174 replies to this topic

[badboy]

Một chiều tóc trắng như vôi
Tình xưa chợt đến như hồi thanh xuân
Cuộc đời dẫu có gian truân
Duyên ta vẫn thắm như tuần trăng lên.

Sửa bởi TuTuong: 08/07/2012 - 10:32

[100dong]

Dịch đại...

Hoàng lương một giấc mộng trần
Đến khi tỉnh lại phù vân cuộc đời
Lên núi tìm chốn thảnh thơi
Trồng hoa dựng lán, ngẫm lời cổ thư.

[icecream]

Bản dịch của anh 100dong đều rất hay

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

[Vị Tế]

月
半窗燈影滿床書
露滴秋庭夜氣虛
睡起砧聲無覓處
木樨花上月來初.

Nguyệt (Trần Nhân Tông)

Bán song đăng ảnh mãn sàng thư
Lộ tích thu đình dạ khí hư
Thụy khởi châm thanh vô mịch xứ
Mộc tê hoa thượng nguyệt lai sơ.

- dịch nghĩa -

Trăng

Giữa khung cửa sổ ánh (trăng như) đèn chiếu ngập tràn giá sách
Giọt sương thu ngoài sân trong khí đêm mờ ảo
Thức dậy nghe thấy tiếng chày nơi xóm vắng
Trăng vừa mới đến cùng hoa quế nở trên cao.

Sửa bởi Vị Tế: 10/07/2012 - 01:07

[Vô Danh Thiên Địa]

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Vị Tế, on 10/07/2012 - 01:04, said:

月
半窗燈影滿床書
露滴秋庭夜氣虛
睡起砧聲無覓處
木樨花上月來初.

Nguyệt (Trần Nhân Tông)

Bán song đăng ảnh mãn sàng thư
Lộ tích thu đình dạ khí hư
Thụy khởi châm thanh vô mịch xứ
Mộc tê hoa thượng nguyệt lai sơ.

- dịch nghĩa -

Trăng

Giữa khung cửa sổ ánh (trăng như) đèn chiếu ngập tràn giá sách
Giọt sương thu ngoài sân trong khí đêm mờ ảo
Thức dậy nghe thấy tiếng chày nơi xóm vắng
Trăng vừa mới đến cùng hoa quế nở trên cao.

Anh Vị Tế,
Theo tôi vua Nhân Tôn đang diển tả cảnh trăng trong đêm thu nên chữ thụy khởi là tâm tỉnh thức trong tịnh lặng khởi từ vô mịch xứ (không biết ở chốn nào )thay vì dùng chữ thức dậy dể làm người đọc bị lầm là thức dậy sau một giấc ngũ cho phù hợp với không gian và thời gian câu dưới là "nguyệt ban sơ" chỉ thời gian đang đêm ánh trăng mới đến.
Câu "Thụy khởi châm thanh vô mịch xứ" thật là khó diển tả bằng lời, âm thanh tiếng chày đập đá trong đêm vắng đến (khởi ) từ đâu ? Ai giặt đồ đập chày vào lúc đêm vắng dưới ánh trăng? Phải chăng âm thanh Vô Mịch Xứ đến từ "Ưng Vô Sở Trụ Nhi Sanh Kỳ Thanh(Tâm)" ?

Sửa bởi vodanhthiendia: 10/07/2012 - 02:40

[unkn0wn]

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Vị Tế, on 10/07/2012 - 01:04, said:

Nguyệt (Trần Nhân Tông)

Bán song đăng ảnh mãn sàng thư
Lộ tích thu đình dạ khí hư
Thụy khởi châm thanh vô mịch xứ
Mộc tê hoa thượng nguyệt lai sơ.

Ánh đèn soi bóng sách bên giường
Đêm thu ngoài sân rơi rãi sương
Tiếng chày nơi đâu vang vọng vỗ
Trăng lên quế nở, mộng mỵ tàn...

===

Bài làm w/e vừa rồi, ngồi trong đêm dưới ánh trăng sáng trên ngọn đồi có mỗi một cội tùng, bao quanh là núi đồi trùng điệp.

