng tuyệt đối vượt qua giới hạn không gian, thời gian, đo lường hay khái niệm. Nó không tách biệt với tâm giác ngộ và sự rộng mở toàn bộ.

Theo những giáo lý mật truyền của phái Nyingma trong Phật giáo Tây Tạng, toàn bộ thiên nhiên là một biểu lộ của ánh sáng tuyệt đối. Tuy nhiên, vì sự chấp ngã và những tri giác nhị nguyên của chúng ta làm khởi lên từ sự bám chấp này, ý niệm về một cái “tôi” tách biệt khỏi chung quanh, về “chủ thể” khác biệt với “đối tượng”, mà thiên nhiên xuất hiện trước chúng ta như là cứng chắc và tách biệt. Trích dẫn trong Chuỗi Tràng Hạt Vàng (gSer Phreng), một luận thư Tantric cổ, Ngài Kunkhyen Longchenpa mô tả thần bí về năm “ánh sáng thuần khiết” của trí huệ chư Phật trong sự xuất hiện giữa thế gian của chúng:

Do bám chấp vào cái ngã

Của ánh sáng xanh, trắng, vàng, đỏ và lục

Mà chúng xuất hiện như năm nguyên tố thô (năm đại)

Hư không, nước, đất, lửa, và gió.

Mặc dù những lời dạy ấy về ánh sáng có thể khiến Phật tử quan tâm, bất cứ ai tập trung chính vào sự chữa bệnh hằng ngày của tâm không cần thiết phải lưu tâm nhiều đến chúng. Điểm cần hiểu là ánh sáng có thể là nguồn chữa bệnh và hoan hỷ vĩ đại mà người ta thực hành trong thiền quán để làm dịu đi những vấn đề của họ.

Trong những bài tập chữa bệnh rút từ giáo lý đạo Phật, bất cứ hình ảnh ánh sáng gì sống động và gây cảm hứng mà ta có thể quán tưởng đều có ích, ngay cả nếu chúng ta tri giác ánh sáng như là tương đối hơn là tuyệt đối. Vì trong đa số khái niệm của mọi người, ánh sáng thiên về rộng mở và phát triển, thiền quán về ánh sáng có thể làm buông lỏng sự chấp ngã và đem đến cho chúng ta cảm nhận an bình và rỗng rang.

QUÁN TƯỞNG ÁNH SÁNG

Luôn luôn khi chúng ta mời gọi ánh sáng hay bất cứ những phương tiện chữa bệnh nào khác, chúng ta cần phải quán tưởng một hình ảnh hay sự hiện diện, để cảm nhận những phẩm tính tích cực tốt đẹp của nó, và tin vào năng lực chữa lành của nó. Khi bạn thực hành, bạn có thể thấy rằng khả năng thiền định về ánh sáng sẽ sâu thẳm và mạnh mẽ thêm.

Bạn có thể thấy ích lợi khi cách quán tưởng ánh sáng rớt xuống như mưa trên bạn, tràn ngập và chiếu sáng thân, tâm bạn với sự nồng ấm chữa lành của nó, đem lại sự rộng mở và thơ thới cho bất cứ cái gì nó xúc chạm. Hay bạn có thể quán tưởng ánh sáng đến từ nguồn sức mạnh của mình. Có thể ánh sáng có hình dạng những tia sáng màu sắc cầu vồng. Hãy cảm nhận rằng nó hoàn toàn tràn ngập trong tâm và thân, đem lại hỷ lạc, an bình, và sự khỏe mạnh, làm ấm áp và chữa lành những phần cơ thể có vấn đề trong chốc lát, hoặc hòa tan chúng trong ánh sáng và an bình. Mỗi một phần trong cơ thể của bạn, xuống đến tận những tế bào cuối cùng, đều tràn ngập ánh sáng một cách không cố gắng. Bấy giờ hãy cảm nhận thân mình được chuyển hóa thành một thân ánh sáng, hay có thể là ánh sáng ngọn lửa rực rỡ ấm áp nếu hình ảnh này giúp được cho bạn.

Thỉnh thoảng, bạn cảm thấy cần sự an toàn và bảo vệ về mặt tình cảm. Bấy giờ bạn có thể quán tưởng ánh sáng như một hào quang hay cái lều bọc quanh thân bạn, hay ánh sáng giống như một hình vỏ trứng che chở. Những quán tưởng như vậy làm bạn thoải mái và rộng mở, thậm chí được bảo vệ. Nếu cảm thấy bị bó buộc hay bao bọc, hoặc tách biệt, bị cô lập với thế giới và người khác, hãy cố gắng mở rộng sự thiền định này hoặc buông lỏng hay làm một điều gì khác.

Thiền quán về ánh sáng có thể dùng để chữa lành những khó khăn đặc biệt, hoặc có thể giúp chúng ta cảm thấy rỗng rang và rộng thoáng hơn. Khi thiền quán về ánh sáng, chúng ta có thể quán tưởng ánh sáng phát triển vượt ngoài thân và chiếu ra ngoài không dứt. Chúng ta có thể thấy toàn thể thế giới xúc động, tràn ngập và được chuyển hóa thành ánh sáng thuần khiết và an bình. Nếu thiền quán về ánh sáng theo một cách thực sự rộng mở, chúng ta nhận ra rằng ánh sáng là vô tận, không có những ranh giới, giới hạn của thời gian, không gian.

Tùy theo nhu cầu, ta có thể thấy ánh sáng chữa bệnh trong nhiều hình thức khác nhau. Nếu bạn có một cảm xúc khó khăn gắn chặt vào một vùng đặc biệt như ngực hay cổ họng, bạn có thể đặt tay lên đó với sự quan tâm chăm sóc chữa bệnh. Chỉ bằng sự tiếp xúc nhẹ nhàng, xoa bóp hoặc chà xát những vùng đó khi bạn thở, bạn có thể xoa dịu những khó khăn. Thêm nữa, có thể quán tưởng ánh sáng chữa bệnh với nhiều màu sắc từ bàn tay của mình. Một nhà thần bí Thiên Chúa giáo đương thời, Omraam Mikhặl Avanhov, có lời khuyên:

“Khi bạn đang khổ đau lớn lao, hãy cầu xin ánh sáng giúp đỡ bạn. Hãy quán tưởng rằng từ những ngón tay của mình phát ra những tia sáng đủ màu và hướng những ánh sáng đó đến những vùng bị đau. Bạn sẽ sớm cảm thấy dần dần giảm bớt đau đớn.”

Với một số người, thiền quán về ánh sáng tạo ra quá nhiều cảm giác bay bổng hoặc trôi bềnh bồng. Nếu điều này xảy đến, hãy trở lại bằng cách quán tưởng rằng mặc dù ánh sáng chữa lành là thuần khiết, trong sáng và phổ quát, bản chất bất động, bất biến của nó làm cho nó có sức nặng.

ĐÁNH THỨC NĂNG LỰC CHỮA LÀNH

Tất cả chúng ta sở hữu năng lực vật chất và tâm linh mãnh liệt hơn nhiều so với ta nhận thức. Chúng ta có thể đánh thức sinh lực này để sử dụng trong thiền định và cuộc sống hằng ngày. Xét đến cùng thì năng lực và ánh sáng là như nhau. Để hưng vận đời sống của chúng ta, tinh thần và thể xác, ta có thể làm bùng cháy và lớn mạnh năng lực, ánh sáng và trí huệ vốn sẵn có.

Như là một thực tập đánh thức sức mạnh này, hãy thiền định về thân thể bạn như một nguồn năng lực vĩ đại. Hãy ngồi chỗ thích hợp và ấm áp, với mắt nhắm hay mở phân nửa. Thở tự nhiên và bình lặng. Từ từ quán tưởng thân thể mình như một sự vật kỳ diệu, tuyệt vời, với da, xương, cơ bắp, thần kinh, những cơ quan khác và hàng tỷ tế bào đủ loại cần thiết cho phép lạ của đời sống.

Nếu muốn, bạn có thể tưởng tượng tất cả những điều này với sự chính xác hơn của khoa học, dù rằng một cách tiếp cận như vậy là không cần thiết. Với sức mạnh chữa bệnh của thiền quán, điều then chốt là sử dụng bất cứ sự tưởng tượng nào có thể giúp bạn cảm nhận và tin tưởng rằng thân thể mình là một nơi chốn tích cực của sự phục hồi và năng lực bao la.

Lúc bắt đầu, việc quán tưởng về một tế bào trong cơ thể thật sự có lợi ích, đi vào trong tế bào đó, thấy và cảm nhận sức sống tuyệt diệu của nó. Hãy hình dung sự bao la của nó. Nó có thể lớn như toàn bộ vũ trụ.

Bạn phải thấy lợi lạc khi đem một số những phẩm tính của các nguyên tố đất, nước, gió, lửa vào sự tham thiền này – như sự phì nhiêu hay sức mạnh của đất, hay sự trong sạch, tẩy tịnh của không khí. Bạn cũng có thể thưởng thức sự phong phú và vẻ đẹp của một tế bào này bằng cách hình dung âm nhạc hay một âm thanh an bình khác, hoặc bằng sự tiếp xúc với tế bào và cảm nhận nó một cách sống động hay rung động với sức mạnh.

Sau khi dành thời gian cho một, hai hoặc ba tế bào này, bạn hãy dần dần mở rộng sự thiền định để cảm nhận sự mênh mông của thân, sức mạnh và khả năng chữa bệnh đáng ngạc nhiên của nó. Hãy cảm nhận bạn đang ở một nơi đẹp đẽ, kỳ diệu và phong phú vô tận.

Bấy giờ, trở lại và nhìn một hay vài tế bào rực rỡ và sáng sủa với ánh sáng. Hãy ghi nhận ánh sáng an bình, tuyệt diệu này, có thể thêm bằng cách tưởng tượng âm nhạc hay âm thanh vinh hiển. Hãy mở rộng sự thiền định của bạn bao gồm toàn thân bạn đang tỏa sáng rực rỡ với sức khỏe và sự ấm áp.

Sau đó, hình dung và cảm nhận rằng bất cứ sự tối tăm, lạnh giá, đau đớn, buồn phiền, căng thẳng hay sự mất hài hòa của thân, tâm đều sẽ được chữa lành bởi ánh sáng rực rỡ ấm áp này, bởi những cảm nhận của sự an bình, của những âm thanh. Tất cả mọi tế bào đều sinh động trong một sự tiếp thông với nồng ấm và hỷ lạc, giống như hàng tỷ tia sáng mặt trời tràn đầy thân thể bạn. Hãy trở lại với cảm giác này nhiều lần, an trú và sưởi ấm trong nó.

Cuối cùng bạn có thể tưởng tượng ánh sáng và năng lực chiếu ra từ cơ thể bạn, giống như ánh sáng của lửa trại trong đêm tối. Bạn phải hình dung những tia sáng phát ra từ thân thể trong một vòng hào quang bảo vệ của năng lực chữa bệnh. Sau đó năng lực chữa bệnh phát triển rộng ra tiếp xúc với những người khác hay những nơi chốn khác, tràn ngập chúng trong ánh sáng và an bình. Dần dần, nếu bạn là một thiền giả có kinh nghiệm, năng lực này có thể mở rộng ra toàn thể vũ trụ.

Dù bạn thiền định cách nào đi nữa, hãy kết thúc bằng sự buông lỏng và hòa nhập làm một với những cảm nhận của mình.

Một bài tập khác để đánh thức năng lực chữa bệnh là quán tưởng chính bạn là bổn tôn, như đức Phật hay một đấng thiêng liêng nào khác. Hãy quán tưởng bổn tôn trong bạn và kêu gọi trí huệ hiện đến trong hình thức năng lượng và sức mạnh.

ÁNH SÁNG CHỮA BỆNH VÀ NĂNG LƯỢNG TRONG ĐỜI SỐNG HẰNG NGÀY

Chúng ta có thể biểu hiện một sự tỉnh giác về ánh sáng và năng lượng trong từng phần đời sống chúng ta. Sự tỉnh giác này có thể chuyển cuộc sống bình thường thành một chu kỳ chữa lành.

Một sự thực hành tốt cho bất cứ ai, không kể khí chất hay kỹ năng trong thiền định, là thưởng thức ánh sáng của thiên nhiên – ánh sáng mặt trời, sự chuyển đổi tinh tế của ánh sáng trong ngày và những mùa khác nhau trong năm, những buổi hoàng hôn đẹp đẽ, ánh sáng của trăng sao, ánh sáng dịu của một ngày nhiều mây.

Chúng ta cũng có thể trau giồi một tỉnh giác về ánh sáng thuần khiết tuyệt đối trong thế giới hằng ngày, ít nhất là trên ý niệm. Khi chúng ta sống trong cuộc sống quen thuộc hằng ngày, bất cứ sự tỉnh giác nào về ánh sáng của vũ trụ có thể giúp chúng ta lòng tự tin và sức mạnh.

Vì thế, khi bạn ngồi đừng ngồi như một cục đá. Hãy ngồi trong sự thoải mái nhưng linh hoạt, với một cảm nhận thưởng thức ánh sáng và năng lượng, giống như bạn là một ngọn nến tỏa sáng.

Khi bạn suy nghĩ, đừng nghĩ với một tâm hỗn độn, tranh chấp hay thù ghét. Hãy biết rằng ánh sáng của tâm có thể khơi gợi sự trong sáng rỗng rang và thanh bình.

Khi bạn nói, hãy nói với một giọng không thô bạo cũng không yếu đuối. Giống như ánh sáng và năng lượng, giọng nói bạn phải mạnh mẽ, rõ ràng và êm dịu.

