Thế giới của tình yêu, cũng như thế giới tâm linh, chính là cái môi trường tự nhiên của những tâm hồn nhạy cảm. Những ca khúc nói lên thân phận con người, nói lên tình yêu, đối với anh, là một nguồn cảm hứng vô tận về mặt nghệ thuật.
Đó là cái quan niệm của Trịnh Công Sơn về cuộc đời, về thân phận, và về tình yêu. Song, ngoài cái lý do triết lý đó ra, còn một lý do khác : lý do nghệ thuật. Chủ đề vốn có những khía cạnh đặc biệt hấp dẫn và hợp với sở thích của anh. Thế giới của tình yêu, cũng như thế giới tâm linh, chính là cái môi trường tự nhiên của những tâm hồn nhạy cảm. Những ca khúc nói lên thân phận con người, nói lên tình yêu, đối với anh, là một nguồn cảm hứng vô tận về mặt nghệ thuật. Nó cho phép anh đi sâu vào những ngõ ngách thầm kín nhất của tâm hồn. Có lẽ không lãnh vực nào đã cho phép anh diễn đạt một cách thoải mái, tự do, như lãnh vực này. Những cảm xúc mong manh, mơ hồ, tế nhị nhất, trong cái thế giới kỳ ảo của tình yêu, của tâm hồn, tưởng như khó có thể nói lên được bằng lời nói, đã được diễn đạt bằng những hình ảnh, những câu chữ riêng, mà Trịnh Công Sơn đã không ngần ngại vượt qua những khái niệm thông thường, vượt qua hiện thực, để sáng tạo ra :
Màu nắng hay là màu mắt em (...)
Chiều đã đi vào vườn mắt em (...)
(Trịnh Công Sơn, Nắng Thuỷ Tinh)
Trời ươm nắng cho mây hồng
Mây qua mau em nghiêng sầu (...)
(Trịnh Công Sơn, Mưa Hồng)
(...) Cho mây hờn ngủ quên trên vai
Vai em gầy guộc nhỏ như cánh vạc về chốn xa xôi (...)
(Trịnh Công Sơn, Như Cánh Vạc Bay)
Ru mãi ngàn năm từng ngón xuân nồng (...)
Mùa xanh lá vội ru em miệt mài (...)
(Trịnh Công Sơn, Ru Em Từng Ngón Xuân Nồng)
Dài tay em mấy thuở mắt xanh xao (...)
Chợt hồn xanh buốt cho mình xót xa (...)
(Trịnh Công Sơn, Diễm Xưa)
Trời xanh trong mắt em sâu
Mây xuống vây quanh giọt sầu (...)
(Trịnh Công Sơn, Còn Tuổi Nào Cho Em)
Đôi khi, câu chữ của Trịnh Công Sơn lại thật là bình thường, giản dị :
(...)Chiều nay còn mưa sao em không lại ?
Nhớ mãi trong cơn đau vùi
Làm sao có nhau ? Hằn lên nỗi đau
Bước chân em xin về mau (...)
(Trịnh Công Sơn, Diễm Xưa)
Những hình ảnh, câu chữ của đời thường, thoắt ẩn thoắt hiện trong cùng một bài hát, luôn luôn đưa người ta, từ một trạng thái mộng du, thoát tục nào đó, trở về với cái thực tại gần gũi nhất, thân quen nhất.
Nắng có hồng bằng đôi môi em
Mưa có buồn bằng đôi mắt em
Tóc em từng sợi nhỏ
Rớt xuống đời làm sóng lênh đênh
Gió sẽ mừng vì tóc em bay
Cho mây hờn ngủ trên trên vai
Vai em gầy guộc nhỏ
Như cánh vạc về chốn xa xôi
Nắng có còn hờn ghen môi em
Mưa có còn buồn trong mắt em
Từ lúc đưa em về
Là biết xa nghìn trùng
Suối đón từng bàn chân em qua
Lá hát từ bàn tay thơm tho
Lá khô vì đợi chờ
Cũng như đời người mãi âm u
Nơi em về ngày vui không em
Nơi em về trời xanh không em
Ta nghe từng giọt lệ
Rớt xuống thành hồ nước long lanh