Vầng trăng treo sáng giữa trời
Đỉnh đồi thinh lặng đo màu thời gian
Cội tùng trầm mặc như nhiên
Hồn ta một cõi tan vào hiện sinh...

Sửa bởi unkn0wn: 10/07/2012 - 04:08

[badboy]

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Vị Tế, on 10/07/2012 - 01:04, said:

月
半窗燈影滿床書
露滴秋庭夜氣虛
睡起砧聲無覓處
木樨花上月來初.

Nguyệt (Trần Nhân Tông)

Bán song đăng ảnh mãn sàng thư
Lộ tích thu đình dạ khí hư
Thụy khởi châm thanh vô mịch xứ
Mộc tê hoa thượng nguyệt lai sơ.

Họa theo thể thất ngôn tứ tuyệt 3 vần:
Ánh nguyệt sáng lòa sách dựa song
Đêm thu mờ ảo giọt sương đọng
Giữa đêm thức giấc nghe chày vỗ
Hoa quế vờn trăng giữa khoảng không.

Họa theo thể thất ngôn tứ tuyệt 2 vần:
Ánh nguyệt sáng lòa bên kệ sách
Đêm thu mờ ảo giọt sương rơi
Giữa đêm thức giấc nghe chày vỗ
Hoa quế vờn trăng giữa đất trời.

Sửa bởi TuTuong: 10/07/2012 - 09:45

[badboy]

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

TuTuong, on 10/07/2012 - 09:16, said:

Họa theo thể thất ngôn tứ tuyệt 3 vần:
Ánh nguyệt sáng lòa sách dựa song
Đêm thu mờ ảo giọt sương đọng
Giữa đêm thức giấc nghe chày vỗ
Hoa quế vờn trăng giữa khoảng không.

Họa theo thể thất ngôn tứ tuyệt 2 vần:
Ánh nguyệt sáng lòa soi giá sách
Đêm thu mờ ảo giọt sương rơi
Giữa đêm thức giấc nghe chày vỗ
Hoa quế vờn trăng giữa đất trời.

[badboy]

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Vị Tế, on 10/07/2012 - 01:04, said:

月
半窗燈影滿床書
露滴秋庭夜氣虛
睡起砧聲無覓處
木樨花上月來初.

Nguyệt (Trần Nhân Tông)

Bán song đăng ảnh mãn sàng thư
Lộ tích thu đình dạ khí hư
Thụy khởi châm thanh vô mịch xứ
Mộc tê hoa thượng nguyệt lai sơ.

Họa theo thể thất ngôn tứ tuyệt 3 vần:
Ánh nguyệt sáng lòa sách dựa song
Đêm thu mờ ảo giọt sương đọng
Giữa đêm thức giấc nghe chày vỗ
Ngắm Quế vờn trăng giữa khoảng không.

Họa theo thể thất ngôn tứ tuyệt 2 vần:
Ánh nguyệt sáng lòa soi giá sách
Đêm thu mờ ảo giọt sương rơi
Giữa đêm thức giấc nghe chày vỗ
Ngắm Quế vờn trăng giữa đất trời.


P/s: Đây là bản sửa cuối cùng.

Sửa bởi TuTuong: 10/07/2012 - 10:07

[Vị Tế]

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

vodanhthiendia, on 10/07/2012 - 02:32, said:

Anh Vị Tế,
Theo tôi vua Nhân Tôn đang diển tả cảnh trăng trong đêm thu nên chữ thụy khởi là tâm tỉnh thức trong tịnh lặng khởi từ vô mịch xứ (không biết ở chốn nào )thay vì dùng chữ thức dậy dể làm người đọc bị lầm là thức dậy sau một giấc ngũ cho phù hợp với không gian và thời gian câu dưới là "nguyệt ban sơ" chỉ thời gian đang đêm ánh trăng mới đến.
Câu "Thụy khởi châm thanh vô mịch xứ" thật là khó diển tả bằng lời, âm thanh tiếng chày đập đá trong đêm vắng đến (khởi ) từ đâu ? Ai giặt đồ đập chày vào lúc đêm vắng dưới ánh trăng? Phải chăng âm thanh Vô Mịch Xứ đến từ "Ưng Vô Sở Trụ Nhi Sanh Kỳ Thanh(Tâm)" ?