Khi bạn đi, đừng đi như một con rối bằng xương bằng thịt bị lôi kéo theo nhiều hướng bởi những sợi dây của đam mê hay dục vọng. Nếu bạn cảm nhận sự hiện diện của ánh sáng chữa bệnh và năng lượng, bạn có thể đi với cách thưởng thức chúng. Thay vì chỉ đi chậm chạp và nặng nề, nhưng qua tỉnh giác về ánh sáng, bạn có thể cung cấp năng lực và sự duyên dáng cho những cử động của bạn. Hãy thưởng thức cảm giác trải rộng của một người đang sống và mở rộng thân thể trong một tư thế thoải mái, ngay ngắn.

Khi bạn tiếp xúc với đồ vật, không nên tiếp xúc như người máy cầm nắm dụng cụ. Hãy đưa tay tới như thể năng lực chữa lành từ bàn tay bạn phát ra, tiếp xúc với đồ vật mà đồ vật đó tự nó là một nguồn ánh sáng.

Ánh sáng không chỉ ở trong ta mà ở mọi nơi quanh ta. Mặc dù ánh sáng tuyệt đối của nhất thể vượt khỏi khái niệm hay hình ảnh, chúng ta có thể cảm nhận hay hình dung ánh sáng dưới dạng tương đối của nó có thể thấy được một cách tinh tế trong không khí và môi trường quanh ta hằng ngày. Mọi cử chỉ và tư tưởng của bạn có thể hòa hợp với một thế giới của ánh sáng. Ngay cả một động tác của ngón tay bạn cũng có thể là sự phô bày, hưởng thụ và tán thưởng của ánh sáng và năng lượng.

Cũng như với sự thiền định về ánh sáng, tỉnh giác về ánh sáng trong cuộc sống hằng ngày đôi khi có thể trở thành một dạng cảm giác trôi nổi hay khó chịu. Lúc đó bạn có thể quán tưởng ánh sáng trong thân bạn, hay chỉ ở đôi chân, ánh sáng trĩu nặng. Hãy cảm nhận thân thể bạn nặng vừa đủ để không bị trôi bềnh bồng và chân bạn tiếp xúc vững chãi với nền đất chắc chắn.

Chúng ta phải nhận biết bài tập đặc biệt nào thích hợp với nhân cách và những khả năng của chính mình. Một số người trong chúng ta có thể khó khăn trong việc tiếp xúc với những cảm giác thật sự của mình, và chúng ta có thể không sẵn sàng cho việc thực hành trong đời sống hằng ngày. Nếu bạn cảm nhận sự gò bó và khép kín, đó là bạn đang thực hành sai phương thức này. Nếu cảm thấy bị choáng váng hay tâm trạng thất thường, hãy chuyển sang một thực hành bình thản hơn, hay đơn giản là có thể làm một việc gì khác.

Các thiền sinh thường hỏi tôi là những bài tập chữa bệnh này có “đúng cho họ không” hoặc họ đang làm “đúng cách” không. Bao giờ chúng ta cũng phải làm điều gì khiến ta cảm thấy thoải mái và rộng mở, đó là sự hướng dẫn chung nhất.

Tỉnh giác với ánh sáng là một cách khơi dậy năng lực chữa lành. Cũng có nhiều phương pháp khác. Những hoạt động thân thể là cách đem lại quân bình lớn cho cuộc sống và khơi dậy năng lực trong ta. Đi bộ, tập Hatha Yoga hay những bài tập khác, khiêu vũ, ca hát, tất cả những điều đó đều là tôn vinh đời sống và đem lại sức khỏe.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỮA LÀNH CỦA TÂM

PHẦN 2: NHỮNG BÀI TẬP CHỮA BỆNH

8. NHỮNG THIỀN ĐỊNH CHỮA BỆNH

NHẬP ĐỀ

Một số bài tập sau đây được lấy trực tiếp từ kinh điển của Phật giáo Tây Tạng, trong khi những bài tập khác được tác giả chi tiết hóa, đặt căn bản trên những nguyên lý trong kinh điển. Hãy chọn bài tập nào thích hợp với hoàn cảnh của bạn.

Để trầm mình vào một bài tập chữa bệnh, bạn cần phải làm quen với những phương tiện chữa bệnh được đưa ra ở Phần Một, chúng có thể được áp dụng cho bài tập riêng biệt.

Đa số những thực tập này được xây dựng trên bốn bước căn bản:

1. Nhận thức những vấn đề cần được chữa lành,

2. Dựa trên nguồn của năng lực,

3. Áp dụng những phương tiện chữa bệnh,

4. Đạt được kết quả của chữa bệnh.

Trong một số bài tập nguồn năng lực không được giới thiệu. Trong một số bài tập cũng không giới thiệu hình ảnh, nhưng bạn phải quán tưởng bất cứ hình ảnh nào thích hợp.

Để tạo hiệu quả thực sự cho việc chữa bệnh, chúng ta cần phải có sức mạnh của trí tưởng tượng, sự hiểu biết, những cảm nhận và năng lực tin tưởng vào quá trình chữa bệnh. Chúng ta càng thấy, hiểu biết, cảm nhận và tin tưởng vào quá trình chữa bệnh thì những lợi lạc của việc chữa bệnh càng sâu hơn.

Chúng ta có thể làm mạnh mẽ mỗi bước trong bốn bước căn bản trên qua bốn phương thức thiền định. Chúng ta có thể (1) thấy hay hình dung mỗi một phương thức như một hình ảnh, (2) nghĩ về tên của mỗi phương thức, (3) cảm nhận những tính chất của nó, và (4) tin vào hiệu quả của nó.

Những phương thức này đặt nền trên sự hiểu biết rằng những tư tưởng có được sức mạnh khi nó có một hình dạng cụ thể trong tâm thức ta. Sự nhìn thấy làm cho sự vật sống động và tức thời đối với ta. Khi chúng ta định danh điều gì, ta tạo sức mạnh cho nó và liên hệ nó với ta qua sức mạnh của tư tưởng. Khi cảm nhận điều gì, ta hoàn toàn thể nhập vào chúng. Khi ta tin tưởng vào sức mạnh và hiệu quả của điều gì, nó trở thành một thực tại.

Ví dụ, để chữa buồn rầu, chúng ta phải áp dụng bốn phương thức thiền định cho bốn bước căn bản. Thoạt tiên, hãy hình dung nỗi buồn như một hình ảnh. Nhận biết nỗi buồn một cách bình an và hiện thực. Hãy để cảm xúc hay cảm giác buồn rầu xảy đến để sau đó bạn có thể giải thoát nó. Đôi khi có thể ích lợi, dù không nhất thiết, phải định vị nỗi buồn tập trung ở một nơi nào đó trong cơ thể như đầu, cổ họng, ngực hay chấn thủy. Có thể toàn thân bạn có vẻ căng thẳng. Bất cứ nỗi buồn ở chỗ nào, bạn có thể thấy (quán tưởng) nỗi buồn là một hình ảnh như một khối băng. Điều này có thể giúp tâm thức bạn tiếp xúc với điểm đau ốm này với những năng lực chữa bệnh.

Quán tưởng, cảm nhận, định danh và tin tưởng, nhưng không trụ chấp, đối với cơn bệnh sẽ giúp chúng ta nắm chắc được điều gì sai, nhờ đó chúng ta có thể điều trị được đúng cách.

Hãy hình dung nguồn sức mạnh dưới dạng quả cầu sáng giống như mặt trời, với những phẩm tính như sức nóng, hỷ lạc và sự vô biên.

Hãy hình dung phương tiện chữa bệnh dưới dạng những tia sáng rực mạnh mẽ làm tan đi tảng băng buồn rầu trong thân bạn chỉ bằng việc tiếp xúc, giống như tia sáng nóng của mặt trời trên tảng băng.

Hãy hình dung bạn được tràn ngập bởi ánh sáng và sau đó chuyển hóa thành thân ánh sáng chữa bệnh rực rỡ với sự ấm áp, hỷ lạc và rộng mở.

Thứ hai, bên cạnh việc hình dung thấy những hình ảnh đó, chúng ta cũng có thể định danh và nhận biết nỗi buồn, nguồn sức mạnh, phương tiện chữa bệnh, và đạt được sự khỏi bệnh.

Thứ ba, không chỉ thấy và định danh chúng mà ta còn cảm nhận nỗi buồn nhưng không trụ chấp trong nó.

Hãy cảm nhận sự hiện diện của nguồn sức mạnh.

Hãy cảm nhận năng lực của phương tiện chữa bệnh, bằng cách kêu cầu năng lực chữa bệnh này và cho nó hình thức thích hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của bạn. Nó có thể là một luồng gió mạnh xua tan những phiền não, hay sự nuôi dưỡng, một cơn mưa nhẹ, hay năng lượng ánh sáng, hoặc sức mạnh tịnh hóa của lửa, hay bất cứphương tiện chữa bệnh nào khác thích hợp với bạn.

Hãy cảm nhận toàn thân bạn tràn ngập năng lực chữa bệnh đầy nồng ấm, hỷ lạc, hạnh phúc, mạnh mẽ và rộng mở.

Sau đó, cuối buổi tập không cần có tư tưởng hay hình ảnh nào nữa mà chỉ đơn giản buông lỏng và mở rộng với bất cứ cảm nhận nào bạn có.

Cuối cùng, không chỉ hình dung thấy, định rõ và cảm nhận mà phải hoàn toàn tin tưởng rằng nỗi buồn của bạn hiện hữu ở dạng tảng băng; rằng nguồn sức mạnh đang hiện diện trước bạn với năng lực tuyệt đối để chữa bệnh; rằng phương tiện chữa bệnh có thể chữa lành bạn chỉ qua tiếp xúc; và rằng bạn hoàn toàn được chữa lành và chuyển hóa thành thân thể ánh sáng chữa bệnh của sự ấm áp, hỷ lạc và rỗng rang.

Hãy cảm nhận và tin tưởng rằng vấn đề của bạn đã được chữa lành. Hãy vui thích trong sự chữa lành như bạn thấy và cảm nhận nó xảy đến. Hãy tin tưởng rằng khó khăn của bạn được xoa dịu, tịnh hóa, tan biến hay loại bỏ. Sau đó, không có những tưởng niệm hay hình ảnh, đơn giản chỉ thư giãn và mở rộng với những cảm nhận mà bạn có trong cuối buổi tập.

Một số vấn đề sẽ biến mất một cách nhanh chóng không dấu vết. Những vấn đề khác có thể cần nhiều buổi tập.

Ngoài ra, chúng ta cần thực tế về phạm vi khả năng của chính mình trong việc cải thiện thế giới quanh ta hay thay đổi những vấn đề xảy đến. Tuy nhiên, mặc dầu thiền định không luôn thay đổi những hoàn cảnh của chúng ta thì thái độ của ta đối với chúng luôn có thể thay đổi. Chúng ta có thể hạnh phúc và an bình hơn. Điều này tự thân nó sẽ cải thiện hoàn cảnh hoặc thay đổi cách hành động của những người khác quanh ta.

Trong bối cảnh của những bài tập chữa bệnh, điều quan trọng là tin tưởng vào sức mạnh của thiền định đem đến cho ta sự an bình. Chúng ta phải hoàn toàn đưa mình vào bài tập và cảm nhận mạnh mẽ hết mức rằng vấn đề đã hoàn toàn biến mất. Không nên lo lắng về những hoàn cảnh khó chữa lành. Trong thời gian thiền định, chớ nên để ý bất cứ điều gì ngoại trừ sự khơi dậy năng lực chữa bệnh và tin tưởng vào sức mạnh của nó. Đây là cách đánh thức sức mạnh bên trong của tâm và thân.

Trong cuộc sống hằng ngày khi chúng ta bắt đầu con đường chữa bệnh, tốt nhất là giải quyết một vấn đề đơn giản như thay đổi thói quen lo lắng về thời tiết hay nói quá nhiều mà không suy nghĩ. Tương tự, khi thực hành những thiền định chữa bệnh, trước tiên giải quyết một vấn đề đơn giản sẽ dễ dàng hơn là giải quyết những vấn đề phức tạp. Phương pháp đơn giản này phát sinh ra sự khéo léo, thói quen và cảm hứng để giúp ta dần dần đối phó được với những vấn đề lớn hơn.

Nếu bạn đang thực hành chữa bệnh đối với một khó khăn đặc biệt trong nhiều buổi tập, không cần thiết mỗi lần lại bắt đầu bằng việc cảm nhận hay quán tưởng hình ảnh của vấn đề. Sau một thời gian, bạn có thể bắt đầu thiền định ngay về năng lực chữa bệnh.

Ngoài ra, cũng nên suy nghĩ về nỗi buồn và cố gắng xác định đặc tính của nó. Có thể ích lợi nếu bạn có thể cảm nhận được nó nóng hay lạnh. Nếu là lạnh, hãy quán tưởng ánh sáng, nước hay không khí ấm áp như phương tiện chữa bệnh. Nếu vấn đề là nóng, hãy quán tưởng ánh sáng, nước, không khí lạnh. Hãy làm bất cứ điều gì bạn cảm thấy đúng và nếu không cần phải áp dụng nhiệt độ, bạn có thể thực hành bất cứ điều gì là tự nhiên với bạn.

Cũng nên nhớ rằng, nếu bạn đã cảm thấy tích cực, đây là thời gian làm cho cảm thức về hạnh phúc của bạn được sâu hơn nhờ thiền định và lúc nào cũng sẵn sàng đối phó với những phiền não khi chúng xảy đến. Bạn có thể tham thiền ánh sáng hay nguồn sức mạnh của bạn, hoặc dùng bất cứ kỹ thuật chữa bệnh nào. Dù bạn thực hành bất cứ sự chữa bệnh nào, hãy luôn luôn trau giồi thiền định của bạn như một ốc đảo bình an.

KHAI THÔNG NHỮNG BẾ TẮC NĂNG LƯỢNG

1. GIẢI THOÁT NHỮNG GÔNG CÙM CỦA CĂNG THẲNG

Chúng ta sẽ bắt đầu bằng một sự tiếp cận thông thường. Sự tiếp cận này tự thân nó sẽ hữu ích như một bước sơ bộ cho thiền định hay bất kỳ kiểu hoạt động nào.

Tập trung sinh lực và sau đó buông lỏng là cách tốt để giải thoát bất cứ sự căng thẳng vật chất hay tinh thần nào. Hãy tập trung tâm thức bạn, cảm thấy sự căng thẳng, rồi buông xả. Đây là cách đơn giản để làm thông thoát những bế tắc năng lượng trong tâm và thân.

Khi bạn cảm thấy căng thẳng, trước tiên hãy tập trung cảm nhận áp lực ở đâu. Thường thì bạn có thể xoa dịu căng thẳng chỉ bằng việc hướng sự tỉnh giác đến nơi đó rồi buông xả. Nếu những cơ bắp bị căng thẳng ở nơi nào, hãy thư giãn khi tỉnh giác về sự buông xả có mặt ở đó.

Hãy giải thoát sự căng thẳng hay lo âu trong đầu bạn bằng việc buông lỏng các cơ mặt, trán và buông xả mọi căng thẳng. Bạn cũng có thể tưởng tượng rằng một ánh sáng chữa bệnh mở rộng và làm thư giãn sự siết chặt hay đau đớn trong đầu bạn, hoặc sự căng thẳng ở bất cứ đâu.

Một phương pháp đơn giản khác là đưa tay qua khỏi đầu và nắm chặt bàn tay lại. Hít vào khi đưa tay lên, gồng cơ bắp, giữ tư thế đó một lúc, sau đó tháo lỏng kết hợp với thở ra. Một tiếng ngáp to có thể giúp bạn trong lúc tháo lỏng. Hãy cảm nhận rằng mọi căng thẳng được giải thoát như nắm tay của bạn mở ra và buông xả. Nếu bạn hình dung hơi thở ra như một cơn gió ấm áp quét đi mọi căng thẳng sẽ có lợi. Hãy giải thoát hơi thở trong sự vô tận của hư không.

Bất cứ bước nhỏ nào khiến ta cảm thấy ít căng thẳng hơn đều giúp ta được nhiều, nếu thái độ của ta là tích cực và hiến mình hoàn toàn cho sự giải thoát.

2. HỒI PHỤC NĂNG LỰC CỦA AN BÌNH VÀ HẠNH PHÚC

Như được mô tả ở chương trước, nguồn sức mạnh là phương tiện căn bản của việc chữa bệnh. Việc gợi lại hình ảnh này có thể cho chúng ta sự thoải mái sẵn có những khi thân tâm ta mệt mỏi và cuộc sống dường như trống rỗng, vô vọng và vô nghĩa.

Hãy thư giãn trong ít phút. Hít sâu vài hơi, thải ra những năng lực tiêu cực hay năng lực chết khi bạn thở ra. Bây giờ quán tưởng nguồn sức mạnh, an nghỉ tâm bạn và tập trung trọn vẹn ở đó. Không nên chạy theo hay quá phấn khích trong thiền quán. Hơn nữa, hãy để những cảm giác thoải mái và tich cực này khởi lên do hình ảnh gợi lên trong bạn. Hãy từ từ xây dựng một tri giác tự tin rằng hình ảnh này là hiện thân của mọi năng lực tích cực hoặc những bậc thiêng liêng của toàn vũ trụ. Hãy an trụ với hình ảnh và hiến mình trọn vẹn cho nó. Hãy an trụ trong những cảm nhận về sự ấm áp và hoan hỷ mà nó sinh ra và vui thích với bất cứ cảm nhận tích cực nào xảy đến. Cuối cùng, hãy buông xả những hình ảnh, thư giãn và tỉnh giác hiện diện trong những cảm nhận của bạn.

3. NUÔI DƯỠNG ĐÓA HOA CỦA NĂNG LƯỢNG TÍCH CỰC

Thiền định về một hình ảnh đẹp trong thiên nhiên, như một bông hoa, có thể đánh thức niềm vui sống của chúng ta. Để khai thông những bế tắc năng lực, hay củng cố năng lực tích cực ta đang cảm nhận vào lúc đó, hãy quán tưởng bông hoa trước khi kết nụ. Hãy nghĩ bạn như bông hoa. Hoặc là bạn thấy nó ngay trước mặt; hoặc là thực sự cảm thấy tự thân bạn chính là bông hoa. Bây giờ nụ hoa đang được nuôi dưỡng bởi cơn mưa nhẹ, ánh sáng mặt trời, những ngọn gió mang lại sự sống. Hãy cảm nhận những ban phước đó một cách sâu sắc. Nếu điều đó có ích, hãy thấy chúng như đến từ nguồn năng lực của bạn.

Hãy tận hưởng thời gian bạn an trú trong nụ hoa khi nó nở thành một đóa hoa rực rỡ. Vẻ đẹp và sự thuần khiết của nó làm thích thú tất cả chúng sanh. Hãy thưởng thức những cảm giác đáng yêu, rộng mở mà sự thiền định có thể đem lại.

Để mở rộng bài tập này trong đời sống hằng ngày, khi trồng cây, nuôi dưỡng chăm sóc cây cối, hãy quán tưởng rằng bạn đang chia sẻ và là một phần trong cuộc sống giàu có của thế giới tự nhiên.

Khi bạn nhìn thấy một hình ảnh đẹp xảy ra trong đời sống hằng ngày, hãy cố gắng không bám chấp nó theo tâm thức như một đối tượng “ngoài kia” tách biệt với bạn, hay bị trói buộc theo cảm xúc vào nó như một sự hưởng thụ dục vọng. Hãy cho phép bạn tự thấy hình ảnh và cảm nhận kinh nghiệm về vẻ đẹp với một tâm buông lỏng và rỗng rang. Do vậy, sự tươi tắn, rỗng rang và an vui, những phẩm tính mà bạn đang thấy sẽ nở hoa trong lòng bạn. Sự thật là ý niệm về vẻ đẹp và hiệu quả của nó phát khởi trong tự tâm bạn chứ không phải trong những đối tượng.

CHỮA LÀNH NHỮNG CẢM XÚC PHIỀN NÃO

1. BUÔNG BỎ NHỮNG ĐÁM MÂY ĐEN PHIỀN MUỘN

Khi nỗi buồn mạnh, hãy biết sự hiện diện của nó. Hãy đón chúng với hai tay mở rộng. Hãy cảm nhận nỗi buồn một cách ngắn gọn và hoàn toàn, đủ lâu để ôm nắm lấy nó, và hãy biết cảm xúc với những gì đang hiện hữu. Bằng việc cảm nhận nỗi buồn, chúng ta có thể buông xả nó.

Hãy quán tưởng nỗi buồn như một đám mây đen ở đầu, tim, bụng hoặc bất cứ nơi nào mà bạn cảm thấy đau nhất. Nó có thể là một cuộn mây đe dọa. Có thể đám mây là nặng nề, như đè nặng trên bạn. Hoặc bạn có thể cảm thấy một cảm giác lạ thường, buồn nôn.

Khi bạn đã chú tâm vào nỗi buồn đủ để có cảm nhận về nó, hãy buông bỏ đám mây. Bạn có thể bắt đầu buông xả nó bằng cách trục xuất nó ra theo hơi thở.

Hãy để nỗi buồn bốc từ từ ra ngoài cơ thể bạn giống như hơi nước nóng thoát khỏi ấm nước. Hãy để chúng hoàn toàn thoát ra hết. Cảm thấy sự nhẹ nhõm khi bạn hình dung chúng đang rời bỏ. Sau đó quan sát đám mây đen chậm chạp mà chắc chắn trôi đi xa dần, bay xa trên bầu trời. Hãy trông theo nó trở nên càng lúc càng nhỏ hơn vào khoảng không, giống như một con chim bay đi. Hãy làm mất đi càng lúc càng nhiều sự liên quan với nó.

Cuối cùng ở tận chân trời xa nhất, đám mây hoàn toàn biến mất. Hãy cảm thấy bạn hoàn toàn mất bất cứ mối liên quan nào với nỗi buồn. Mọi căng thẳng trong bạn đã rời xa, rất xa và biến mất. Thân và tâm bạn cảm thấy nhẹ nhàng thoải mái và thoát sạch ngay cả với vết tích của căng thẳng. Hãy nghỉ ngơi trong cảm giác đó.

Lặp lại bài tập này nhiều lần nếu thích hợp.

2. SOI SÁNG BÓNG TỐI CỦA PHIỀN MUỘN

Quán tưởng ánh sáng là một cách khác để loại bỏ phiền muộn. Nếu bạn cảm thấy tâm mình bị bao phủ trong chán nản, bối rối, thất vọng, không biết phải làm như thế nào, thoạt tiên hãy quán tưởng phiền muộn này ở dạng bóng tối. Quán tưởng toàn thân và tâm bạn bị bóng tối tràn ngập hoàn toàn. Hãy cảm nhận nỗi buồn nhưng không bị chìm ngập bởi nó. Sau đó cầu khẩn ánh sáng chữa bệnh.

Có thể quán tưởng ánh sáng xuất phát từ nguồn sức mạnh của mình. Ánh sáng có thể đến từ trong bạn, trước hay sau hay bất cứ nơi đâu mà bạn cảm thấy đúng. Hãy thấy những tia sáng – ấm áp, hạnh phúc như hàng trăm mặt trời – chiếu sáng mạnh mẽ, tiếp xúc với bạn và lập tức xua tan bóng tối. Giống như một đóa hoa đẹp nở hoa khi được ánh sáng mặt trời tiếp xúc, toàn thân và tâm bạn nở hoa với ánh sáng hoan hỷ.

Ánh sáng ấm áp tràn ngập toàn thân bạn, thấm vào từng tế bào xuống đến tận nguyên tử. Bạn cũng có thể tưởng tượng một trong những tế bào là toàn thể vũ trụ được tràn ngập bởi ánh sáng. Tế bào này sáng lấp lánh hay chiếu ra những tia sáng nhiều màu sắc. Hoặc ánh sáng chữa lành chuyển hóa tế bào thành một số hình ảnh đẹp đẽ hay những khuôn mẫu mà bạn tự lựa chọn.

Sau đó, hình dung ánh sáng chiếu vượt ra ngoài cơ thể bạn làm sáng lên toàn thể thế giới. Hãy cảm nhận tính chất của ánh sáng chữa lành – không phải vật chất, tinh tế, rực rỡ, tỏa khắp, mềm mại, vô biên. Ánh sáng không phải là cứng đặc nên không có gì để bám víu. Không gì có thể gây ra áp lực hay căng thẳng. Tất cả mọi sự đều là ánh sáng và phi vật chất.

Hãy tin tưởng chắc chắn rằng sự u ám của phiền muộn hoàn toàn biến mất vĩnh viễn và một ánh sáng tuyệt diệu, đem lại sức khỏe tràn ngập toàn thể hiện hữu. Bạn, thế giới và ánh sáng trở thành một. Hãy vui thích ghi nhớ điều này. Có những khoảng nghỉ ngắn, lặp lại thực tập này nhiều lần, cuối cùng buông lỏng trong điều gì bạn cảm nhận mà không cần những hình ảnh.

Bạn có thể trải rộng thực tập này trong cuộc sống hằng ngày. Khi bật đèn hãy thấy ánh sáng của mặt trời, mặt trăng; hãy thấy ánh sáng tràn ngập bóng tối và đem lại sức mạnh chữa bệnh.

3. LÀM KHÔ ĐI NHỮNG GIỌT NƯỚC MẮT PHIỀN MUỘN

Nếu bạn có thói quen cảm thấy lạnh hay ớn lạnh, một sự không may nhẹ nhất hay một trạng thái xấu có thể gây ra cảm giác làm toàn thân bạn giống như bị ướt đẫm trong nước mắt của sự buồn rầu.

Những vấn đề của hệ tuần hoàn, thiếu tập luyện, và chế độ ăn uống hay sự mất cân bằng hóa chất cũng có thể làm chúng ta cảm thấy lạnh. Và những vấn đề tại nơi làm việc, hay những mối liên hệ của chúng ta hoặc ngay cả những việc bình thường như thời tiết cũng có thể làm chúng ta thấy lạnh. Vì vậy chúng ta cần nhận ra những nguyên nhân đó và cần ứng xử với chúng một cách thực tế.

Tuy nhiên, chúng ta cũng phải nhận ra rằng tâm thức ta là nguyên nhân lớn nhất của phiền muộn, và việc biểu lộ cảm giác lạnh của thân thể là sự phản ảnh của tâm thức chúng ta. Và nó cũng giúp chúng ta phát triển một thái độ rộng mở, vô tư lự ngay khi đối diện với khó khăn, và thiền định trong một cách đem lại sự ấm áp nhiệt thành.

Hãy bình thản cảm nhận nỗi buồn và quán tưởng nỗi buồn trong bạn như bóng tối, hay những đám mây ướt đẫm nước mắt. Ở bên trên và phía trước bạn, hãy quán tưởng nguồn sức mạnh như là trung tâm và tinh túy của sức nóng đem lại sự sống. Bạn phải quán tưởng rằng nguồn lực chuyển hóa thành một trái cầu ánh sáng và sức nóng màu cam và như mặt trời hoặc có thể là một bổn tôn.

Dần dần quán tưởng những tia sáng từ hình ảnh đó chạm đến đầu của bạn. Hãy thấy và cảm nhận sức nóng và ánh sáng rực rỡ. Hãy cảm thấy rằng sự lạnh lẽo, bóng tối và nước mắt dần dần bốc hơi, giống như khăn ướt được mặt trời làm khô.