Hay tuyệt!
Anh vodanhthiendia đúng là nhìn thấu tâm can tui. Định rằng sau bài này tui sẽ đăng tiếp bài "Cư trần lạc đạo" của Phật Hoàng, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về "Ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm" (Nói câu này tui lại nhớ lão Hoacai quá!).

Trong bài "Nguyệt", câu đầu tiên không đề cập trực tiếp tới Trăng mà dụng phép ẩn dụ ví với ánh đèn. Ánh đèn thì phải ở trong nhà, đâu có ngoài sân mà có thể chiếu qua khung cửa sổ vào tràn ngập nơi giá sách được. Ngài còn nói tiếp "Thấy có giọt sương thu ngoài sân trong khí đêm hư ảo". Vậy ta hiểu rằng Ngài đâu có ngủ, vẫn trông được quang cảnh xung quanh kia mà. Ngài chỉ dụng cảnh mà truyền tải ẩn ý rằng, cái tướng ta thường thấy và cho là đẹp rồi đem cái đẹp ví von với cái đẹp khác, rồi lại cứ mải miết đuổi theo đi tìm cái đẹp ở "cảnh" bên ngoài "ta", mọi thứ ấy đều cùng là hư ảo cả. Cái đẹp, chân - thiện - mỹ, ở ngay chính trong ta mà ta cứ mải miết đi tìm nơi đâu nữa. Vậy nên, trong bài "Cư trần lạc đạo" Phật Hoàng mới nói tiếp:
Gia trung hữu bảo hưu tầm mịch
Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền
(Trong nhà đã sẵn có báu vật, còn kiếm tìm đâu nữa. Khi tâm không vướng trú vào cái đẹp ảo của những thứ được tô vẽ quanh ta thì ấy là ta ngộ ra được cái đẹp thuần khiết, khi đó còn cần chi tham vấn tới Thiền).

Thế nên, câu "Thụy khởi châm thanh vô mịch xứ" ấy, chữ "thụy khởi" đó là tỉnh dậy trong lúc tỉnh, là cái tâm thức tỉnh khỏi cõi mê và thoát ra khỏi những hư ảo.
Chữ "châm thanh" là đề cập rõ đến tiếng chày đập vào quần áo khi giặt, Phật Hoàng không dùng từ "vọng thanh" cho dù nó không hề làm sai niêm luật vì chữ "vọng" lại dẫn ta vào cõi mê mà mơ hồ không biết nó là gì và từ đâu đến, đó cũng là cái ý làm rõ sự tỉnh giác của tâm mà nhận biết được cái chân thực.
Và rồi "vô mịch xứ", đúng nghĩa đen là không biết từ đâu từ nơi nào vang đến cũng tương tự như ý trên. Thành thử tui mới đánh liều mà dịch là "nơi xóm vắng" vì cho rằng ta không biết nó tự nơi nào đến là còn có sự mơ màng. Chi bằng biết nó đến từ chính "nơi đây", nơi xóm vắng vùng sơn cước có người sinh sống đang giặt quần áo để gột bỏ bụi trần, có chăng như vậy mới bám được vào cái ý tâm tỉnh thức.

Lại nói, khi ở Lĩnh Nam, ngài Huệ Năng tuy không biết chữ nhưng đã tiểu ngộ khi nghe được Kinh Kim Cang trong khi đi kiếm củi. Đến khi gặp được ngũ tổ Hoằng Nhẫn thì ngài Huệ Năng đại ngộ lúc được giảng câu "Ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm" mà được truyền y bát và trở thành lục tổ.
Thế mới thấy, Thạch Phá Thiên không biết chữ mà ngộ được Hiệp Khách bí kíp, Quách Tĩnh khờ khạo mà ngộ được Hàng long thập bát chưởng và Cửu âm chân kinh. Đâu phải "Thánh nhân đãi kẻ khù khờ" là sự ngẫu nhiên khó hiểu. Cũng đều là người "khù khờ" thì tâm không ngã chấp, không trụ vào cái ảo cảnh được vẽ ra trước đó, thì đương nhiên họ sẽ dễ nhận ra được những điều chân thực và ngộ được cái giản dị theo cách giản dị hơn những người khác.