Hãy tập luyện bài tập này từng giai đoạn một cho mỗi phần của cơ thể bạn từ đầu cho đến ngón chân. Sau đó, quán tưởng sự ấm áp, ánh sáng, và cảm giác hài lòng đầy tràn trong toàn thân thể bạn, và rồi ánh sáng từ bạn chiếu ra và lập tức sưởi ấm môi trường quanh hay thậm chí toàn thể vũ trụ. Lặp đi lặp lại cách thiền định này. Chấm dứt với một cảm nhận rộng mở rỗng rang.

4. XUA TAN ẢO TƯỞNG CỦA SỢ HÃI

Khi bạn sợ hãi, hãy quán tưởng nỗi sợ và nghi ngờ như một màn sương hay bóng tối tạm thời trong thân bạn. Hãy cảm thấy màn sương mù này. Sau đó quán tưởng một tia sáng ban phước rực rỡ mạnh mẽ từ nguồn ánh sáng sức mạnh của bạn chạm vào khối sương mù và hoàn toàn loại bỏ chúng khỏi thân bạn. Toàn thân bạn được tràn ngập với ánh sáng chữa bệnh. An trụ trong sức mạnh và sự ấm áp này.

Bạn cũng có thể quán tưởng trước mặt một đấng thiêng liêng đầy thần lực ở dạng an bình hay phẫn nộ, tùy bạn lựa chọn. Trong con mắt tâm của bạn, hãy nhìn thẳng vào vị nam hay nữ ấy, thấy và cảm nhận sức mạnh lạ thường của ngài chiếu ra rực rỡ. Rồi cầu nguyện và xin vị thần ban sức mạnh, hoặc hình dung rằng vị thần chuyển thành ánh sáng rực rỡ và hòa nhập vào bạn. Bây giờ, hãy cảm nhận cái gì là không sợ hãi. Rồi tưởng tượng rằng bạn có thể di chuyển tự do khắp thế giới hay bất cứ đâu trong vũ trụ, không còn bất cứ một dấu vết nào của sợ hãi.

Lặp lại sự thực tập, ở yên trong bất cứ cảm nhận được ban truyền sức mạnh (quán đảnh) của an tĩnh và hư không mà sự thiền định này đem lại cho bạn.

5. KHAI THÔNG NHỮNG ẢO TƯỢNG LO LẮNG

Cho dù chúng ta hạnh phúc hay khỏe mạnh, chúng ta vẫn chứa chấp sợ hãi hay lo lắng trong những chiều sâu của tâm thức và lòng mình. Nếu chúng ta không chuyển hóa những cảm xúc này, chúng có thể xuất hiện mạnh mẽ khi cơ hội khởi lên.

Nếu bạn sử dụng một ít thời gian yên lặng nhìn vào trong mình bạn có thể nhận ra một số lo lắng hay sợ hãi quen thuộc. Trong một cách thân thiện hãy mời mọc chúng biểu hiện. Hãy cảm nhận bất cứ cảm xúc khó chịu nào khởi lên, và chú ý nếu chúng có vẻ như đến từ một phần đặc biệt của cơ thể. Hãy quán tưởng một hình ảnh nào thích hợp cho sự lo lắng của bạn.

Có lẽ nỗi lo lắng giống như một ánh sáng tối tăm đến từ một hang động. Hãy hình dung ánh sáng tối tăm lạ lùng này bị che phủ hay bằng cách nào đó bị "kẹt" bên trong bạn, bây giờ không cần cố gắng, hãy mở và chiếu sáng ra ngoài. Mọi tối tăm hoàn toàn biến mất khỏi thân bạn.

Bạn cũng có thể thấy nguồn sức mạnh của mình như chạm xúc hay hòa tan vào nơi bóng tối bị che phủ. Hãy cảm nhận và tin tưởng rằng thói quen lo nghĩ đã biến mất, và bất cứ sự lo lắng nào đều bị nhổ bật rễ khỏi tầm nhìn vĩnh viễn. Bạn cũng có thể tự nhủ "Tôi không có lo nghĩ! Thật là tuyệt khi cảm thấy tự do như thế này." Hãy thưởng thức cảm giác nhẹ nhàng của tâm và thân thoát khỏi lo nghĩ.

6. PHÁ VỠ LỚP VỎ TỰ BẢO VỆ CỦA SỰ NHẠY CẢM

Nếu vì sự thiếu tự tin mà chúng ta để thói quen nhạy cảm với cảm xúc phát triển, cuối cùng ta sẽ kinh nghiệm hầu hết những hoàn cảnh như một nguồn của sợ hãi, nguy hiểm và đau khổ.

Để chữa lành đặc tính nhạy cảm tâm thức, chúng ta cần phải phá vỡ thói quen của sự tự giới hạn, siết chặt, và sự dễ bị thương tổn của lớp vỏ bảo vệ của mình.

Trước tiên, hãy nhận ra và chấp nhận những cảm giác nhạy cảm của mình. Bấy giờ, không ở trong những nghi ngờ và sợ hãi, tưởng tượng bạn là một hình thể vi tế, không có chất thể, trong suốt và rỗng rang. Bạn có thể nghĩ mình hình thành bởi ánh sáng, hay phi vật chất giống như một hình bóng phản chiếu trong gương. Hãy cảm thấy bạn chẳng có gì cần phải bảo vệ. Không gì có thể nắm giữ hay làm thương tổn bạn, và tất cả sự gây hại đi xuyên qua bạn và biến mất. Khi bạn thiền định về điều này, hãy tin tưởng rằng mọi cảm giác thương tổn, nhạy cảm và tự bám víu đã biến mất.

Không cần phải lo nghĩ quá nhiều về sự vững chắc, buộc chặt của "cái ta", bây giờ bạn có thể thoải mái và tận hưởng đời sống. Bạn có thể hoàn toàn hiện diện với bất cứ điều gì mỗi khoảnh khắc đem lại, và ứng xử với sự tự tin, nhiệt thành với những người mà bạn gặp.

Vào cuối bài tập bạn có thể khơi lên nguồn sức mạnh và cảm thấy được tràn đầy ánh sáng chữa bệnh. Năng lực của nguồn sức mạnh có thể đem lại cho bạn sự phục hồi mạnh mẽ và rộng mở tâm thức.

7. LÀM BÌNH LẶNG THÁI ĐỘ TỰ CHỈ TRÍCH

Tội lỗi không phải bao giờ cũng là điều xấu. Nếu chúng ta kiêu mạn, một cảm thức lành mạnh về tội lỗi có thể làm giảm bớt tính ích kỷ và ngăn ngừa chúng ta lặp lại lỗi lầm. Tuy vậy, một số người trong chúng ta lại tự phê bình mình thái quá. Chúng ta chấp chặt vào sự phạm tội và đánh mất cơ hội để hạnh phúc và thỏa mãn.

Không nên cảm thấy mặc cảm phạm tội vì tội lỗi của mình. Điều này chỉ làm bạn lạnh lùng và khắt khe. Hãy vui lòng đối với tội lỗi của mình, vì khiêm tốn là sự tích cực. Bất cứ quan điểm tích cực nào đều có thể tự động trở thành sự cảm hứng và chữa lành, ngay trong khoảnh khắc chúng ta bắt đầu chuyển đổi thái độ. Vì thế hãy xem sự tự phê bình của bạn như một nguồn của sự nồng ấm. Trong tâm bạn, hãy bao bọc nó với cảm nhận về khoảng không và sự an ủi.

Sau đó buông đi tội lỗi như một gánh nặng không cần thiết. Hãy cảm nhận dường như nó không có sức nặng nào cả và hãy để cho nó bị cuốn đi giống như một lông chim trong cơn gió nhẹ.

Thiền quán về ánh sáng, như được mô tả trong những bài tập khác, cũng có thể có ích. Hãy quán tưởng sự tự phê bình hay tội lỗi như bóng đêm, mây đen hay sương mù. Hãy hình dung những tia sáng rực rỡ đến từ nguồn sức mạnh của bạn, chạm vào với tội lỗi, sưởi ấm nó, cảm thấy nó không có chất thể. Ánh sáng tràn đầy thân bạn, tiếp xúc với lòng và tâm thức, xua tan tất cả bóng tối. Không có tội lỗi, giờ đây chúng ta có thể cảm nhận niềm vui, ánh sáng và sự ấm áp. Hãy cho bạn buông xả trong bất kỳ cảm giác tích cực nào khởi lên. Hãy lặp lại thực tập này nhiều lần, cuối cùng thiền định trong một cách rộng mở.

8. TẬP TRUNG TÂM TÁN LOẠN

Khi tâm thức quá nhạy cảm và tự thu mình lại, chúng ta thiền định để mở rộng ra. Trái lại, với một tâm vô mục đích và không kiểm soát chúng ta cần phải phát triển sự tập trung.

Nếu tâm trí bạn lộn xộn hay tán loạn như chiếc lá trong cơn gió, hãy thực hành một trong những bài tập sau.

Hãy quán tưởng thân bạn to lớn và nặng như một núi bằng vàng, bạc hay thủy tinh. Quán tưởng nó cố định và không thể di chuyển được. Cảm nhận tính chất sức nặng không thay đổi và không thể lay chuyển của cơ thể và nền tảng của nó. Hãy để thân và tâm bạn cảm thấy sức nặng. Lặp lại bài tập này và nghỉ ngơi trong cảm giác về sức nặng.

Hoặc quán tưởng một tượng Phật to lớn như một núi vàng. Quán tưởng sức nặng, sự cứng rắn, sức mạnh và không thể di chuyển của tượng. Lặp lại bài tập và nghỉ ngơi trong cảm giác của sức mạnh và vững chắc.

Tỉnh thức trong cuộc sống hằng ngày cũng làm chúng ta tập trung và vững chắc. Ví dụ, nếu bạn đang đọc sách, hãy tạo thói quen tập trung vào mỗi chữ và ý nghĩa của nó, không suy nghĩ gì khác. Khi bạn không làm gì, sự tập trung vào hơi thở rất có hiệu quả.

9. ỔN ĐỊNH NHỮNG NĂNG LỰC TRÔI NỔI

Một cách khác để ổn định năng lực phân tán là quán tưởng ánh sáng tạo sự vững chắc. Khi tư tuởng và cảm xúc không ổn định, hãy quán tưởng sức nặng của ánh sáng từ nguồn năng lực xuống toàn thân bạn. Từ đầu tới chân, cảm nhận sức mạnh vững chắc của ánh sáng này. Khi vào lòng bàn chân, nó làm cho bạn vững vàng trên mặt đất. Bạn đang đứng chân trần trên một đồng cỏ xanh đầy sức sống, với sự sống rực rỡ và ấm áp. Tập trung cảm giác vào hai lòng bàn chân tiếp xúc với mặt đất màu mỡ, phong phú và giàu có. Cảm thấy sự bồn chồn không yên của bạn đã mất. An trú trong cảm giác thoải mái của sự an toàn và vững chắc khi bạn đứng ở nơi đẹp đẽ này. Hãy trở thành một với cảm nhận đó.

Và đây là một phương pháp đơn giản nếu bạn bị quấy rầy bởi những cảm giác trôi nổi, những tư tưởng lộn xộn hay lo lắng. Hãy tập trung sự chú ý vào lòng bàn chân tiếp xúc với mặt đất. Cũng vậy, việc chà xát nhẹ nhàng lòng bàn chân một cách buông lỏng với tâm thức thoải mái có thể giúp bạn trở lại với thân thể mình và ổn định.

10. XOA DỊU NHỮNG KÝ ỨC TIÊU CỰC

Nếu bạn bị rối loạn bởi một ký ức dai dẳng gây nhức nhối trong lòng, chẳng hạn như một việc không hay xảy ra trong công việc, thoạt tiên hãy hình dung trong tâm thức bạn một hình ảnh, tình trạng hay những người liên quan mà không có sự phê phán hay đối kháng. Điều đó có thể giúp bạn quán tưởng và cảm thấy rằng ký ức đó là sương mù, đám mây, khói, hay ánh lửa trong cơ thể bạn. Tịnh hóa ký ức với một năng lực chữa lành thích hợp như ánh sáng, gió hay cam lồ êm dịu. Kéo dài càng lâu trong cảm giác dễ chịu nếu bạn thích. Cảm nhận rằng ký ức đã được làm bình lặng, bạn không còn phải đau khổ bị châm chích ngay cả nếu bạn nhớ lại việc đã xảy ra. Tùy theo khả năng, hãy an trú và hạnh phúc trong cảm giác tự do càng lâu càng tốt.

11. CẮT ĐỨT TRÓI BUỘC CỦA NHỮNG LIÊN HỆ KHÓ CHỊU

Nếu bạn cảm thấy mình bị những cảm xúc làm bầm dập hoặc sợ hãi vì một mối liên hệ xấu hay ký ức về nó, qua thiền định có thể giúp bạn cắt đứt sự trói buộc với những điều đó. Những bài tập dưới đây cũng có thể giải thoát sự ràng buộc của bạn với những tương quan phụ thuộc thái quá khiến bạn cảm thấy quá yếu đến độ không thể tự mình đứng vững.

Vấn đề khó khăn hay ký ức có thể dính dáng với một ai đó trong công việc, hoặc một người yêu hay người bạn đời trước kia. Gợi lên những cảm giác tiêu cực và quán tưởng người đó cách một khoảng trước bạn, lôi kéo bạn và trói buộc bạn bằng một sợi dây. Bạn không còn sức mạnh để ở yên, bạn bị giằng xé dữ dội.

Sau đó, hãy cầu nguyện từ giữa trái tim mình, đến nguồn sức mạnh để được giải thoát. Hãy quán tưởng nguồn năng lực này môt cách rõ ràng, và tưởng tượng nó phóng ra ánh sáng ban phước giống như tia laser sắc bén nhắm trực tiếp vào sợi dây. Do sự xúc chạm, ánh sáng không những cắt đứt mà còn đốt cháy toàn bộ sợi dây không còn sót lại vết tích nào giống như giấy bị lửa đốt cháy.

Hoặc tưởng tượng mình bị xô đẩy lôi kéo bởi một sợi xích. Khi ánh sáng ban phước tiếp xúc với xiềng xích, nó sẽ được tháo gỡ khỏi bàn tay người mà bạn lệ thuộc, giống như sắt bị lực hút mạnh mẽ của nam châm. Sau đó quán tưởng xiềng xích tan chảy thành ánh sáng mềm dịu và hạnh phúc.

Trong những quán tưởng đó, hãy tận hưởng niềm thoải mái lớn lao của sự tự do thoát khỏi những tương quan có hại. Hãy cảm nhận sức mạnh bên trong của chính bạn. Nếu bạn thích, hãy thoải mái trong cảm giác tích cực càng lâu càng tốt.

Nếu bạn phải tiếp tục gặp gỡ hay làm việc với người có vẻ như gây ra những khó khăn cho mình, bài tập này vẫn rất hiệu quả. Bạn có thể phá vỡ sự nô lệ vào những cảm xúc tiêu cực để tự do, hay ít nhất cũng bớt bị chúng gây phiền nhiễu. Nếu bạn hoan hỷ hơn và ít xem vấn đề là trầm trọng, hoàn cảnh bên ngoài có thể sẽ bắt đầu cải thiện.

12. LIÊN KẾT VỚI NHỮNG NGƯỜI KHÁC TRONG ÁNH SÁNG CỦA SỰ CHỮA LÀNH VÀ TÌNH THƯƠNG

Chúng ta có thể bị lôi kéo vào những cảm xúc gây tổn hại như thù hận hay khao khát muốn trấn áp người khác nếu chúng ta ở trong cảm nhận rằng người này độc ác hay không tốt với ta. Thay vì nuôi dưỡng sự chán ghét hay giận dữ, hãy cố gắng nhìn thấy bản chất kẻ thù của bạn là tốt đẹp, cho dù bạn không nghĩ người ấy thật sự như vậy.

Trong đạo Phật, người tử tế và hiền từ nhất có thể tưởng tượng ra là "người mẹ". Hãy tưởng tượng kẻ thù của mình như là một "người mẹ" đã lạc đường. Người tốt này đã bị mù quáng bởi vô minh và bệnh tật, là nạn nhân bị hành hạ bởi chính những phiền não của họ. Người ấy đang gây nguy hiểm cho hạnh phúc của chính mình bằng việc tạo ra cõi địa ngục. Nếu bạn có thể thực hành từ bi và nhẫn nhục, tâm bạn sẽ trở nên mạnh mẽ và kiên cố hơn. Vì vậy, chính người này cho bạn một cơ hội hết sức quý giá. Người ấy như một ông chủ tặng thưởng cho bạn vì làm việc giỏi. Ở một mức độ nào đó, người ấy độc ác với bạn và gây nguy hiểm cho chính hạnh phúc tâm linh của y, nhưng bạn phải biết ơn người ấy vì đã cho bạn cơ hội thực hành buông bỏ bản ngã và tạo nên tiến hóa tâm linh thật sự.

Sau khi phát sinh được những cảm giác từ bi này, hãy quán tưởng những đám mây của ánh sáng trắng chữa lành và nồng ấm phát ra từ thân bạn và xúc chạm với kẻ thù. Chỉ bằng sự xúc chạm với ánh sáng mà thân thể, tâm hồn và trí óc người ấy đều ngập tràn hạnh phúc. Người ấy được sự an bình và hạnh phúc lạ thường mà chưa bao giờ y nghĩ đến. Hãy để cho người ấy nghỉ ngơi và hân thưởng cảm giác này. Sau đó hãy cảm nhận sự nồng ấm của lòng từ bi chiếu ra tới những người khác, và thậm chí thấm đẫm toàn vũ trụ.

Bạn cũng có thể quán tưởng rằng ánh sáng từ nguồn sức mạnh của bạn chiếu ra chạm đến kẻ thù và chính bạn, và cả hai hòa tan vào một thân bằng ánh sáng.

Nếu bạn có thể thiền định theo cách từ bi này, sẽ dễ dàng hơn để làm dịu đi những khổ đau và bạn trở nên thư giãn hơn trong sự liên hệ với người khác. Khi bạn bình an, bạn có thể ứng xử với những khó khăn thật sự trong cách thiết thực không thiên chấp, mù quáng bởi những cảm xúc tiêu cực. Sức mạnh của lòng từ bi sẽ cải thiện mối quan hệ của bạn và làm phát sinh năng lực an bình, hạnh phúc trong cả bạn và người bạn quan hệ.

13. TỊNH HÓA NHỮNG GIẤC MƠ DỮ DỘI

Những giấc mơ xấu là cách tự nhiên để giải thoát năng lượng tinh thần, vậy chúng ta không cần bận tâm về chúng, những giấc mơ ấy có thể là thú vị hơn là đáng sợ. Tuy nhiên, nếu chúng ta phải chịu đựng những cơn ác mộng căng thẳng đeo đuổi và quấy rối, ta có thể tịnh hóa chúng bằng cách cởi mở chúng trong thiền định những lúc tỉnh thức hoặc ngay cả trong giấc ngủ nếu ta có công phu cao.

Chúng ta phải tự nhắc nhở rằng bất cứ cơn ác mộng nào cũng là một sáng tạo vô hại của tâm. Cũng vậy, ánh sáng chữa bệnh có thể làm an lặng bất cứ hình ảnh quấy rối nào.

Ví dụ, nếu bạn thường nằm mơ bị bỏ tù, hãy dùng ánh sáng chữa bệnh từ nguồn sức mạnh chạm đến hình ảnh trong giấc mơ; hãy thấy và cảm nhận tù ngục biến mất.

Hoặc trong những giấc mơ bạn liên tục bị một vật gì đó đuổi bắt, cuối cùng khi bạn cảm thấy sẵn sàng đối mặt với nó, bạn có thể ngừng lại và cứ để cho nó bắt được. Đừng giận dữ cũng đừng sợ sệt, chỉ dùng ánh sáng chữa lành xúc chạm và chuyển hóa nó thành những hình ảnh an bình và hoan hỷ. Trước mắt bạn nó có thể chuyển thành một hình ảnh an bình!

14. XOA DỊU NHỮNG TRIỆU CHỨNG RỐI LOẠN THẦN KINH

Một số người bị xáo trộn vì những ảo giác, điềm báo hay những cảm nhận về một tính cách huyền bí hoặc những triệu chứng thần kinh nghiêm trọng. Những lúc không ngủ của họ vẫn luôn giống như trong cơn ác mộng khủng khiếp.

Cũng như chúng ta dịu dàng với những giấc mơ xấu ám ảnh giấc ngủ, sự dịu dàng là thích hợp với những xáo trộn loạn thần.

Với những rối loạn này, chúng ta không nên sợ sệt, phải tìm kiếm sự giúp đỡ và hỗ trợ từ bạn bè hay những sự cố vấn khôn ngoan nếu cần thiết. Những thiền quán chữa bệnh cũng có thể giúp đỡ tịnh hóa những nguyên nhân tiềm ẩn.

Chúng ta có thể dùng trí tuệ để nhận biết rằng kinh nghiệm rối loạn này là giả, chỉ là những bịa đặt hay phóng ảnh của tâm thức, ngay cả từ quan điểm của chân lý quy ước. Điều này tự thân nó cũng có thể xoa dịu những đau khổ của ta.

Chúng ta cũng có thể thấy khổ não là tích cực, vì nó chỉ cho ta thấy cần phải giải thoát và chữa lành những đau khổ nằm ở dưới sâu. Những triệu chứng loạn thần kinh là kết quả của tâm thức cố gắng bám chấp để bảo vệ một vết thương tình cảm hay tâm linh sâu hơn, cũng giống như sự co cơ gây đau đớn là một phản xạ để bảo vệ quanh vùng bị chấn thương hay căng cứng ở phần lưng. Sự khủng hoảng tinh thần cho ta cơ hội để chữa bệnh một cách sâu hơn. Cuối cùng chúng ta được khỏe mạnh và hạnh phúc hơn trước.

Hãy để cho triệu chứng riêng biệt và những nhu cầu nhất thời hướng dẫn. Nếu có thể, hãy dùng bất cứ sự luyện tập nào đã được diễn tả phù hợp với những triệu chứng của bạn. Ví dụ, nếu bạn cảm thấy bị mắc kẹt, thiền định về ánh sáng sẽ có ích.

Nếu bạn cảm thấy vui buồn thất thường và không kềm chế được, hãy nghỉ ngơi một cách yên tĩnh và tỉnh thức với cảm giác thoải mái đang hiện diện trong cơ thể bạn. Bất cứ cách thiền định nào giúp chúng ta bình an và ổn định đều tốt cả.

Nếu bạn bị rối loạn quá, hãy bình tĩnh nghỉ ngơi trong sự nhận biết rằng rối loạn sẽ qua đi với sự nghỉ ngơi và chữa lành. Thậm chí trong tình trạng tâm thức này, bạn có thể tìm sự thoải mái trong một bức tranh hay quyển sách gây cảm hứng. Nhẹ nhàng hướng sự chú tâm của bạn vào từng chữ một trong một lúc, ngay cả chỉ cần đọc một đoạn hay một câu cũng đủ.

Nếu bạn cảm thấy bị đè nặng hay tê liệt bởi những triệu chứng thần kinh kích động, hãy quán tưởng những cảm giác đó ở dạng một sức nặng khổng lồ. Sau đó đặt chúng sang một bên và có thể đi dạo hay thăm bạn hữu.

Đôi khi, đơn giản sống với những cảm nhận theo cách buông lỏng lại là tốt nhất, đi theo dòng cảm xúc với hiểu biết và tin tưởng rằng bạn có thể vượt ra khỏi cơn bão phiền não. Hãy nghỉ ngơi và bình lặng. Hãy luôn luôn có thái độ chăm sóc đối với hạnh phúc của bạn.

15. DẬP TẮT NGỌN LỬA PHIỀN NÃO

Nếu bạn kinh nghiệm một cảm xúc tràn ngập cao độ như thèm khát, giận dữ hay ghen ghét, hãy tạo khoảng cách với cảm xúc, nếu cần thiết hãy làm mình bình an với hai hơi thở buông xả. Hãy nhận biết sự tấn công và hấp dẫn của cảm xúc mà không bị choáng ngợp. Bây giờ hãy quán tưởng cảm xúc trong thân bạn như một ngọn lửa xanh. Cảm nhận cảm giác châm chích của ngọn lửa này.

Sau đó tập trung sự tin tưởng mạnh mẽ rằng bạn phải bảo vệ hạnh phúc của mình. Hãy cầu nguyện sức mạnh từ nguồn năng lực của mình. Hãy tưởng tượng dòng cam lồ chữa bệnh mát mẻ xuống từ nguồn năng lực vào trong cơ thể bạn, tràn đầy từ đầu đến chân và dập tắt ngọn lửa hủy hoại. Hãy tưởng tượng bất cứ cảm giác dễ chịu, chữa lành nào có thể giúp bạn như sự mát mẻ hay cảm giác hài lòng của sự thoải mái và êm dịu. Cảm nhận và tin tưởng rằng ngọn lửa đã ra đi. Hãy vui mừng rằng ngay khoảnh khắc này bạn hoàn toàn giải thoát khỏi cảm xúc hủy diệt. Kéo dài cảm giác rộng mở này trong vài phút hoặc lâu hơn nếu bạn thích. Nếu có thể được, đem sự tĩnh lặng vào một hoạt động, nó sẽ vận dụng sự chú tâm của bạn và khôi phục lại sự vui thích, mạnh khỏe và thoải mái.

16. TỊNH HÓA NHỮNG THAM DỤC VÀ NHỮNG ĐỘC HẠI THUỘC CẢM XÚC

Có một cách thiền định khác dành cho những phiền não mạnh mẽ, đặc biệt nếu chúng có vẻ như bụi đất hay cứng rắn, đó là quán tưởng chúng dơ bẩn và không thanh tịnh trong cơ thể. Hãy cảm thấy những cảm xúc này giống như chất độc, nếu bám vào có thể gây bệnh. Thiết lập sự tiếp xúc vững chắc trong tâm thức với nguồn năng lực, kêu gọi hay cầu nguyện giúp đỡ. Sau đó quán tưởng rằng từ nguồn năng lực có một ngọn lửa chữa lành to lớn, biểu tượng của trí huệ đến với bạn. Hình dung nó như một ngọn lửa trại mạnh mẽ nhưng hiền hòa. Chỉ việc chạm vào tất cả cảm xúc dơ bẩn trong hệ thống của bạn bị đốt thành tro. Sau đó, một dòng nước chữa lành, tượng trưng từ bi chảy vào trong bạn, rửa sạch tất cả những tro tàn cảm xúc nhiễm ô. Cuối cùng, một cơn gió ban phước mạnh mẽ biểu tượng năng lực, thổi bay đi tất cả những gì bất tịnh, không để lại một dấu vết nào. Hãy kinh nghiệm trạng thái không có những cảm xúc tiêu cực.

Hãy tin tưởng rằng những năng lực chữa lành có thể xoa dịu mọi cảm xúc căng thẳng. Nghỉ ngơi với cảm giác thoải mái và tự do trong tâm và thân.

Bạn có thể đem bài tập thiền định này vào trong đời sống hằng ngày bằng sự quán tưởng rằng những phiền não của bạn được chữa lành bất cứ khi nào bạn nhìn thấy hay tiếp xúc với bất kỳ biểu hiện nào của lửa, sức nóng, nước hay gió.