[unkn0wn]

Được hiểu thêm nghĩa của vài chữ Hán từ anh vodanhthiendia và anh Vị Tế, tôi hiểu thêm ý thơ nhưng khác anh Vị Tế chút. Thường thì ánh sáng tượng trưng cho trí tuệ, trí tuệ "bọc điều" bằng sách vở qua việc học hỏi và trí tuệ "vẫn vậy" của giác ngộ, tỉnh thức. Trong bài này là sự đối đãi của mê & ngộ qua hai nguồn ánh sáng. Hai câu đầu, song cửa tượng trưng cho tù ngục giam hãm cái ánh sáng trí tuệ nhỏ nhoi từ sách vở, ví như sương thu càng làm bóng đêm hư ảo. Hai câu sau, "thụy khởi" theo như nghĩa là sự tỉnh thức, tiếng chày đập là sự đánh thức từ một nơi xa xăm "vô mịch xứ" (bị che mờ lâu ngày) nào đó, vậy nên hoa (tâm) nở cùng với trăng sáng "lai sơ" của Huệ.

[Lyngulongvu]

Xin góp thêm vài dòng cùng Anh Vị Tế,

Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền !

Đứng trước cảnh mà tâm không lay động tức là đã đi vào cảnh giới của Thiền , vậy còn nói chuyện Thiền làm gì nữa .

Mọi người khi đi học cô giáo dặn " Tập Trung - Tập trung - Tập Trung " , huấn luyện viên nói với cầu thủ bóng đá trước khi vào sân " Tập Trung - Tập trung - Tập Trung " , mọi người đều nói ..............................Tập Trung - Tập trung - Tập Trung............rốt cuộc việc Tập Trung đó chúng ta sẽ được cái gì ?

LNLV

[Vô Danh Thiên Địa]

Cám ơn các bạn chia xẻ, đã lâu rồi tôi không có dịp cảm thơ, nhờ mục này lại thấy đời đầy thơ vị.
Anh Vị Tế, anh với tôi có cùng cái cảm thơ của Phật Hòang nên chúng ta gặp nhau qua dòng thơ của ngài.
Nhân vật Thạch Phá Thiên và Quách Tỉnh hiểu được bí kíp võ công dù khờ khạo hay không biết chữ do Kim Dung dựng lên mang ẩn ý họ không nhìn và biện luận sự việc theo cách thông thường của lý trí lý luận mà nhìn hiểu sự việc bằng Tâm. "Vô Mịch Xứ" ; Biết "không biết đến từ đâu" cũng là biết "Không Chổ Khởi" và cũng chính là "Vô Sở Trụ".
(Không biết hiện giờ Lão Hoa Cái đang trụ chổ nào , hihi)
Anh Unknown nhìn thấy ánh sáng trăng chính là Trí Huệ tỉnh thức rất hay. Người giặt áo chính là người đang làm sạch thân tâm của mình. Câu "Nguyệt lai sơ" nghĩa đen là "Trăng Mới Đến" mà cũng lại chính là "thấy lại cái Trăng Sơ Nguyên" tức là bản lai diện mục của mình.

Sửa bởi vodanhthiendia: 11/07/2012 - 01:37

[badboy]

Hịch tướng sĩ
(Trần Hưng Đạo)

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Ta thường nghe: Kỷ Tín đem mình chết thay, cứu thoát cho Cao Ðế; Do Vu chìa lưng chịu giáo, che chở cho cho Chiêu Vương; Dự Nhượng nuốt than, báo thù cho chủ; Thân Khoái chặt tay để cứu nạn cho nước. Kính Ðức một chàng tuổi trẻ, thân phò Thái Tông thoát khỏi vòng vây Thái Sung; Cảo Khanh một bầy tôi xa, miệng mắng Lộc Sơn, không theo mưu kế nghịch tặc. Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ, bỏ mình vì nước, đời nào chẳng có? Ví thử mấy người đó cứ khư khư theo thói nhi nữ thường tình thì cũng đến chết hoài ở xó cửa, sao có thể lưu danh sử sách cùng trời đất muôn đời bất hủ được?