17. THOÁT KHỎI PHIỀN NÃO VỚI HƠI THỞ

Trong tất cả những cách chữa bệnh, đôi khi chúng ta có thể quên đi nguồn cung cấp lúc nào cũng sẵn sàng để chúng ta dùng, đó là hơi thở. Khả năng quán tưởng những hình ảnh tích cực là một công cụ rất mạnh mẽ. Tuy nhiên, một số người lại muốn thoát khỏi căng thẳng theo một cách khác, tùy theo nhu cầu của họ.

Có lẽ bạn đã mệt mỏi vì đọc tất cả những lời hướng dẫn trong sách này, và đòi hỏi một cách nào đó thật dễ dàng? Vậy thì đây là một bài tập rất đơn giản và hiệu quả.

Nếu bạn đang chịu sức ép của bất cứ loại căng thẳng hay cảm xúc khó khăn nào, hãy đem tỉnh giác vào hơi thở, và đặc biệt là hơi thở ra. Hãy để hơi thở ra vào thư thả, trong lúc đó theo sát hơi thở ra. Tự để mình buông lỏng trong hơi thở ra. Bạn có thể thấy rằng hơi thở ra trở nên rất thư giãn và dài, nhưng dù nó thế nào, bạn chỉ cần đơn giản tỉnh giác có mặt với nó. An trú với điều này càng lâu nếu bạn cần. Đây là một chữa lành rất đơn giản mà bất cứ ai cũng có thể làm.

CHỮA LÀNH QUA ÂM THANH

Quán tưởng và tham thiền về hơi thở là hai phương tiện thiện xảo của sự chữa lành. Một phương tiện khác là giọng nói của chúng ta.

Thông qua lịch sử, những tôn giáo đã sử dụng âm thanh như một diễn đạt quang vinh của tâm linh. Cũng vậy, trong văn minh thế gian, âm nhạc và lời hát dường như khởi lên tự nhiên như một sự tán dương của nhân loại.

Một số âm thanh tự nhiên làm chúng ta cảm thấy thoải mái và rộng mở. Những ca sĩ quen thuộc với lý thuyết âm nhạc nhận thức những khả năng làm cho vui tươi bằng cách (dùng) những nguyên âm "hồ hởi" được phát âm là "ah", "ee", "ay" (như trong may), "oh" và "oo". Tôi cũng từng nói rằng những bản nhạc của truyền thống nhà hát Broadway được viết để cho ca sĩ đơn ca luôn chấm dứt với một từ nằm trong bất cứ âm thanh nào kể trên. Ca sĩ có thể giữ nốt cuối với một cổ họng mở rộng và thoải mái, âm thanh bay vút lên và sự giải thoát mang màu sắc tình cảm từ đó làm cho mọi người cảm thấy hạnh phúc.

Chúng ta có thể đem âm thanh chữa bệnh vào thiền định và cuộc sống hằng ngày của chúng ta. Ca hát là việc đơn giản tất cả chúng ta ai cũng làm được, nhưng khi làm với sự chú tâm nó có thể trở thành cách chữa bệnh phong phú. Đạo Phật khuyên thực hành những chữ, những âm thanh nào đó, mặc dù bạn có thể cảm thấy thích hợp hơn để hát hay cầu nguyện với những âm thanh có ý nghĩa hơn với bạn, như bất cứ tên nào về Thượng Đế theo truyền thống của bạn, hay một chữ như amen, shalom (tiếng Do Thái là "bình an"), peace hay OM AH HUNG.

1. TẠO ÊM DỊU QUA ÂM THANH CỦA SỰ RỘNG MỞ RỖNG RANG

Trong kinh điển Phật giáo, âm AH được xem là nguồn gốc của tất cả lời nói và âm thanh, nguồn của sự rỗng rang. Việc hát lên nhẹ nhàng âm thanh này là một sự thiền định xoa dịu, mở rộng lòng mình.

Hãy để cho âm thanh phát ra ngoài một cách tự nhiên với hơi thở và ngưng lại khi cần. Thưởng thức âm thanh của giọng mình, và tưởng tượng rằng toàn thế giới tràn đầy âm thanh an bình. Sau đó, tưởng tượng rằng âm thanh vang khắp truyền đến bạn một thông điệp mạnh mẽ này: "Mọi cảm giác bất toàn, mọi tội lỗi, mọi năng lực tiêu cực trong bạn đã hoàn toàn được tịnh hóa! Bây giờ, bạn thuần khiết, mạnh khỏe và hoàn thiện! Hãy tri ân và vui thích." Hãy cảm nhận rằng âm thanh khơi dậy lập tức một cảm giác mạnh mẽ ấm áp và chữa lành, và thư giãn trong kinh nghiệm đó. Bấy giờ hãy hòa nhập bạn với sự ca hát của bạn trong một lúc. Đơn giản hãy là một với âm thanh.

Bạn cũng có thể chữa lành những thương tổn gây ra bởi những lời nói tiêu cực. Nếu bạn cảm thấy tội lỗi hay giận dữ với ai đó, chẳng hạn như cha bạn, hãy quán tưởng rằng bạn nghe giọng của cha mình lặp đi lặp lại với âm thanh tích cực, nhân từ và trung thực như: "Cha rất hạnh phúc và vui lòng có con. Cả hai chúng ta đều có những thiếu sót, mà có ai lại không? Chúng ta hãy tha thứ cho nhau. Này con, bất cứ con là gì, hãy là chính con, cha thương con." Hãy kinh nghiệm một cách bình an ý nghĩa và cảm giác của những lời này. Rồi bằng âm thanh ca hát của bạn, bạn có thể nói với ông: "Cám ơn cha đã nói với con điều cha cảm thấy! Con rất vui mừng khi cha là cha của con! Con thương cha, cha ơi!" Sau đó, hãy cảm nhận tất cả mọi khó khăn giữa bạn và cha mình biến mất giống như sương mù dưới mặt trời mùa hạ, vì vậy bạn cảm thấy an bình và bình thản.

Tình thân thuộc không phải luôn thay đổi trong một sớm một chiều, nhưng nếu thực hành thiền định như vậy một cách toàn tâm toàn ý ta có thể tịnh hóa những bực tức phẫn uất trong ta. Điều này cuối cùng có thể đưa đến một sự cải thiện rất ấn tượng.

Một cách dùng khác của âm thanh là lớn tiếng tự khuyến khích mình. Khi những khó khăn xảy đến, hãy cố gắng tự nói với mình rằng tất cả mọi việc đều hoàn toàn tốt ngay cả sự kiện không hoàn hảo. Hãy lựa chọn những lời thích hợp với nhân cách và những nhu cầu của bạn. Năng lực mạnh mẽ của âm thanh có thể khuếch đại hiệu quả tích cực của những lời nói bình thường hay cầu nguyện.

Một số người trong chúng ta miễn cưỡng khi phải phát âm. Với những người quá nhạy cảm, âm thanh có thể chỉ là việc giải thoát những cảm giác như sợ hãi và nghi ngờ. Nếu bạn xấu hổ vì những người khác có thể nghe bạn, hãy tìm một nơi hẻo lánh. Khi tôi trưởng thành ở Tây Tạng, các tu sĩ trẻ đã thực hành những bài hát của họ ở bờ sông với những con sóng đang gầm thét. Trong một thành phố bạn có thể tụng đọc hay hát gần một con đường đông đúc, ồn ào, ở đó chẳng ai để ý gì đến bạn. Làm cho ấm lên một cách chậm chạp và với hơi thở ra thư giãn của mình, hãy phát âm to chữ AH hay bất cứ âm thanh nào mà bạn cảm thấy tự nhiên. Thật sự buông xả – bạn có quyền tạo ra một tiếng ồn hoan hỷ!

2. CHỮA LÀNH QUA ÂM THANH BAN PHƯỚC

Những âm thanh OM, AH, và HUNG (phát âm hoong với âm h nhẹ) được xem như những "chủng tử tự" của thân, ngữ, tâm Phật, bản tánh toàn giác. Vì tính phổ quát của những âm thanh đó mà bất cứ ai cũng có thể được lợi ích từ chúng.

Ba âm tiết này cấu thành một trong những bài tụng mạnh mẽ nhất trong đạo Phật. Chúng thuần khiết và là một mô hình lý tưởng trong bản chất, thoát khỏi mọi tạo tác giả tạo, khái niệm, bám chấp, và cứng nhắc. Vì thế chỉ cần phát âm những âm thanh này cũng đủ cho chúng ta nhiều rộng mở hơn.

Với Phật tử, những âm thanh này cũng hiện thân ý nghĩa đặc biệt trong sự diễn tả về tất cả những phẩm tính của đức Phật. OM là sức mạnh bất biến và sự đẹp đẽ của bản tánh chân thật mà chúng ta sẵn có, là thân Phật; AH là sự diễn đạt không ngừng và là năng lực khắp cả của thực tại, là pháp âm của Phật; HUNG là sự toàn thiện bất động của sự rộng mở rỗng rang nguyên sơ của thực tại, là tâm Phật. Sử dụng lâu dài trong những thực hành chữa bệnh, những âm thanh này được ban phước bởi chư Phật và bậc giác ngộ qua suốt thời gian.

Mỗi âm tiết đại diện cho những phẩm tính chữa lành đặc biệt. Ca tụng chủng tự OM đem đến an bình, hỷ lạc, trong sáng, vững chắc, can đảm, kiên cố và sức mạnh; AH đem lại năng lực, rỗng rang, mở rộng và xin cho thần lực; HUNG là sự kết hợp với giác ngộ, vô tận, tinh túy và nhất thể.

Bạn có thể hát tụng mỗi âm tiết với sự nhấn mạnh bằng nhau. Hoặc nhấn mạnh khác đi và lặp lại một âm tiết tùy theo những phẩm tính chữa bệnh riêng biệt mà bạn cần. Ví dụ:

OOOOOOOOOOMMMM AHHHHHHHHHHHH HUUUUUUUNNNNNGGG

OOOOOOOOOOOOOOOOOOO MMMMMMM AHHHHH HUUUUNNNGGG

OOOOMM AHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH HUUUNNNGGG

OOOOMM AHHHHHHHHH HUUUUUUUUUUUUUUUUUUUNNNNNG

Tuy nhiên, bạn hãy hát theo cách nào mà bạn cảm thấy dễ chịu, trong một giai điệu lên hoặc xuống hay một nốt, lớn tiếng hay thầm lặng, cao hay thấp với một âm thanh dịu dàng hay như sấm sét.

Bạn cũng có thể dùng những âm thanh này để chuyển hóa những tư tưởng, cảm giác và hình ảnh gây khó khăn. Hãy cảm nhận cảm xúc buồn phiền hay đau khổ được chứa trong âm om ở dạng đám mây, khói hay sương mù. Khi bạn hát ah hãy buông đi vĩnh viễn những vấn đề khó khăn. Với hung hãy cảm nhận sự chữa lành của an bình và rộng mở rỗng rang.

Bạn cũng có thể khơi dậy nguồn sức mạnh của mình với những âm tiết này (hay chỉ với riêng một âm AH). Hãy cảm nhận rằng, âm thanh cầu khẩn và phát sinh ra tất cả lực chữa lành trong vũ trụ, và rằng nguồn sức mạnh phát khởi từ âm thanh và bản thân nó là một hiện thân của âm thanh. Hãy thấy và cảm nhận ánh sáng chiếu ấm áp, rực rỡ chiếu ra từ âm thanh và hình ảnh. Ánh sáng dần dần tràn đầy đầu và toàn thân bạn. Trong khi bạn tiếp tục hát, hãy để thời gian tán dương âm thanh và ánh sáng đem lại sự chữa lành cho mọi phần của thân tâm mình.

3. TỊNH HÓA NHỮNG CẢM XÚC MỘT CÁCH THẦM LẶNG

Bạn cũng có thể trì tụng thầm. Một bài tập được gọi là "hơi thở ba phần" gồm việc niệm "ba chủng tử tự" hòa hợp với hơi thở. Phương pháp này phát triển sự tập trung và sức mạnh của tâm thức, tịnh hóa những cảm xúc tiêu cực và có thể là một khởi đầu tốt đẹp cho bất cứ sự thiền quán chữa bệnh nào khác.

Trong hơi thở ba phần, niệm thầm om khi hít vào. Niệm ah khi ngừng thở một lúc cho đến khi hơi thở gần bắt đầu muốn ra. Niệm hung trên hơi thở ra. Cảm nhận bạn đang hòa nhập hơi thở với thân, ngữ, tâm của chư Phật mọi thời. Nếu bạn cảm thấy thích hợp hơn với cách tiếp cận trần tục, hãy thông cảm những âm này như hiện thân của sức mạnh, sự rộng mở và nhất thể của vũ trụ.

Hãy để cho hơi thở và những âm trôi chảy tự nhiên. Hoàn toàn chú tâm đến điều này sao cho hơi thở, những âm và tâm bạn trở thành một. Cuối cùng, hãy để cho việc niệm thầm tan vào hơi thở thư giãn, buông bỏ những âm và hòa nhập vào sự tĩnh lặng của hơi thở.

Những tiếng ồn ào của đời sống hiện đại đã thu hút chúng ta vào sự phóng dật ồn ào, đưa chúng ta xa rời con người thực của mình. Có thể chúng ta sợ hãi sự yên lặng, giống như trẻ em sợ bóng tối. Bằng việc hoàn toàn hiến mình cho sự hát, tụng, do thân và tâm hợp nhất, ta biết cách thưởng thức âm thanh. Sau đó sẽ trở nên dễ dàng hơn trong việc hoàn toàn thưởng thức sự tĩnh lặng.

[hiendde]

NĂNG LỰC CHỮA LÀNH CỦA TÂM

9. CHỮA LÀNH SỰ RỐI LOẠN THỂ CHẤT

Đạo Phật tin rằng việc mất hài hòa giữa tâm và thân là gốc rễ của bệnh tật. Chữa bệnh qua thiền định tạo ra sự hài hòa về mặt tình cảm và thân xác, giúp giải thoát những chướng ngại tổn hại tiềm tàng và đem lại sức sống xuống tận cấp độ tế bào.

Theo y học cổ truyền Tây Tạng, thân thể là sự kết hợp của những nguyên tố: đất, nước, gió, lửa, cũng như sức nóng và lạnh. Khoa học hiện đại đã cho chúng ta một hình ảnh của thân thể tuyệt diệu và phức tạp, nhưng ngay cả cho tới ngày nay bản đồ truyền thống truyền xuống cho ta từ những kinh điển Phật giáo xa xưa vẫn làm việc như một sự trợ giúp trong việc khai thác tiềm lực bên trong chúng ta.

Chúng ta sẽ đi sâu hơn vào sự nghiên cứu truyền thống y học phương Đông để hiểu tất cả những sự soi chiếu phong phú vào cảm xúc, thân và tâm thức. Tuy nhiên, với mục đích của chúng ta, trọng tâm của vấn đề là thái độ của chúng ta. Mặc dù nó có thể giúp xác định sự đau ốm là thuộc nóng hay lạnh, những người phương Tây thường có ít kinh nghiệm trong sự tiếp cận này.

Bất cứ giải pháp thiền định thật sự nào làm chúng ta cảm thấy dễ chịu và tốt đẹp cũng có thể giúp đỡ ta cả hai khía cạnh tình cảm và thân xác. Bài tập về sự đánh thức năng lực chữa bệnh trong tế bào của chúng ta được mô tả trong chương 7, có thể đặc biệt thích hợp với những khó khăn của thân thể. Chúng ta có thể sử dụng bất cứ bài tập nào để khai thông những năng lượng bị bế tắc. Hoặc vào bất cứ lúc nào, chúng ta có thể đem lại sự tươi mới và thoải mái đơn giản bằng sự thiền quán về nguồn sức mạnh của mình.

Nếu bạn cảm thấy một vấn đề cảm xúc đặc biệt có thể là gốc rễ của những triệu chứng thân thể, bạn có thể thiền định để thoát khỏi nó. Nhưng không cần phải tập trung hay xác định rõ trên một chướng ngại tinh thần riêng biệt cần được chữa lành. Ý định đơn giản buông bỏ những bế tắc cảm xúc tự nó đã là sự lợi ích.

Một sự thiền định thoải mái và rộng mở nhằm vào một vấn đề đặc biệt rõ có thể giải quyết những vấn đề khác và nâng cao tâm linh. Thiền định có thể là tác nhân chữa lành thân xác đầy năng lực. Ngay cả khi chúng ta không thể trục xuất một sự ốm đau thân thể, thiền định có thể giúp tâm trí ta tự do, đó là sự chữa lành quan trọng nhất trong tất cả.

ÁNH SÁNG CHỮA LÀNH NHỮNG BỆNH TẬT THÂN THỂ

Trong Phật giáo Tây Tạng, những quán tưởng ánh sáng là phương tiện phổ thông nhất của việc chữa lành cả bế tắc xúc cảm và bệnh tật thân thể.

Trước khi bắt đầu bất cứ sự quán tưởng nào, hãy tự tạo một không khí tinh thần thư giãn, dù cho sự khỏi hẳn những bế tắc tinh thần hay những đau ốm thân thể như một cái bướu hay bế tắc động mạch. Hãy thở một hơi thở sâu hay theo dõi hơi thở bình lặng trong một lúc.

Nếu sự bế tắc là lạnh hay bạn cảm thấy lạnh, chỉ sau một lúc bạn cảm thấy lạnh lẽo như băng, tê cứng hay ớn lạnh. Bấy giờ hãy tưởng tượng nguồn sức mạnh ở trước bạn và ở trên một chút. Hãy để cho cảm giác tin tưởng thoải mái và mở rộng ra trong sức mạnh chữa lành của tâm bạn được khơi dậy. Bây giờ khơi dậy ánh sáng giống ngọn lửa từ nguồn sức mạnh của bạn. Nếu nguồn sức mạnh của bạn là sự quán tưởng về vị bổn tôn, thì ánh sáng cháy bừng tuôn chảy từ đôi mắt, bàn tay hay thân thể của vị đó.

Ánh sáng hồng ấm áp thấm nhuần chỗ bế tắc. Nếu đó là bế tắc lạnh trong đầu bạn, hãy cảm nhận sự ấm áp và thoải mái khi ánh sáng tiếp xúc vào đó. Hãy tưởng tượng bế tắc như băng giá từ từ tan chảy, hòa tan hoàn toàn vào nước. Dòng nước chầm chậm chảy xuống thân thể, qua cổ họng, ngực, bụng và chân, xuất ra ngoài ở hai lòng bàn chân, móng chân, những cửa bên dưới, hoàn toàn biến mất vào trong lòng đất.

Bạn cũng có thể làm việc với những bế tắc nóng hay lạnh như sau đây. Nếu bệnh tật của bạn liên hệ với sức nóng, hãy quán tưởng ánh sáng trắng mát mẻ đến từ nguồn năng lực của bạn và bao quanh phần trên cơ thể. Nó thu hút tất cả bệnh tật, giống như nam châm hút sắt, thoát ra khỏi đỉnh đầu bạn và hòa tan vào bầu trời. Nếu bệnh tật làm bạn thấy lạnh, hãy quán tưởng ánh sáng đỏ, ấm từ nguồn năng lực của bạn bao quanh vùng bụng và phần dưới cơ thể bạn. Nó thu hút bệnh tật và thoát ra khỏi bạn từ chân và hòa tan vào trong lòng đất.

Nếu sự đau đớn hay tắc nghẽn bạn cảm thấy bén nhọn như mảnh đá, móng tay, dao hay kim châm, thoạt tiên hãy quán tưởng chúng dưới dạng như vậy. Sau đó quán tưởng rằng chỉ cần tiếp xúc với ánh sáng từ nguồn năng lực, sự đau đớn giống như móng tay tạo ra lập tức được rút ra khỏi cơ thể, giống như việc nhanh chóng nhổ một cái gai hay mảnh vụn. Hãy tin tưởng rằng nó hoàn toàn được rút ra và biến mất không để lại dấu vết đau đớn nào. Hãy nghỉ ngơi trong cảm giác an bình, thoải mái và năng lực của sức khỏe tốt.

Nếu bạn có một cái bướu, sau khi tập trung thời gian ngắn vào vị trí của nó và hình dạng gần giống như nó, bạn có thể quán tưởng ánh sáng giống như tia laser rất sáng, sắc bén đến từ nguồn năng lực của bạn. Chỉ cần ánh sáng tiếp xúc sẽ cắt sự tăng trưởng của bướu thành những mảnh vụn để chúng phân rã thành những nguyên tử hợp thành. Những nguyên tử này bị đẩy ra khỏi thân bạn và hòa tan vào lòng đất, hoặc tống ra ngoài theo nước tiểu hay phân.

Nếu động mạch của bạn bị tắc nghẽn vì kết tụ, trước hết hãy cảm nhận chúng và chỗ khu trú của chúng. Sau đó sử dụng sức mạnh ánh sáng chữa bệnh từ nguồn sức mạnh để làm loãng ra, tan chảy, thanh lọc và làm sạch mọi tích chứa gây tổn hại. Hãy cảm nhận lặp đi lặp lại rằng những động mạch đã được mở rộng và khai thông sạch sẽ, dòng máu và sinh lực trôi chảy không có một dấu vết tắc nghẽn.

Thế nên, tùy theo nhu cầu, chúng ta có thể quán tưởng ánh sáng chữa bệnh theo nhiều dạng – như ánh sáng nóng, ấm áp, ánh sáng sắc bén hay ánh sáng mát mẻ. Một số người hình dung những tia sáng giống như cái chổi quét sạch bệnh tật, hay những tia sáng giống như nước rửa sạch những sự không trong sạch của cơ thể.

Hãy dùng phương pháp nào cảm thấy tốt nhất với bạn. Ví dụ, nếu những dây thần kinh hay cơ bắp của bạn bị áp lực hay bóp chặt, hãy làm những bài tập thân thể thông thường thích hợp hay điều trị với cảm nhận rằng ánh sáng ban cho sự ấm áp là ích lợi trong việc mở rộng các đầu nối, giải phóng những áp lực, và chữa lành bất cứ những mô nào bị thương tổn.

NƯỚC CHỮA LÀNH NHỮNG BỆNH TẬT THÂN THỂ

Giống như ánh sáng, nước thường được khuyên dùng như một hình ảnh trong thiền định để đánh thức năng lực chữa lành và tịnh hóa bên trong.

Hãy quán tưởng nước như là một dòng nước thuốc như cam lồ. Từ nguồn sức mạnh của bạn nó chảy xuống qua đầu và tuôn trào xuống toàn thân bạn, xoa dịu và tẩy sạch từng phần, và trong việc đặc biệt phục hồi dòng chảy và sự hài hòa giữa những tế bào bị ảnh hưởng bởi bệnh tật. Hãy cảm nhận và tin tưởng rằng nó tẩy sạch hết những dơ bẩn và giải tan những chất độc. Cơ thể bạn trở nên sạch như một cái chai sạch sẽ và trong suốt.

Lặp lại việc thực tập này nhiều lần; sau đó thấy dòng nước tràn ngập cơ thể. Bạn có thể tưởng tượng nó tràn đầy ngay cả trong các mô và tế bào hồng cầu, đem đến sự tinh khiết và khỏe mạnh. Cuối cùng thư giãn trong những cảm nhận của mình.

Bạn có thể quán tưởng dòng nước thuốc nóng, pha loãng chảy xuống vùng những bế tắc tinh thần hay thân thể như bướu, giống như nước nóng đổ trên băng tuyết. Hoặc nếu bế tắc có cảm giác nóng bỏng hay nhức nhối, quán tưởng một dòng nước cam lồ mát mẻ chầm chậm dập tắt ngọn lửa. Hãy cảm nhận sự mát mẻ của dòng nước khi chảy qua bạn. Cuối cùng, lửa tắt và dòng nước chảy từ từ qua cơ thể, rửa sạch đống tro của bệnh tật, và qua những ngõ ở dưới, lòng bàn chân và ngón chân, tất cả bế tắc bị cuốn trôi vào trong lòng đất. Hãy cảm nhận sự an bình và mát lạnh.

LỬA, KHÔNG KHÍ VÀ ĐẤT ĐỂ CHỮA LÀNH

Mặc dù không nổi bật trong truyền thống chữa bệnh như ánh sáng và nước, những nguyên tố như lửa, không khí, và đất cũng rất hiệu quả tùy theo nhu cầu và cảm nhận riêng của bạn.

Lửa: Những làn sóng lửa chữa bệnh đến với bạn, bao phủ mỗi một tế bào của cơ thể. Ngọn lửa chiếu ra sự ấm áp, mạnh khỏe và hạnh phúc. Nó đốt cháy và thiêu hủy tất cả bệnh tật thân thể liên hệ đến sự lạnh lẽo, không sinh khí hay thiếu năng lực.

Không khí: không khí trong lành thổi tung đi những bệnh tật như suy tuần hoàn và hô hấp, tiêu hóa và tế bào bị nhiễm độc trong cơ thể bạn. Không khí ban phước tịnh hóa và khuếch đại phẩm tính sức khỏe của hơi thở và hệ tuần hoàn đem đến sức khỏe cho mỗi một tế bào của bạn. Bạn có thể quán tưởng cơn gió này giống như âm nhạc đẹp đẽ tuyệt vời trong bạn. Nếu bạn có một máy thu thanh hay máy nghe nhạc bên cạnh giường bệnh, bạn có thể nghe âm thanh thực sự của âm nhạc như thể là những âm thanh bên trong bạn, tạo ra sự thư giãn và sức khỏe.

Đất: Nếu bệnh tật gây ra sự nghi ngờ, sợ hãi hay hoảng loạn, chúng ta có thể tự mình nhắc nhở không những mình có sức mạnh nội tại trong tâm mà còn có khả năng tự phục hồi. Hãy cảm thấy thân thể bạn mạnh khỏe và vững chắc, và để ít thì giờ vui thích với những phẩm tính căn bản giống như đất của nó. Hãy quán tưởng toàn thân bạn giống như đất, không thể lay chuyển được và tự làm mới lại, mặc cho những yếu đuối hay run rẩy của bệnh tật thoáng qua. Hãy mang đến càng nhiều chi tiết nếu bạn thích. Hãy thấy xương, cơ bắp, dây thần kinh, da dẻ và những tố chất của bạn tất cả đều mạnh mẽ. Tưởng tượng đất ở trong bạn, thân thể hay những tế bào vững chắc như quả núi, mạnh khỏe và tái sanh như cây cối, đẹp đẽ như tất cả thiên nhiên.

CHỮA BỆNH VỚI SỰ GIÚP ĐỠ CỦA NGƯỜI KHÁC

Ở Tây Tạng, những vị thầy tâm linh theo truyền thống phục vụ người khác bằng sự chăm sóc sức khỏe của cả tâm và thân. Như những người ban phát sự chữa bệnh thân thể, những vị thầy đã thành tựu dựa trên giáo lý bí truyền của Phật giáo Mật thừa, bao gồm thiền định, tụng niệm thần chú và những vật liệu như thực vật và cây thuốc đã được ban phước.

Đối với đa số những thực hành cao cấp nhất của Phật giáo mật truyền, bạn cần có kinh nghiệm thiền quán mạnh mẽ, một sự quen thuộc với những nguồn tantra, và được trao truyền trực tiếp từ một vị thầy đủ uy tín. Tuy nhiên, những giáo lý thông thường trong kinh điển đã nói rõ rằng bất cứ ai cũng có thể được lợi ích từ sự chữa lành qua những nghi lễ được cử hành bởi người khác.