Các ngươi vốn dòng võ tướng, không hiểu văn nghĩa, nghe những chuyện ấy nửa tin nửa ngờ. Thôi việc đời trước hẵng tạm không bàn. Nay ta lấy chuyện Tống, Nguyên mà nói: Vương Công Kiên là người thế nào? Nguyễn Văn Lập, tỳ tướng của ông lại là người thế nào? Vậy mà đem thành Ðiếu Ngư nhỏ tày cái đấu đương đầu với quân Mông Kha đường đường trăm vạn, khiến cho sinh linh nhà Tống đến nay còn đội ơn sâu! Cốt Ðãi Ngột Lang là người thế nào? Xích Tu Tư tỳ tướng của ông lại là người thế nào? Vậy mà xông vào chốn lam chướng xa xôi muôn dặm đánh quỵ quân Nam Chiếu trong khoảng vài tuần, khiến cho quân trưởng người Thát đến nay còn lưu tiếng tốt!

Huống chi, ta cùng các ngươi sinh ra phải thời loạn lạc, lớn lên gặp buổi gian nan. Lén nhìn sứ ngụy đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn tấc lưỡi cú diều mà lăng nhục triều đình; đem tấm thân dê chó mà khinh rẻ tổ phụ. Ỷ mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa để phụng sự lòng tham khôn cùng; khoác hiệu Vân Nam Vương mà hạch bạc vàng, để vét kiệt của kho có hạn. Thật khác nào đem thịt ném cho hổ đói, tránh sao khỏi tai họa về sau.

Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ giận chưa thể xả thịt, lột da, ăn gan, uống máu quân thù; dẫu cho trăm thân ta phơi ngoài nội cỏ, nghìn thây ta bọc trong da ngựa, cũng nguyện xin làm.

Các ngươi ở lâu dưới trướng, nắm giữ binh quyền, không có mặc thì ta cho áo; không có ăn thì ta cho cơm. Quan thấp thì ta thăng tước; lộc ít thì ta cấp lương. Ði thủy thì ta cho thuyền; đi bộ thì ta cho ngựa. Lâm trận mạc thì cùng nhau sống chết; được nhàn hạ thì cùng nhau vui cười. So với Công Kiên đãi kẻ tỳ tướng, Ngột Lang đãi người phụ tá, nào có kém gì?

Nay các ngươi ngồi nhìn chủ nhục mà không biết lo; thân chịu quốc sỉ mà không biết thẹn. Làm tướng triều đình đứng hầu quân man mà không biết tức; nghe nhạc thái thường đãi yến sứ ngụy mà không biết căm. Có kẻ lấy việc chọi gà làm vui; có kẻ lấy việc cờ bạc làm thích. Có kẻ chăm lo vườn ruộng để cung phụng gia đình; có kẻ quyến luyến vợ con để thỏa lòng vị kỷ. Có kẻ tính đường sản nghiệp mà quên việc nước; có kẻ ham trò săn bắn mà trễ việc quân. Có kẻ thích rượu ngon; có kẻ mê giọng nhảm. Nếu bất chợt có giặc Mông Thát tràn sang thì cựa gà trống không đủ đâm thủng áo giáp của giặc; mẹo cờ bạc không đủ thi hành mưu lược nhà binh. Vườn ruộng nhiều không chuộc nổi tấm thân ngàn vàng; vợ con bận không ích gì cho việc quân quốc. Tiền của dẫu lắm không mua được đầu giặc; chó săn tuy hay không đuổi được quân thù. Chén rượu ngọt ngon không làm giặc say chết; giọng hát réo rắt không làm giặc điếc tai. Lúc bấy giờ chúa tôi nhà ta đều bị bắt, đau xót biết chừng nào! Chẳng những thái ấp của ta không còn mà bổng lộc các ngươi cũng thuộc về tay kẻ khác; chẳng những gia quyến của ta bị đuổi mà vợ con các ngươi cũng bị kẻ khác bắt đi; chẳng những xã tắc tổ tông ta bị kẻ khác giày xéo mà phần mộ cha ông các ngươi cũng bị kẻ khác bới đào; chẳng những thân ta kiếp này chịu nhục đến trăm năm sau tiếng nhơ khôn rửa, tên xấu còn lưu, mà gia thanh các ngươi cũng không khỏi mang danh là tướng bại trận. Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui chơi thỏa thích, phỏng có được chăng?