Những người phương Tây tự hào về chủ nghĩa duy lý của họ có thể chối bỏ ý niệm chữa lành chỉ nhờ vào một vị thầy chữa bệnh. Họ có thể nói: "Chuyện này thật hoàn toàn vô nghĩa" hay "Tôi không tin vào huyền thuật." Tuy nhiên những người tự cho mình là hoàn toàn hiện đại và duy lý thường đặt niềm tin mạnh mẽ vào các bác sĩ y khoa. "Niềm tin" trần tục này liên hệ đến phương thức điều trị hiện đại, nhưng cũng vượt ra khỏi giới hạn đó – một bác sĩ giỏi có thể giúp tạo ra nơi bệnh nhân một thái độ tích cực. Điều này có tác dụng rất lớn lao, vì nó có thể kích thích những tiềm năng sẵn có trong bệnh nhân và trợ giúp hệ thống miễn nhiễm trong việc tiếp nhận hiệu quả từ cách điều trị cổ truyền.

Chúng ta tự chữa bệnh, nhưng người khác có thể giúp ta chữa bệnh. Đây là quan điểm của đạo Phật, và cũng là lối nghĩ thông thường. Thế nên rất có ý nghĩa trong việc lựa chọn một thầy thuốc cổ truyền "khéo léo và tận tụy", một người phối hợp giúp chúng ta trong việc chữa bệnh với một tinh thần quan hệ thân hữu và cởi mở.

Quan niệm thông thường cũng cho ta biết rằng phải vui mừng vì tình thương chữa lành mà người khác có thể mang đến cho ta. Những người cảm thấy được thương yêu có thể chống chọi tốt hơn với bệnh tật. Tình thương nuôi dưỡng tâm thức chúng ta, như một bông hoa dưới ánh mặt trời. Sự chia sẻ tình cảm từ những nhóm trợ giúp có thể rất có ích. Dù nếu chúng ta đơn độc với bệnh tật, chúng ta có thể tự thương yêu chính mình theo một cách rộng mở và thoải mái. Điều này đúng đắn và đầy sức mạnh.

Cũng có thể tiếp nhận chữa bệnh từ những người khác qua thiền định. Trong lúc nhiều người chúng ta có thể cảm thấy thích hợp nhất là tự mình sử dụng những bài tập chữa bệnh, một số khác có thể được lợi ích từ người khác như là người chữa bệnh.

Phương pháp sau đây, được dựa theo những nguồn Phật giáo Tây Tạng, có thể có hiệu quả rất mạnh mẽ nếu chúng ta cởi mở tiếp nhận nó. Năng lực chữa bệnh vốn sẵn có trong ta, nhưng đôi khi cần có sự giúp đỡ từ bên ngoài để khai mở chúng.

Với bài tập này, bạn và người chữa bệnh cho bạn cần phải sắp xếp với nhau thật tốt, và cùng chia sẻ một sự rộng mở với thiền định. Nằm xuống và nhắm mắt lại. Cả hai, bạn và người chữa bệnh cùng hít thở sâu vài lần, cảm thấy rằng tất cả năng lực tiêu cực của thân và tâm được loại trừ theo hơi thở ra. Bấy giờ, hãy thư giãn trong cảm giác an bình và trống trải trong một lúc, trước khi cùng nhau quán tưởng bài tập một cách yên lặng.

Với những mục tiêu chữa bệnh thông thường, ánh sáng chữa bệnh đến qua đôi tay của người chữa bệnh từ nguồn sức mạnh. Lần lượt, cả hai, bạn và người chữa bệnh có thể quán tưởng người ấy là nguồn sức mạnh.

Người chữa bệnh xòe bàn tay ra, lòng bàn tay úp xuống và đặt nhẹ trên vùng giữa thân thể hay tại điểm đau hay vùng năng lực tiêu cực. Quán tưởng ánh sáng chữa bệnh xua tan mọi bệnh tật, buồn phiền và lo lắng. Chỉ vừa đủ chạm vào thân bạn, bàn tay của người chữa bệnh di chuyển chậm từ vai xuống tay. Bạn và người chữa bệnh tin chắc rằng mọi bệnh tật được xua tan, khi bàn tay của người chữa bệnh làm tư thế đẩy những bệnh tật ra ngoài qua những ngón tay của bạn.

Sau đó người chữa bệnh chậm chậm thực hiện động tác này lần nữa từ điểm đau bệnh, nhưng lần này theo hướng khác, đẩy những bệnh tật ra ngoài qua chân bạn. Lặp lại sự tịnh hóa này nhiều lần theo sự cần thiết và thoải mái của bạn.

Một giải pháp khác là người chữa bệnh dùng lòng bàn tay xoa bóp nhẹ nhàng vùng có bệnh từ từ theo chiều kim đồng hồ. Cả người chữa bệnh và người tiếp nhận đều phải quán tưởng và cảm nhận ánh sáng như một cơn mưa tràn đầy năng lượng chữa bệnh – sức nóng, hoan hỷ và hạnh phúc – được dẫn truyền từ nguồn sức mạnh qua bàn tay của người ấy, giống như tia sáng mặt trời chiếu qua cửa sổ. Hãy tưởng tượng bàn tay như cánh cửa sổ hướng tới nguồn sức mạnh, truyền trực tiếp ánh sáng đem lại sức khỏe, ấm áp, sáng sủa. Nhờ những cảm giác nhiệt thành và rộng lượng của người chữa bệnh đối với bạn, sức mạnh chữa bệnh được khuếch đại giống như kiếng phóng đại hay thấu kính mà ánh sáng đi qua.

Tất cả những hậu quả đau yếu được tẩy sạch, và giống như những bông hoa nở rộ khi tiếp xúc với ánh sáng, những tế bào nở hoa với năng lực chữa bệnh. Khi bạn cảm thấy những tế bào mở ra với năng lực chữa bệnh và thân thể bạn được thấm đẫm năng lực này, người chữa bệnh vẫn phải giữ tay để làm vững chắc năng lực. Cả hai người có thể phơi sưởi trong những năng lực của sức khỏe lành mạnh được phát sinh, cuối cùng an trú trong sự rộng mở.

Những bài tập tương tự cũng có thể dùng những hình ảnh của ánh sáng giống như tia laser đốt cháy bệnh tật thành tro bụi rồi bị quét sạch, hay những dòng cam lồ rửa sạch bệnh tật và làm tràn đầy những chỗ đau yếu trong thân bằng sự khỏe mạnh.

Một số người có thể nhận được lợi ích từ những lời cầu nguyện hồi hướng của những người khác, hay từ sức mạnh của những vật hoặc nơi chốn thiêng liêng. Nếu một thực hành tâm linh hồi hướng cho bạn, hãy cố gắng thiết lập một số nối kết vật chất với nguồn này. Việc bố thí hoặc cúng dường tài vật nếu được thực với sự rộng lượng chân thật có thể giúp bạn cảm thấy rộng mở nhiều hơn. Trong mọi trường hợp, sự tin tưởng vào nguồn chữa lành là cần thiết.

Khi tôi khoảng mười lăm tuổi, nhiều người đã làm việc trong khoảng một tháng để xây lại nhà tôi tại tu viện. Hai phụ nữ giúp việc xây dựng bị bệnh nặng. Thuốc men không hiệu quả. Họ bị chứng peken trethog, một sự rối loạn chất đờm thấp, là một trong những vấn đề sức khỏe lớn nhất trong khu vực của tôi, đặc biệt ở những người lớn tuổi. Căn bệnh ngăn cản người bệnh nuốt hay tiêu hóa thức ăn và làm họ bị đói dần đến chết. Tôi dùng bột nhào bánh tsampa, bột mì nướng và bơ, sau khi cầu nguyện ban phước, rồi đưa cho họ. Họ ăn bánh không có khó khăn nào.

Trước khi chia tay tôi, họ mang theo một số lượng lớn bột nhào tsampa để trộn đã được gia hộ ban phước, và mỗi bữa ăn họ dùng một ít. Sau nhiều tháng, họ hoàn toàn khỏi bệnh.

Bệnh này làm khổ nhiều người, kể cả tu sĩ và người thường, trong số đó có ông tôi đã chết khi tôi lên bốn, và bà tôi được sống sót nhờ vào bánh tsampa được gia hộ mà tôi đã đưa cho bà hay thuốc men mà bà đã dùng suốt đời, kể từ lúc tôi có còn nhớ được. Bà đã không bị chết đói, nhưng cũng không bao giờ khỏi hẳn.

Để làm bột nhào bánh tsampa được ban phước, tôi quán tưởng Guru Rinpoche ở trên bầu trời trước mặt tôi khi nhồi bột và bơ. Lặp lại thần chú cầu nguyện, tôi mở rộng chính mình với lòng sùng tín mạnh mẽ từ đáy sâu trái tim và cầu khẩn những ban phước chữa bệnh của Ngài. Tôi quán tưởng từ vị Guru Rinpoche những năng lực chữa lành trong dạng những ánh sáng ấm áp và phúc lạc, hay đôi khi ở dạng những dòng nước cam lồ, chảy xuống và hòa trộn vào bột. Rồi với lòng tin chắc chắn, tôi nghĩ rằng bột nhào đã được truyền vào sức mạnh với những ban phước để chữa lành sự rối loạn đờm thấp.

Bột nhào có thể chữa bệnh nhờ vào ba nguyên lý chữa lành. Những phụ nữ này hoàn toàn tin tưởng vào sức mạnh chữa bệnh của tôi. Họ đã mở rộng về mặt nghiệp để tiếp nhận sự ban phước. Và sự thành tâm của tôi đủ mạnh để tạo thành sức mạnh chữa bệnh.

TỈNH GIÁC CHỮA LÀNH THÂN THỂ VÀ NHỮNG CHUYỂN ĐỘNG NĂNG LỰC

Hãy nằm ngửa trên một nệm thuận tiện, dùng gối để giúp cho sự thư giãn các cơ của thân thể bạn. Sau đó, bình thản và chầm chậm qua những bài tập sau, từ một đến hai phút cho mỗi giai đoạn:

Thở một hay hai hơi thở sâu, buông bỏ tất cả căng thẳng hay lo nghĩ của bạn, theo hơi thở ra và thư giãn thân, tâm.

Hãy nhận biết và cảm nhận toàn thân bạn. Hãy cảm nhận sự bình lặng thâm nhập toàn thân bạn như là kết quả của việc thư giãn.

Hãy nhận thức lưng bạn đang nghỉ trên tấm nệm, và cảm nhận trọng lực nhẹ nhàng hút bạn như thế nào về đất. Việc này làm ổn định những năng lượng trôi nổi và những tư tưởng dao động.

Với một cảm giác về vô biên, hãy nhận biết việc thở của bạn không chỉ là không khí trong phổi mà còn là sự thở trong mỗi một tế bào của cơ thể từ đỉnh đầu xuống lòng bàn chân. Khi những tế bào thở, chúng chuyển động lên xuống theo một cách tự nhiên bình an, rộng mở và đều đặn.

Hãy cảm nhận sự chuyển động và năng lực trong từng phần của thân bạn: những động mạch, mạch máu, dây thần kinh, cơ bắp, máu, tạng phủ, não bộ, xương sống, các xương và da, nhất là trong bộ phận mà bạn cần chữa bệnh.

Sau đó, với tỉnh giác về năng lực tĩnh lặng này, hãy thưởng thức bài tập sau trong mười hay hai mươi phút:

Rất chậm chạp và tự nhiên chuyển động phần mà bạn muốn chữa bệnh về trước sau, lên, xuống hay sang hai bên. Bạn có thể di động phần này sang mỗi phía trong một hay hai phút rồi một hay hai phút sang phía kia. Trong chuyển động này, điều quan trọng là bình thản, nhất tâm và hoàn toàn ý thức về dòng chuyển động. Hãy nhận biết như thế nào chuyển động dù nhỏ nhất trong một phần này của thân bạn được cảm thấy khắp cả phần còn lại của thân, giống như một chuỗi những làn sóng tiếp nối nhau truyền khắp phần còn lại của cơ thể. Hãy nhận biết sự an tĩnh và hỷ lạc thân thiết đang tuần hoàn trong bạn qua những chuyển động.

Đôi khi bạn cũng không cần phải khởi động bất cứ sự chuyển động thân thể nào. Bạn có thể chỉ tưởng tượng chuyển động, hay tưởng tượng năng lực di chuyển với sự tỉnh giác về những cảm giác.

Sau bài tập này, bạn có thể tập thêm bài sau đây trong vài phút:

Hãy quán tưởng và cảm thấy một cơn mưa ánh sáng ban phước (hay một dòng cam lồ ban phước) từ nguồn sức mạnh rót đầy vào cơ thể bạn, đặc biệt ở phần cần được chữa. Hãy cảm nhận năng lực của sức nóng và hỷ lạc từ ánh sáng hay cam lồ ban phước được khuếch đại, giống như đổ dầu vào lửa, và nhận biết những cơn sóng nóng ấm hỷ lạc mà năng lực đó làm phát sinh trong cơ thể bạn.

Kết thúc bài tập với sự thư giãn trong trạng thái tỉnh giác về tâm và thân trong nhất thể và rộng mở, mà không bám chấp hay phân biệt.

Thực tập này ổn định tâm thức và năng lượng trôi nổi của bạn. Nó kết hợp thân và tâm bạn trong sự hài hòa. Nó giúp trau giồi những tri giác tích cực và năng lực mạnh khỏe. Và nó đánh thức sự tỉnh giác về sức mạnh, an bình, niềm vui, những phẩm tính chữa lành của thân và tâm bạn.

Sau khi thực tập thành thạo, bạn có thể cố gắng sử dụng cùng sự tỉnh giác về năng lực chữa bệnh trong những hoạt động hằng ngày khác như suy nghĩ, cảm nhận, đi dạo, nhìn ngắm, đứng, ngồi, ngủ, nói năng và làm việc.