Nay ta bảo thật các ngươi: nên lấy việc đặt mồi lửa dưới đống củi nỏ làm nguy; nên lấy điều kiềng canh nóng mà thổi rau nguội làm sợ. Phải huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên, khiến cho ai nấy đều giỏi như Bàng Mông, mọi người đều tài như Hậu Nghệ, có thể bêu đầu Hốt Tất Liệt dưới cửa khuyết, làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhaị Như thế chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền mà bổng lộc các ngươi cũng suốt đời tận hưởng; chẳng những gia thuộc ta được ấm êm giường nệm, mà vợ con các ngươi cũng trăm tuổi sum vầy; chẳng những tông miếu ta được hương khói nghìn thu mà tổ tiên các ngươi cũng được bốn mùa thờ cúng; chẳng những thân ta kiếp này thỏa chí, mà đến các ngươi, trăm đời sau còn để tiếng thơm; chẳng những thụy hiệu ta không hề mai một, mà tên họ các ngươi cũng sử sách lưu truyền. Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi không muốn vui chơi, phỏng có được không?

Nay ta chọn lọc binh pháp các nhà hợp thành một tuyển, gọi là Binh Thư Yếu Lược. Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này, theo lời ta dạy bảo, thì trọn đời là thần tử; nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời ta dạy bảo thì trọn đời là nghịch thù.

Vì sao vậy? Giặc Mông Thát với ta là kẻ thù không đội trời chung, mà các ngươi cứ điềm nhiên không muốn rửa nhục, không lo trừ hung, lại không dạy quân sĩ, chẳng khác nào quay mũi giáo mà xin đầu hàng, giơ tay không mà chịu thua giặc. Nếu vậy, rồi đây, sau khi dẹp yên nghịch tặc, để thẹn muôn đời, há còn mặt mũi nào đứng trong cõi trời che đất chở này nữa?

Cho nên ta viết bài hịch này để các ngươi hiểu rõ bụng ta."


Chú thích


· Kỷ Tín: tướng của Hán Cao Tổ Lưu Bang. Khi Lưu Bang bị Hạng Vũ vây ở Huỳnh Dương, Kỷ Tín giả làm Hán Cao Tổ ra hàng, bị Hạng Vũ thiêu chết. Hán Cao Tổ nhờ thế mới thoát được.

· Do Vu: tướng của Sở Chiêu Vương thời Xuân Thu. Theo Tả Truyện, Sở Chiêu Vương bị nước Ngô đánh phải lánh sang phương Ðông, một đêm bị cướp vây đánh. Do Vu đã chìa lưng ra đỡ giáo cho vua mình.

· Dự Nhượng: gia thần của Trí Bá thời Chiến Quốc. Trí Bá bị Triệu Tương Tử giết, Dự Nhượng bèn nuốt than cho khác giọng đi, giả làm hành khất, mưu giết Tương Tử để báo thù cho chủ.

· Thân Khoái: quan giữ ao cá của Tề Trang Công thời Xuân Thu. Trang Công bị Thôi Trữ giết, Thân Khoái bèn chết theo chủ.

· Kính Ðức: tức Uất Trì Cung đời Ðường. Khi Ðường Thái Tông (bấy giờ còn là Tần Vương Lý Thế Dân) bị Vương Thế Sung vây, ông đã lấy mình che chở, hộ vệ cho Thái Tông chạy thoát.

· Cảo Khanh: họ Nhan, một bề tôi trung của nhà Ðường. Khi An Lộc Sơn nổi loạn, đánh đuổi Ðường Huyền Tông và Dương Quý Phi, ông đã cả gan chưởi mắng An Lộc Sơn và bị cắt lưỡi.

· Vương Công Kiên: tướng tài nhà Tống, giữ Hợp Châu, lãnh đạo quân dân Tống cầm cự với quân Mông Cổ do Mông Kha chỉ huy ở núi Ðiếu Ngư suốt bốn tháng trời. Mông Kha cuối cùng bị loạn tên chết, quân Mông Cổ đành phải rút lui.

· Ðiếu Ngư: tên ngọn núi hiểm trở ở Tứ Xuyên, ba mặt nhìn xuống sông. Ðời Tống, Dư Giới đắp thành ở đó.

· Mông Kha: tức Mongka, anh của Nguyên Thế Tổ Hốt Tất Liệt, làm Ðại Hãn Mông Cổ từ năm 1251. Mông Kha trực tiếp chỉ huy cuộc viễn chinh sang Trung Quốc và các nước phía Ðông. Ông bị tử trận năm 1259 dưới chân thành Ðiếu Ngư trong cuộc vây hãm đội quân Tống do Vương Công Kiên chỉ huy.

· Cốt Ðãi Ngột Lang: tức Uriyangqadai, tướng giỏi của Mông Cổ, con của viên tướng nổi tiếng Subutai. Cốt Ðãi Ngột Lang nhận lệnh của Mông Kha, cùng Hốt Tất Liệt đánh chiếm nước Nam Chiếu. Cốt Ðãi Ngột Lang cũng là viên tướng chỉ huy đạo quân Mông Cổ xâm lược Ðại Việt lần thứ nhất (1258).

· Xích Tu Tư: chép Xích theo Hoàng Việt Văn Tuyển. Ðại Việt Sử Ký Toàn Thư chép Cân. Hai chữ gần giống nhau, không biết quyển nào chép nhầm. Hiện nay, chưa có tài liệu nào nói gì về viên tướng này, và việc khôi phục lại tên Mông Cổ từ Hán tự cũng không phải là chuyện đơn giản.

· Nam Chiếu: nước nhỏ nằm ở khoảng giữa tỉnh Tứ Xuyên và Vân Nam ngày nay; thủ đô là Ðại Lý, thuộc Vân Nam.

· Hốt Tất Liệt: tức Qubilai, em ruột và là tướng của Mông Kha. Sau khi Mông Kha tử trận ở Ðiếu Ngư, Hốt Tất Liệt tự xưng làm Ðại Hãn ở Khai Bình, khiến xảy ra cuộc nội chiến tranh giành ngôi báu với em ruột là Ariq-Buka. Năm 1264, Ariq-Buka đầu hàng, Hốt Tất Liệt bèn dời đô về Yên Kinh (tức Bắc Kinh ngày nay), xưng Nguyên Thế Tổ, lập nên nhà Nguyên.

· Vân Nam Vương: tức Hugaci hay Thoát Hoan, con ruột Hốt Tất Liệt, được phong làm Vân Nam Vương năm 1267 với nhiệm vụ khống chế các dân tộc thiểu số vùng này cũng như mở rộng biên cương nhà Nguyên về phía Nam. Thoát Hoan là người chỉ huy quân Nguyên xâm lược Ðại Việt lần thứ hai năm 1285 và lần thứ ba năm 1287-1288.
· Nghìn thây ta bọc trong da ngựa: điển tích lấy từ câu nói của viên tướng khét tiếng Mã Viện đời Hán chép trong Hậu Hán Thư (Ðại trượng phu dương tử ư cương trường, dĩ mã cách khỏa thi nhĩ: Bậc đại trượng phu nên chết ở giữa chiến trường, lấy da ngựa mà bọc thây.)

· Thái thường: tên loại nhạc triều đình dùng trong những buổi tế lễ quan trọng ở tông miếu. Bấy giờ là thời kỳ ngoại giao căng thẳng giữa ta và quân Nguyên, trong những buổi yến tiệc tiếp sứ Nguyên, triều đình nhà Trần nhiều khi phải buộc dùng đến nhạc thái thường để mua vui cho sứ giả. Trần Quốc Tuấn xem đó là một điều nhục nhã.

· Thái ấp: phần đất vua Trần phong cho các vương hầu.

· Ðặt mồi lửa dưới đống củi nỏ: từ câu văn trong Hán Thư (phù bão hỏa, thố chi tích tân chi hạ nhi tẩm kỳ thượng, hỏa vị cập nhiên nhân vị chi an. Ôm mồi lửa, đặt dưới đống củi rồi nằm lên trên, lửa chưa kịp cháy vẫn cho là yên.)

· Kiềng canh nóng mà thổi rau nguội: xuất xứ từ một câu văn trong Sở Từ trừng ư canh nhi xuy tê hề. Người bị bỏng vì canh nóng, trong lòng đã e sợ sẵn, dù gặp rau nguội đi nữa, cũng vẫn thổi như thường.

· Bàng Mông: danh tướng đời nhà Hạ, có tài bắn cung trăm phát trăm trúng.

· Hậu Nghệ: một nhân vật bắn cung giỏi nữa trong thần thoại Trung Quốc.

· Cảo Nhai: nơi trú ngụ của các vua chư hầu khi vào chầu vua Hán ở Trường An.

· Mãi mãi vững bền: nguyên văn chữ Hán là vĩnh vi thanh chiên. Sách Thế Thuyết chép chuyện Vương Tử Kính đêm nằm ngủ thấy bọn trộm vào nhà sạch sành sanh vét mọi vật. Ông từ tốn bảo chúng rằng: cái nệm xanh (thanh chiên) này là đồ cũ của nhà ta, các ngươi làm ơn để lại. Tác giả dùng điển tích này để chỉ những của cải được lưu truyền từ đời này sang đời khác.

· Binh Thư Yếu Lược: tức Binh Gia Diệu Lý Yếu Lược, nay đã thất truyền. Tác phẩm với đầu đề tương tự được lưu truyền hiện nay không phải là văn bản thực thụ, trong đó có vài đoạn chép các trận đánh thời Lê Nguyễn sau này.

· Dẹp yên nghịch tặc: nguyên văn chữ Hán là bình lỗ chi hậụ Các dịch giả Dương Quảng Hàm, Trần Trọng Kim đoán Bình Lỗ là tên đất ở đâu đó vùng Phù Lỗ thuộc tỉnh Vĩnh Phú ngày nay. Ở đây, chúng tôi theo Ngô Tất Tố và Phan Kế Bính dịch thoát là bình định nghịch tặc nói chung.

(Nguồn: Blog Huệ Chi)

Sửa bởi TuTuong: 11/07/2012 - 09:39

[kissintherain]

Vui lòng Đăng nhập hoặc Đăng ký hội viên để đọc nội dung đã ẩn

Vị Tế, on 10/07/2012 - 01:04, said:

月
半窗燈影滿床書
露滴秋庭夜氣虛
睡起砧聲無覓處
木樨花上月來初.

Nguyệt (Trần Nhân Tông)

Bán song đăng ảnh mãn sàng thư
Lộ tích thu đình dạ khí hư
Thụy khởi châm thanh vô mịch xứ
Mộc tê hoa thượng nguyệt lai sơ.

tạm dịch :

Song hẹp đèn soi sách đầy giường
Đêm thu sân lặng lác đác sương
Vẳng nghe tiếng chày từ xa vắng
Vầng trăng non sáng đoá quế hương

Lúc đọc bài Nguyệt, có cảm nghĩ như thế này:


Bài này bắt đầu bằng không gian bừa bộn + hạn hẹp, sau đó tương phản nó với cái mênh mông của không gian bên ngoài sân. Trong cái tĩnh lặng và không gian mênh mông đó, người ta có thể cảm nhận được hạt sương thưa thớt bên ngoài . Tức là khi tâm ta thoát khỏi vòng hạn hẹp bình thường và trở nên khoáng đạt, tĩnh lặng thì có thể cảm nhận những điều rất nhỏ. Từ cái tĩnh của tâm, sẽ khởi động cái ngộ . ̣(Thuỵ khởi ngụ ý là Ngộ--như các bác đã nói bên trên) .

Vài lời nhảm nhí góp vui thôi ạ. =)
Cùng một bài thơ mà các bác/anh nhận ra được nhiều điều hay quá. Thật đáng khâm phục.

Sửa bởi kissintherain: 11/07/2012 - 12:05